Kreditning iqtisodiy mohiyati va uning iqtisodiy o`sishdagi o`rni

Kreditning muddatliligi. Bu tamoyil kredit beruvchidan olingan kreditni o‘z vaqtida qaytarib berish muddatini, ya’ni kreditning qanday muddatga berilganligi bilan xarakterlanadi.

Kreditning to‘lovlilik tamoyili. Bu tamoyil aylanma fondlarning doiraviy aylanishini, kengaytirilgan takror ishlab chiqarish jarayonini ta’minlovchi to‘lov resurslari summasini avanslashtirish zaruriyatidan kelib chiqadi.

Kreditning maqsadliligi. Bu tamoyilning moxiyati shundaki, qarz oluvchi tomonidan olingan kreditlar anik bir maqsadni amalga oshirishga yo‘naltirilgan bo‘lishi zarur. 

Kreditning Subyektlari

• Banklar; nobank kredit tashkilotlari, kredit uyushmalari, lombardlar, mikromoliyalash tashkilotlari, kredit korperativlari va boshqalar;
• korxonalar; jismoniy shaxslar; davlat;
• davlat organi; halqaro moliya kredit tashkilotlari.

4. Tashqi iqtisodiy munosabatlarda kredit, uning turlari va funksiyalari

• O`zbekiston Respublikasi mustaqillikga erishgach xalqaro munosabatlar subyektiga aylandi. O’zbekiston Respublikasi Oliy kengashi 1991 yil 31 avgustdagi kabul kilgan davlat mustakilligi tugrisidagi bayonatida – «O`zbekiston Respublikasi xalqaro hamjamiyatning teng xuquqli a’zosi bo’lib xalqaro munosabatlarda suveren davlat, xalqaro xuquq subyekti bo’lib, maydonga chiqadi» deyilgan.
• Qisqa vaqt ichida O`zbekiston turli xalqaro va mintaqaviy moliya, valyuta va kredit tashkilotlariga a’zo bo’ldi va samarali hamkorlik qilmoqda.
• Jahon miqyosida ham tashqi iqtisodiy aloqalarning kengayishi ko’zatilmoqda. Jumladan, jahon statistikasining ma’lumotlariga ko’ra 1990-2003 yillarda jahon yalpi ichki mahsuloti (joriy baholarda) 22,6 mlrd. AKSh dollaridan 36,1 mlrd. dollarga yoki 1,6 barobar oshgan bo’lsa mamlakatning jami eksport hajmi 4,3 mlrd. dan 9,2 mlrd. AŠSh dollariga yoki 2,2 martaga oshdi. To’ђridan-to’ђri investisiyalar 209 mlrd. dan 560 mlrd. AŠSh dollariga yoki 2,7 marta oshdi.