Kurs gurux talabasi ning

Odamlar uchun kerak bo‘lgan bu iste’mol buyumlari tabiatda tayyor
holda mavjud bo‘lmaydi. Alloh taolo moddiy ne’matlarning manbalarini
bunyod etdi va ularni iste’mol uchun kerak bo‘lgan narsalarga aylantira
olish uchun odamlarga kuch-quwat, aql-idrok berdi. Aql-idrokni ishga
solib, kasb-komi egallab, Alloh yaratgan imkoniyatlardan o‘z rizqini
terib yeyishni insonlar zimmasiga yukladi.
«Qur’oni Karim»ning bir qancha oyatlarida o‘z mehnati bilan Parvardigor yaratib qo‘ygan rizqini terib yeyish zarurligiga da’vat qilingan.
«Taborak» (Mulk) surasining 15-oyatida shunday deyiladi: M a’nosi, «U
(Alloh) sizlar uchun Yerni xokisor-bo ysinguvchi qilib qo “ygan zotdir. Bas,
и (Yer)ning har tomonida yuraveringlar va (Allohning bergan) rizq-ro ‘zidan
yenglar. Yolg'iz uning huzuriga tirilib chiqish-qaytish bordir».
Ulamolarimiz ushbu oyati karimaning tafsirini islomda mehnatga
chorlashga dalil qilib keltiradilar. Darhaqiqat, Alloh taolo Yerni yaratib,
uni insonga bo'ysundirib qo'yish bilan birga, insonlarga bu ulug‘ ne’matdan
unumli foydalanish uchun dangasalik, ishyoqmaslik qilmasdan, kasbkomi puxta egallab, rizqni undirib yeyishga undagan. Bu yerda gap bag'oyat
ulug‘ ne’mat-yer to‘g‘risida ketsa ham, uni keng m a’noda Alloh taolo
barcha imkoniyatlar to‘g‘risida aytmoqda, deb tushunilsa o‘rinliroq bo‘ladi.
Mana shunday Alloh yaratgan imkoniyatlar v"1 ulardan aql-idrok bilan
Qadimgi Xitoy iqtisodiy g’oyalari
Reja:

1. 
   Qadimgi Xitoy iqtisodiy g`oyalari.
   
2. 
   Konfutsiy ta`limoti.
   
3. 
   

Qadimgi Xitoydagi ilmiy iqtisodiy qarashlaming avj olgan davri
eramizdan awalgi VI-III asrlarga to‘g‘ri keladi. Bu mamlakatdagi dastlabki quldorlik davlatlari eramizdan awalgi II ming yillikda paydo bo'lgan. Iqtisodiy ta’limotlar tarixida Xitoyda Konfutsiy ta’limoti juda katta rol o'ynadi. Bu ta’limotning asoschisi Konfutsiy (ilmiy asarlarda shunday yoziladi) yoki Kun-Szi (eramizdan awalgi 551-479-yillar)dir. Uning asosiy ilmiy qarashlari «Lun-yuy» («Suhbat va muhokama») to‘plami bo‘lib, u shogirdlari tomonidan to‘plangan. Uning davrida yirik zodagonlar ta’siri ancha kamayib, jamiyatda parokandalik hukm surmoqda edi. Uni bu holatdan chiqish va kelajakni poklash uchun o'tm ishni yaxshiroq o'rganishga chaqirdi; ana shu davrda obro‘si pasaygan zodagonlaming manfaatini himoya qildi. Konfutsiy mamlakatning kelajagi uchun, o'tmishini ko'proq bilishni o'zining ijtimoiy oliy maqsadi deb bildi. U urug‘chilik, aslzodalik pozitsiyasini himoya qildi. Ijtimoiy-iqtisodiy holatni yaxshilash uchun u m a’naviy poklanish dasturini ilgari surdi. Chunki o ‘sha davrda Xitoyda tem irni qayta ishlash kuchayib, tovar-pul munosabatlari rivojlanishi natijasida savdo va savdogarlaming jamiyatda ta’siri ortdi. Hukmron sinf ichida sinfiy bo'linish vujudga keldiki, yirik avloddan-avlodga o'tuvchi aristokratiya bilan yosh yangi aristokratiya o'rtasida adovat kuchaydi. Aynan shu davrda bu qarama-qarshiliklarni bartaraf etishga intiluvchi mafkura (ideologiya) sifatida konfutsiychilik maydonga keldiki, bu ta’limot quldorlik tuzumini himoya qilib «tabiiv huauq» g'oyasini ilgari surdi. Bu ta ’limotga ko‘ra, Xudo olamni