Laboratoriya ishi № Mavzu: Raqamli texnika negiz elementlarini tadqiq etish. Ishning maqsadi

---

LABORATORIYA ISHI № 1. 
 
Mavzu: Raqamli texnika negiz elementlarini tadqiq etish.
Ishning maqsadi: Va,Yoki, Inkor mantiqiy elementi bilan tanishish, xaqiqiylik 
jadvalini yaratishva elementi qatnashgan mantiqiy funksiyalarni hisoblash.
Nazariy qism. 
Mikroprotsessor tizimi (MPS) ning asosiy qurilmasi bo’lgan mikroprotsessor 
(MP) ikkilik sanoq tizimida ishlagani uchun komandalar va berilganlar shu sanoq 
tizimida yoziladi. Mashinada signallar “0” va “1”, ya’ni mos ravishda past va yuqori 
darajali signallar nomi bilan yuritiladi. Signallarning bunday ko’rinishi hech bir 
qiyinchiliksiz mantiqiy o’zgaruvchilar yordamida ifodalanadi. 
MP sxemalari ikkilik sanoq tizimida mantiqiy va arifmetik amallarni bajaradi. 
“VA”, “YoKI” va “INKOR” sxemalari asosida MP ning ixtiyoriy qurilmasini 
to’liq qurish mumkin. Mp da mantiqiy amallar cheklangan, lekin ularni har biri 
istalgan marotaba bajarilishi mumkin. 
Ikkilik sanoq tizimida mantiqiy amallarni bajara oladigan kombinatsion 
sxemalar bilan tanishib chiqamiz. Kombinatsion sxemalar raqamli sxemalar bo’lib, 
ularning chiqishi ixtiyoriy vaqt davomida faqat kirishiga berilayotgan signallar bilan 
aniqlanadi. 
«VA» sxemasi (mantiqiy ko’paytirish sxemasi) ikki va undan ortiq mantiqiy 
qiymatlarni ko’paytirishni (konhyunktsiyani) bajaradi. Rasmda “VA” sxemasining 
shartli belgisi ko’rsatilgan (a-maxsusbelgi, b-to’g’ri to’rtburchak ko’rinishidagi 
belgi). Sxemaning Ychiqishi bilan A va B kirishlari orasidagi bog’lanishlarni Y = A

B=A*B munosabat bilan ifodalanadi. Sxemaning A va B kirishlarida 1 
bo’lgandagina Y chiqishda 1 signali hosil bo’ladi. Qolgan hollarda sxemaning Y 
chiqishida hardoim “0” hosil bo’ladi.