Kreativ va tanqidiy fikrlash fanidan savollar Ijodkorlik tushunchasi (ijodkorlik)

9. Divergent va konvergent fikrlashni solishtirish
Divergent va konvergent fikrlash, ijodkorlikning ikki muhim qismidir. Divergent fikrlash, bir nechta yaratuvchi yechimlarni yaratishda yordam beradi. Bu, bir masalni bir nechta turdagi yechimlarga aylantirish, bir savolga bir nechta javob topish, yoki bir mazmunga bir nechta turdagi qarashlarni qo'llash kabi bir nechta yechimni o'z ichiga oladi. Bu fikrlash usuli, ijodkorlikning boshlang'ich bosqichlarida juda muhimdir, chunki bu yechimlarni yaratishda kreativlikni oshiradi.


Konvergent fikrlash esa, bir nechta yechimlarni bir yechimga keltirishda yordam beradi. Bu, bir savolga bir javob topish, bir masalni bir yechimga aylantirish yoki bir mazmunga bir yechim qo'llash kabi bir nechta yechimni bitta yechimga keltirishni o'z ichiga oladi. Konvergent fikrlash, yaratilgan yechimlarni baholash va ularni amalga oshirishda muhimdir.


Bunday solishtirish, ijodkorlik jarayonida fikrlash usullarini tahlil qilishda yordam beradi. Divergent fikrlash, yechimlarni yaratishda kreativlikni oshiradi, va konvergent fikrlash, yechimlarni baholash va amalga oshirishda yordam beradi.
10. Oltita qalpogdan foydalanish tamoyillarining qisqacha mazmuni
Edvard de Bono o'zining "O'ylaydigan olti shlyapa" kitobida fikrlashning turli usullariga e'tibor qaratish orqali muammolarga yangi va yanada ijodiy echimlarni topish tizimini taqdim etadi. Kitobda shunday deyilgan: "Hatto individual fikrlash ham bunday fikrlash usullaridan ongli bo'lmasa, unchalik ta'sir qilmaydi". U turli xil fikrlash uslublarining muhimligini ta'kidlaydi.


Kitob olti xil fikrlash tarzida tasniflanadi:


1. Oq shapka: faktik va ma'lumotli fikrlash.
2. Qizil shapka: Hissiy fikrlash.
3. Qora shapka: tanqidiy fikrlash, muammoni hal qilishga qarshilik.
4. Sariq shapka: Ijobiy moslashuvchan fikrlash.
5. Yashil shapka: Yangi g'oyalarni keltirib chiqaradigan ijodiy fikrlash.
6. Moviy shapka: fikrlashni boshqarish, munozaralarni yo'naltirish va yakunlash.


De Bononing ta'kidlashicha, bu oltita shlyapa bir-birini to'ldirish uchun ishlatilishi kerak. Kitob turli sohalardagi odamlar va turli sohalarda ishlaydiganlar uchun foydali manba bo'lishi va ijodiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam berishi mumkin.