Laboratoriya ishi 3 Torning xususiy tebranishlarning rezonans usuli bilan tekshirish. Ishning maqsadi

Tajribani o’tkazish tartibi
a) Taranglik kuchini o’zgartirish.

• 
  Parametrlarni o’rnatish:
  
• 
  Buraluvchi ilgak yordamida taranglik kuchini 90-100 N qiymatda o’rnting.
  
• 
  Jadvalga dinomometr ko’rsatgan F taranglik kuchi qiymatini yozib oling
  
• 
  Shoxsimon yorug’lik to’suvchini tor ositga joylashtiring. Tor tinch turganida tor kichik tirqish ustiga to’g’ri kelishini va bunda qizil yorug’lik diodi yonmagan bo’lishi lozim. Kerak bo’lganda shoxsimon yorug’lik to’suvchini qayta o’rnating.
  
• 
  Torni ohista chertib tebrantiring (tor tebranishi mobaynida yo’rug’lik diodi yonishi kerak), va shu zahoti (2-3 sekund ichida) ekrandagi o’lchangan qiymatlarni jadvalga o’tkazing ( yoki F9 tugmasini bosib).
  

b) Tor uzunligini o’zgartirish

• 
  Parametrlarni o’rnatish:
  
• 
  Taglikni surib tor uzunligini keragicha o’rnating.
  
• 
  Tor uzunligini aniqlab jadvalga yozib qo’ying.
  
• 
  Qizili yorug’lik diodi o’chganligini tekshiring, kerak bo’lganda yorug’lik to’suvchi shoxni qayta o’rnating.
  
• 
  Torni ohista chertib parallel tebrantiring (tor tebranishi mobaynida yo’rug’lik diodi yonishi kerak), va shu zahoti (2-3 sekund ichida) ekrandagi o’lchangan qiymatlarni jadvalga o’tkazing (F9 tugmasini bosib).
  

Baholash
Taranglik kuchini o’zgartirish:
a)T(F) va f(F) bog’liqliklar o’lchash mobainidayoq paydo bo’ladi. Evaluation dasturi oynasida tebranish chastotasi kvadrati taranglik kuchi funksiyasi sifatida paydo bo’ladi. Chstota kvadrati f₂ va F kuch o’rtasidagi chiziqlik bog’lanishni dastlabki o’lchashlarni o’zgartirib o’rnatish mumkin(sichqonchaning o’ng tugmasi bilan). Bu tor tarangligi ortishi bilan tebranish chastotasi va tebranishni hosil qiluvchi turtki ham ortishini bildiradi. Mos holda, tor tarangligi kamaytirilganda turtki ham kamytirilishi zarur.
b) Tor uzunligini o’zgartirish:
T(L) va f(L) bog’liqliklar o’lchash mobaynidayoq paydo bo’ladi. Evaluation dasturi oynasida tebranish chastotasi kvadrati 1/L uzunlikka teskari proporsional funksiya sifatida paydo bo’ladi. Chastota kvadrati f₂ va 1/L uzunlikning teskari qiymati o’rtasidagi chiziqlik bog’lanishni dastlabki o’lchashlarni o’zgartirib o’rnatish mumkin (sichqonchaning o’ng tugmasi bilan).
Bu tor uzunligi qisqarishi bilan tor tebranish chastotasi va torni tebrantirish turtkisi ham ortishini bildiradi.
SAVОLLAR :
1. Tor tebranishi qanday tebranishlar hisoblanadi?
2. Tebranish chastotasini qanday orttirishimiz mumkin?
3. taranglik kuchi deganda nimani tushinasiz?