Лаборатория иши №1 саноқ тизимлари. Мантиқий элементларни тадқИҚ этиш

ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ №1


САНОҚ ТИЗИМЛАРИ. МАНТИҚИЙ ЭЛЕМЕНТЛАРНИ ТАДҚИҚ ЭТИШ


ИШДАН МАҚСАД: мантиқий элементларни ишлаш принципини ўрганиш

1) Butun sonlarni o`nlik sanoq tizimidan boshqa sanoq tizimlarga o`tkazish tartibi.

Berilgan butun o`nlik sonlarni boshqa sanoq tizimga o`tkazish uchun uni ketma - ket o`tilishi kerak bo`lgan tizimning asosiga bo`lish kerak va chiqqan natija va qoldiqlar to`plamini batartib o`ngdan chapga qarab, ketma-ket yozish talab qilinadi.
Masalan: (61)10 --- (?)2 (2877)10 --- (?)16
61 2 2877 16
- -16 179 16
60 30 2 127 -16 11 = B
1 -3015 2 -112 19
0 -14 7 2 157 -16
1 -6 3 2 - 144 3
1-2 1 13 = D
1
61(10) = 111101(2) 2877(10) = B3D(16)

Mantiqiy elementlar mantiqiy ifodalarni bajarishga mơljallangan bơlib, barcha arifmetik va mantiqiy amallarni ular asosidagi qurilmalar yordamida amalga oshiriladi. Quyidagi rasmlarda xisoblash mashinalarida qơllaniladigan asosiy mantiqiy elementlar va ularning ishlash prinsiplari keltirilgan.

«VA» - mantiqiy kơpaytirish, «Konyunktsiya» elementi

X va Y kirishlarga bir vaqtda “1” signali berilsa (ya`ni ulagichlar bir vaqtda ulansa), Z chiqishda “1” signali xosil bơladi (ya`ni lampa yorishadi). Kirishlardan birortasiga yoki bir vaqtda ikkalasiga «0» signali berilsa (ya`ni ulagichlardan biri yoki bir vaqtda ikkalasi ulanmagan xolda bơlsa), chiqishda «0» signali xosil bơladi (ya`ni lampa ơchgan xolda bơladi).

«VA» elementi mantiqiy funksiya sifatida Z = X  Y , xamda Z = X·Y yoki Z = X _^ Y kơrinishlardan birortasini tasvirlanashi mumkin.


«YOKI» - mantiqiy qơshish, «Dizyunktsiya» elementi

X va Y kirishlar bir vaqtda “0” signali berilsa (ya`ni ulagichlar bir vaqtda ulanmagan xolda bơlsa), Z chiqishda “0” signali xosil bơladi (ya`ni lampa ơchiq xolda bơladi). Kirishlardan birortasiga yoki bir vaqtda ikkalasiga «1» signali berilsa (ya`ni ulagichlardan biri yoki bir vaqtda k-kalasi ulansa), chiqishda «1» signali xosil bơladi (ya`ni lampa yorishadi).

«YoKI» elementi mantiqiy funksiya sifatida Z = X+Y xamda Z = XvY kurinishlarda tasvirlanadi.


«INKOR» - mantisiy inkor etish («EMAS») elementi

«INKOR» elementining chiqishidagi son uning kirishidagi songa nisbatan teskari kodga ega bơladi.

«INKOR» elementi mantiqiy funksiya sifatida kơrinishda tasvirlanadi.


«VA – INKOR» - mantiqiy kơpaytirishning inkori elementi

X va Y kirishlarga bir vaqtda “1” signali berilsa, Z chiqishda “0” signali xosil bơladi. Kirishlardan birortasiga yoki bir vaqtda ikkalasiga «0» signali berilsa, chiqishda «1» signali xosil bơladi.

«YOKI - INKOR» - mantiqiy qơshishning inkori elementi

X va Y kirishlar bir vaqtda “0” signali berilsa, Z chiqishda “1” signali xosil bơladi. Kirishlardan birortasiga yoki bir vaqtda ikkalasiga «1» signali berilsa, chiqishda «0» signali xosil bơladi.

САНОҚ ТИЗИМЛАРИ. Topshiriqlar:

1 - Topshiriq

Berilgan butun sonlarni o’nlik sanok tizimidan ikkilik sanoq tizimiga o’tkazing:
1) 207 5) 85 9) 112 13) 128 17) 124 21) 111
2) 189 6) 66 10) 99 14) 150 18) 151 22) 222
3) 113 7) 71 11) 120 15) 200 19) 117 23) 142
4) 164 8) 63 12) 100 16) 166 20) 131 24) 134

Berilgan butun sonlarni o’nlik sanok tizimidan o’n oltilik sanoq tizimiga o’tkazing:

1) 44 5) 99 9) 386 13) 694 17) 451 21) 881
2) 97 6) 33 10) 592 14) 777 18) 572 22) 942
3) 22 7) 87 11) 110 15) 274 19) 378 23) 816
4) 29 8) 48 12) 829 16) 555 20) 496 24) 778

Quyidagi formulalarni sxemalarini tuzing

3 – topshiriq