Laboratoriya ishi neftkimyoviy sintez laboratoriyasida texnika xavfsizligi qoidalari

Umumiy oltingugurt tarkibini aniqlash.

Neft va neft maxsulotlarining tarkibini aniqlashda uning tarkibidagi «umumiy oltingugurt» ya’ni oltingugurt, undan chikadigan xar kanday organik birikmalarini aniqlashda yukori sondagi analiz yuli taklif kilinadi.
Xamma kimyoviy uslub ana shularda oxirgi aniqlik beriladiki oltingugurt organik birikmalari tarkibiga kiruvchi, miqdor jixatdan vodorod sulfid gidridlash uslubi orqali yoki oltingugurt oksidini uslubi orqali aniqlanadi. Kimyoviy yoki fizik – kimyoviy uslubi miqdor jixatdan serovodorod yoki oltingugurt oksidiga odatga kura еngil aniklik kiritadi. Bu ikki yunalishdan keng tarkalgan oksidlanish uslubidir. Shu sababli neft maxsulotlaridagi bir talay farqlik mobaynida fraksiyalarga ajralish tarkibida, fizikaviy xususiyatlarda, yagona har taraflama to`la oksidlanishiga birlashtiradi. Shuning uchun har xil neft maxsulotlariga bu uslub qo`llaniladi.
Naychada yondirish uslubi.
Metodning oxirgi mohiyati shundan iboratki neft maxsulotlarini 900 – 950C temperaturada kvars naychada havo yordamida qizdiriladi. Hosil bo`ladigan oltingugurt oksidlarini kislotali vodorod peroksidd eritmasi bilan ushlab kolish va eritmada xosil bo`lgan sulfat kislota miqdori buyicha oltingugurt hajmiy aniqlanadi.
SO₂ + H₂O₂ =H₂SO₄

H₂SO₄ + 2NaOH = Na₂SO₄ + 2H₂O

Moylar, neftlar va koldik neft maxsulotlari tarkibidagi umumiy oltingugurtni aniqlash ushbu metodda amalga oshiriladi.
Reaktivlar.
Vodorod perekis.
Sulfat kislota, 0,02 n eritma.
O`yuvchi natriy, 40% li 0,02n eritma.
Aralashtirilgan indikator : 0,2% lik qizil metil spirt eritmasi, 0,1 % lik kuk Metil spirt eritmasi.
Margansovkali chuchuk kaliy 0,1M eritmasi.

Analiz uchun qurilmani tayyorlash

Neft mahsulotlarining namunasini yondirish qurilmasi 6 - rasmda ko`rsatilgan.

6 - rasm. Oltingugurtni naychada yondirish usulida aniqlash qurilmasi sxemasi:
1 - KMpO₄ eritmali yuvish sklyankasi; 2 — 40%-li NaON eritmali yuvish sklyankasi; 3 — paxtali yuvish sklyankasi; 4 — kvars naycha; 5 — namuna uchun kayikcha; 6 — elektropech; 7 — tutashtiruvchi kvars tirsak; 8 — absorber; 9 — vakum-nasosga ulash naychasi.
4– kvars nay 7 – tirsakli ulamaga ulanadi. Xarakatlanadigan elektro pechka 950C temperaturagacha issiqlik berilishi kerak. Pechdagi issiqlik temperaturasini xrom – alyuminiylik termopara va pirometrik millivoltmetr yordamida o`lchanadi. Pechning temperaturasini boshqarish uchun LATR – 1 orqali bajariladi.
Absorber 8 gacha vakum sistemasida havoni so`rib olgich tezligini o`lchovchi reometr ulangan bo`lishi kerak. Yondirish oldidan absorber 8 ga 150 ml distillanagan suv, 5ml vodorod peroksid va 7 ml 0,02n sulfat kislota eritmasi solingan bo`lishi kerak.
6-rasmda ko`rsatilganidek kurilma yig`iladi, erkin kvarsli naychani xamma joyi berkitilgan bo`lishi kerak va sistemani germetikligi tekshirib ko`rilishi kerak. Yopqichli kran orqali naycha yordamida tozalangan 1chi idishga vakum - nasos ulanadi. Agarda sistema germetik bo`lsa, absorbergacha tozalagan idishlaradagi havoni chikarib yubormaydi. Germetikligi tekshirilgandan so`ng pech qizdirish uchun ko`shiladi va termopara uning o`rta qismiga o`rnatiladi.