Labaratoriya mashg‘uloti №5 5-mavzu: jarohatga birlamchi ishlov berish

Labaratoriya mashg‘uloti №5
5-MAVZU: JAROHATGA BIRLAMCHI ISHLOV BERISH
Jarohat - teri, shilliq pardalar va chuqur joylashgan to’qima va organlarning ochiq shikastlanishi bo’lib, u og’riq, to’qimalar birligining qochishi, funksiyaning buzilishi va qon oqishi bilan xarakterlanadi.
Xar qanday jarohat uchun asosan 4 belgi xarakterli: og’riq, jarohat chetlarining qochishi, funksiyasining buzilishi va qon oqishi.
Jarohatlanish oqibatida organizmda kasallik rivojlanishini oldini olish uchun odatda xirurgik usul yordamida birlamchi ishlov beriladi.
Birlamchi xirurgik ishlov o’z navbatida 3ga bo’linadi
a) erta xirurgik ishlov (6 – 12 soatda);
b) qoldirilgan (24 – 36 soatda);
v) kechiktirilgan – yiringli yallig’lanish boshlanganda.
Aytib o’tilgan muddatlar ichida jarohatga quyidagi xirurgik ishlov beriladi:
a)Jarohatni kesib kengaytirish – eng oddiy usul bo’lib chuqur, tor, ezilgan to’qimalar, cho’ntaklar, yod jismlar mavjud, anaerob infeksiya rivojlanish xavfi bor jarohatlarda albatta qo’llanishi zarur. Kesish mahalliy og’riqsizlantirish ostida o’tkaziladi. Jarohat kengaytirilgandan so’ng ichi issik (40^oS) gipertonik eritmalar bilan yuviladi va ichiga drenaj qo’yiladi yoki antiseptik kukunlar sepiladi. Jarohat ichiga ishlov berilgandan so’ng, ustiga yengil bog’lam qo’yiladi.
b)Jarohat to’qimalarini qisman kesib tozalash jarohatning birinchi fazasini ancha qisqartirishga yordam beradi va infeksiyaning oldini oladi. Bitish ikkilamchi tortilish bo’yicha kechadi. Qisman kesib tozalash anatomik bo’shliqlar, a’zolar, nervlarga shikast yetkazish xavfi bo’lganda qo’llanadi.
O’lgan to’qimalarni aniklash uchun jarohatga 0,5 – 1% brotimolblau yoki metilblau tomizdiriladi. Bir necha daqiqadan so’ng o’lgan to’qimalarning rangi sezilarli darajada o’zgaradi. Kesishdan avval mahalliy og’riqsizlantirish o’tkaziladi. O’lgan to’qimalar olib tashlangandan so’ng jarohat ichiga trisillin yoki murakkab bakteriologik kukun sepiladi: Acidi borici 6,0; Yodoformii 2,0; Streptocidi; Natrii salicylici aa 1,0 keyinchalik operasiya jarohatlarning 3/2 kismiga choklar qo’yilishi bilan tugaydi. Agar chok qo’yishning ilojisi bo’lmasa unda jarohatga faqat bog’lam qo’yiladi.
Jarohatdan yiringning oqishi kamayib granulyasion to’qimalar yaxshi o’ssa va uni qoplasa jarohatga ikkilamchi choklar qo’yiladi. Bunda jarohat birlamchi tortilish bo’yicha bitadi. Ikkilamchi chokni qo’yish uchun tekshirilganda fibroplastlar, makrofaglar, fagositozli aktivlik mavjud bo’lishi kerak, ular bo’lmasa chok qo’yilmaydi.
Ikkilamchi choklarni qo’llashdan oldin kuniga 2–3 marotaba 2% xlorasid eritmasi bilan shimdirilgan dokali applikasiyalar qo’llanadi, jarohat 3 marotaba 1:5000 furasilin, 0,2 % xlorgeksidin eritmalari bilan yuviladi va yaxshi natija berish uchun 0,25% kanamisin, 0,04 % gentamisin applikasiyalar qo’llanadi. Yuqorida aytilgan ishlar chok qo’yishdan 3 soat oldin tugatiladi.
Ikkilamchi choklarning ikki xili mavjud:
Dastlabki ikkilamchi chok – yangi granulyasion to’qima o’sgan va xirurgik ishlov berilgan jarohatga qo’yiladi.
Kechiktirilgan ikkilamchi chok – jarohat tubidan chandiqlanish boshlangan, eski jarohatlarda qo’llanadi. Bunda jarohat chetlari asta – sekinlik bilan bir necha kun ichida biriktiriladi.
v)Jarohat devorlarini to’liq kesib olib tozalash yangi tasodifiy, o’q tekkan jarohatlarni aseptik jarohatga o’tkazish uchun eng yaxshi uslub. Bunda jarohat birlamchi tortilish bo’yicha bitadi. Kesishdan oldin qisqa novokain – antibiotikli qamal o’tkaziladi. Yaxshisi rompun, kombelen relaksantlari yoki narkoz qo’llash lozim.
Kesayotganda yangi hosil bo’ladigan jarohatga mikroblar tushmasligi uchun ichiga 1:1000 yodli spirt bilan namlangan tampon qo’yiladi. Kesim tirik, sog’lom to’qimalar chegarasida o’tkaziladi. Kesib bo’lgandan so’ng yangi aseptik jarohat ichiga murakkab kukun sepiladi va chetlariga choklar qo’yiladi. Agar to’liq kesib olib tozalash 6 – 12 soatdan so’ng o’tkazilsa unda choklar jarohat chetlarining 4/3 qismiga qo’yiladi va jarohat ichiga Vishnevskiy yoki sintomisin linimenti bilan drenaj qo’yiladi. 3 kundan so’ng yiring va boshqa asoratlar bo’lmasa drenaj olinadi va jarohat butunlay tikiladi. Keyinchalik jarohat atrofida shish kuzatilsa, qo’shimcha qo’yilgan choklar olib tashlanib, jarohatga antiseptik ishlov beriladi.

Rp.: Bromthymolblau 0.1

Spiritus aethylici 96⁰ -100.0
M.D.S. Jarohatlarga xirurgik ishlov berishda o’lgan
to’qimalarni tirik to’qimalardan differensiasiya qilish uchun.
#
Rp.: Methylenblau 0.4
Spiritus aethylici 20.0
M.D.S. Jarohat, oqma va yiringli bo’shliqlarga pipetka yordamida
5-10 ml yuborilsa o’lgan to’qimalar ko’k rangga bo’yaladi.
#
Rp.: Fluoreszeini 0.1
Spiritus aethylici 10.0
M.D.S. Jarohat, oqma va yiringli bo’shliqlarga pipetka yordamida
5-10 ml yuboriladi.
#
.Rp.: Sol. Kalii permanganatis 1% - 2000.0 – 3000.0
D.S. O’lgan to’qimalarni kesib olishdan oldin yuvish uchun.