Kurs ishi mavzu: Turlarni almashtirish operatorlari. Toshkent-2023

for i:= n downto 1 do

qolgan operatorlar esa o`z o`rnida o`zgarmay qoladi.

Programmada parametrli takrorlash operatoridan foydalanish jarayonida, tsikl parametrining qiymatini tsikl tanasi ichida o`zgartirmaslik lozim, aks holda operatorning ish ritmi buzilishi mumkin. Buni quyidagi misollarda ko`rish mukin:

To`g`ri tuzilgan programma qismi	Noto`g`ri tuzilgan programma qismi
for i:1 to 10 do Begin s:i*i; writeln(s); end;	for i:1 to 10 do Begin s:i*i; writeln(s); i:i3 end;

Ma`lum bir jarayonlarning takrorlash parametrlari haqiqiy qiymatlar qabul qilishi mumkin, bu holda parametrli takrorlash operatoridan to`g`ridan-to`g`ri foydalanib bo`lmaydi. +uyidagi misolda bunday takrorlashlarni qanday tashkil qilish mumkinligini ko`ramiz:

Misol: ye^x funktsiyasini [-2,2] oraliqdagi «x» lar uchun hisoblash programmasini tuzing («x» ning o`zgarish qadami 0,5 ga teng deb hisoblansin).
Funktsiyani necha marta hisoblash kerakligini N
formula bilan aniqlaymiz.


program Function;
Var x:real;
y:real;
i:integer;
begin
x: -2;
for i:1 to 9 do
begin
y:ex`(x);
writeln(x,y);
x:x0.5
end
end.

2. Re`eat takrorlash operatori

Yuqorida aytib o`tganimizdek, tsikldagi takrorlanishlar soni oldindan ma`lum bo`lsa, parametrli (for) tsikl operatori foydalanish uchun juda qulay. Lekin, ko`pgina hollarda, takrorlanuvchi jarayonlardagi takrorlanishlar soni oldindan ma`lum bo`lmaydi, tsikldan chiqish esa ma`lum bir shartning bajarilishi yoki bajarilmasligiga bog`lik holda bo`ladi. Bu hollarda re`eat yoki while tsikl operatorlaridan foydalanish zarur. Agar tsikldan chiqish sharti, takrorlanuvchi jarayonning oxirida joylashgan bo`lsa re`eat operatoridan, bosh qicmida joylashgan bo`lsa while operatoridan foydalanish maqsadga muvofiqdir.