Laboratoriya ishi № Mavzu: Raqamli texnika negiz elementlarini tadqiq etish. Ishning maqsadi

«YoKI» sxemasi (mantiqiy qo’shish sxemasi) ikki va undan ortiq mantiqiy 
qiymatlarni qo’shishni (konhyunktsiyani) bajaradi. Demak “YoKI” sxemasining 
kirishi “VA” sxemasining kirishi singari kamida ikkita bo’ladi. Rasmda “YoKI” 
sxemasining shartli belgisi ko’rsatilgan (a-maxsus belgi, b-to’g’ri to’rtburchak 

---

ko’rinishidagi belgi). Sxemaning Y chiqishi bilan A va B kirishlari orasidagi 
bog’lanishlarni Y = A

B munosabat bilan ifodalanadi.
Sxemaning A va B kirishlarida 0 bo’lgandagina Y chiqishda 0 signali hosil 
bo’ladi. Qolgan hollarda sxemaning Y chiqishida har doim “1” hosil bo’ladi. 
 
“YoKI”sxemasining ish jadvali 
1.2-jadval 
A 
B 
A

B 
0 
0 
0 
0 
1 
1 
1 
0 
1 
1 
1 
1 
 
1.5-rasm.”Yoki” mantiqiy elementining diodlar bilan ifodalanishi 
1.6-rasm. “VA” elementini zanjir ko’rinishida ifodalanishi. 
 
X va Y kirishlarga bir vaqtda “0” signali berilsa (ya’ni ulagichlar bir vaqtda 
ulanmagan holda bo’lsa), Z chiqishda “0” signali hosil bo’ladi (ya’ni lampa o’chiq 
holda bo’ladi). Kirishlardan birortasiga yoki bir vaqtda ikkalasiga «1» signali berilsa 
а
) 
B 
А 
А

B 
А 
B 
b
) 
А

B 
1 
1.4-rasm.”YOKI” elementini belgilanishi 

---

(ya’ni ulagichlardan biri yoki bir vaqtda ikkalasi ulansa), chiqishda «1» signali hosil 
bo’ladi (ya’ni lampa yorishadi).
«YoKI» elementi mantiqiy funktsiya sifatida Z = X+Y VAda Z = X v Y 
ko’rinishlarda tasvirlanadi.