Kuydirish jarayoni

Muvozanat xolatidagi fazalar. Metall kotishmalari tarkibidagi komponentlar suyuk xolda bir-birida cheksz eriydi. Kattik xolda esa ularning bir – birida erishi chegaralangan bulishi mumkin. Kotishmalar tarkibidagi komponentlar mikdor uzgarishining temperaturaga boglikligi fza va strukturaning muvozanat xolatini belgilaydi. Bunday fazalar grafikning muvozant xolat diagrammasi deb ataladi.
Temperatura ta’siridagi struktura uzgarishlari Kotishmalardagi faza uzgarishlari xosil bulgan yangi fazaning erkinlik daraasi birdan pasayib ketmaydi, balki jarayon davomida asta-sekin kamayib boradi. Ana shu jarayonni bilgan xolda xolat diagrammalari matematik usulda elektron xisoblash mashinalari yordamida tuzish mumkin. Xozirgi kullanilayotgan xolat diagrammalaritadkikot usulida olingan natijalar asosida tuzilganKotishma strukturasida ruy berayotgan uzgarishlar va ularning xossalari xakida xakikiy ma’lumotga ega bulish uchun xolat diagrammasidan tashkari faza uzgarishi jarayonining mexanizm iva kinetikasini bilish kerak. Zichliklar bir-biridan keskin fark kiladigan elementlardan xosil bulgan kotishmalarni xisobga olmaganda kupchilik metallar suyuk xolatda bir-birida cheksiz eriydi. Toza metallardagi kabi kotishmalarda xam uta sovish natijasida kristallanish xosil buladi. Kristallanish natijasida xosil bulayotgan fazalarning tarkibi albatta suyuk faza tarkibidan fark kiladi. Suyuk jismning kristallanish oldidagi tarkibida fluktatsiya jarayoni mavjud bulganda kristallanish turgun markazi xosil buladi. suyuklikning ayrim joylaridagi tarkibning jismning urtacha zichligidan fark kilishi mikdoriy fluktatsiya deyiladi.
Kristallarning real tuzilishi. Faza o’zgarishining termodinamik asoslar Termodinamikaning ikkinchi qonuniga asosan, xar qanday faza uzgarishi vaqtida sistemaning erkin energiyasi kamayadi, ya’ni sistema erkin energiyasi katta bo’lgan beqaror xolatdan erkin energiyasi kichik bulgan barqaror xolatga uishga intiladi. Binobarin, uzgarmas bosimda temperaturaning uzgarishi bilan sistemaning erkin energiyasining uzgarish xarakteri ma’lum bulsa, sistema barkaror buladigan temperaturalar soxasini kursatishi mumkin Suyuk fazaning kattik fazaga utish protsessi kristallanish markazlari xosil bulishi va bu markazlarning usish yuli bulib boradi. Bu protsessning kinetikasi ikki parametr Bilan, ya’ni xajm birligida vat birligi ichida xosil buladigan kristallanish markazlari soni bilan kristallarning usish tezligi bevosita baxolanishi mumkin. Kristallanish markazlari soni kanchalik kup va kristallarning usish tezligi kanchalik katta bulsa, suyuk faza kattik fazaga shunchalik tez aylanadi.