Kurs ishi Mavzu: XX asirning so’ngi choragida Angliya Topshirdi: Abduraxmanov Jaloladdin Ilmiy rahbar: Satimova Nodira Reja

Konservativ partiyadagi partiyalararo kurash. M. Tetcher hukumatining iste'foga chiqishi
M. Tetcher hukmronligining oxiriga kelib, Buyuk Britaniyada iqtisodiy vaziyat sezilarli darajada yaxshilandi. Uning rahbarligida Torilar uch marta parlament saylovlarida g‘alaba qozonishdi. Ayni paytda mamlakatda ham, hukumatda ham M.Tetcherning siyosiy kursini tanqid qilish kuchaymoqda. Bu, birinchi navbatda, mamlakatning shimoliy mintaqalarining texnologik rivojlanishida sezilarli kechikish bilan bog'liq edi, shu sababli Buyuk Britaniya hududining an'anaviy geografik bo'linishi "shimol-janub" geografik printsipiga aylandi. ijtimoiy bo'linish: mamlakatning gullab-yashnagan janubiy hududlari sanoat shimoli bilan iqtisodiyotning an'anaviy foydasiz tarmoqlari bilan keskin farq qildi. Mamlakatning turli mintaqalarining iqtisodiy rivojlanishining notekisligi pirovardida M.Tetcher tomonidan olib borilayotgan islohotlardan norozilikning kuchayishiga olib keldi. Tetcherning Yevropa Ittifoqiga nisbatan siyosati konservativ partiyaning ayrim a’zolari tomonidan ham qattiq tanqid qilindi. Natijada, Toriylar orasida "mo''tadil integratsiya" tarafdorlari va Buyuk Britaniyaning boshqa Evropa davlatlari - "evropachilar" bilan yaqinroq iqtisodiy va siyosiy birlashishi tarafdorlari bo'lgan "evroskeptiklar" ga bo'linish sodir bo'ldi. M. Tetcher olib borgan “moʻʼtadil integratsiya” kursining eng qatʼiy raqibi uning hukumatida mudofaa vaziri boʻlib ishlagan M. Xeseltin edi. 1990 yil noyabr oyida M. Xezletine Konservativ partiyada rahbarlikka da'volarini e'lon qildi. M. Xeseltinning hokimiyat tepasiga kelishi ehtimolidan qoʻrqib, M. Tetcher oʻzining “nomzodi” J. Mayorning partiya rahbari lavozimiga saylanishiga erishib, ovoz berishning ikkinchi bosqichida qatnashishdan bosh tortdi. 1990 yil 22 noyabrda M. Tetcher iste'foga chiqish to'g'risida ariza berdi. J. Mayor vazirlar mahkamasi rahbari bo‘ldi.

Xulosa
Xulosa qilib aytganda XX - asrning boshlarida ham Angliya jahondagi eng qudratli va eng boy davlatlarning biri edi. Angliya hali ham jahon savdosida birinchi o`rinni egallab turardi, jahon tovar almashinuvining anchagina qismi uning hissasiga to`g’ri kelar edi.Okeanlardagi kemalarning deyarli yarmi Britaniya imperiyasi bayrog’i ostida suzardi.Angliya burjuaziyasi jahon savdosiga qarzlarberib, bundan juda katta foyda olardi.Shu sababli London jahonning moliyaviy markazi bo`lib hisoblanar edi.Angliyaning funt sterlingi ham jahon savdosidagi hisob-kitob uchun ishlatiladigan pul bo`lib xizmat qilib turdi. Yer yuzining hamma joyida Angliya banklarining juda ko`p shaxobchalari faoliyat ko`rsatar edi.Angliya sanoati XX -asrning dastlabki o`n besh yilida XIX- asrning keyingi o`n yilidagiga qaraganda tezroq sur`atlar bilan rivojlandi. Angliyaning raqiblari, xususan industriyalashtirish yo`liga Angliyaga qaraganda keyinroq kirishgan AQSH va Germaniya o`z sanoatida eng yangi mashinalari va ishlab chiqarishning eng ilg’or texnologiyasini joriy qilish imkoniyatiga ega bo`lganligi bo`lsa, Angliyada esa sanoati eski texnikalar asosida ishlashi edi. eski texnikani yangisi bilan almashtirmoq uchun ko`p miqdorda yangi kapital sarflash kerak edi, biroq ingliz burjuaziyasi o`zining kapitallarini boshqa mamlakatlarga ko`p miqdorda chiqarishni afzalroq deb bildi, chunki shu tufayli u eng ko`p foyda olmoqda edi.Chet mamlakatlarga kapital chiqarish miqdori jihatidan Angliya birinchi o`ringa chiqib oldi, 1910 yilda ingliz burjuaziyasining chet ellardagi kapitali qariyb 3,7 milliard funt sterlingga yetdi, vaholanki Fransiyaning chet ellardagi kapitali 10 milliarddan, Germaniyaniki esa 1 milliarddan oshmas edi. Chet ellarga chiqarilayotgan kapital ingliz burjuaziyasiga juda katta daromadlar keltirib turdi.Chet el raqobatidan zarar ko`rayotgan sanoatchilarning ba`zi kategoriyalari chet ellardan keltirayotgan tovarlarga boj solig’i solishni talab qilayotgaliklariga qaramay, Angliya hukumati tashqi savdo va chet el mamlakatlariga kapital chiqarish bilan mahkam bog’langan nufuzli burjua doiralarining manfaatlarini ko`zlab erkin savdo siyosatini saqlab qolaverdi.