Laboratoriya jumısı №5 Ammoniy nitrat alıw hám ammiaklı selitradaǵı komponentler analizi Ammiaklı selitra alıw

LABORATORIYA JUMÍSÍ №6
KALIY QORLARÍN GALURGIK USÍLDA BAYÍTÍP KALIY XLORID ALÍW HÁM KALIY XLORIDTAǴÍ KOMPONENTLAR ANALIZI
Silvinitdan kaliy xlorid alıwda duzlardı siklik ajıratıw usılı


Jumıstıń atqarılıw tártibi
Qurǵaqlay duzlar aralaspasın ajıratıw ushın daslep belgilengen temperatura daǵı evtonik eritpe alınadı, keyininen odan sovitish arqalı Ye100-n sızıq boyınsha kaliy xlorid kristallandırıladı (6. 1-súwret). Qalǵan toyınbaǵan KCl hám toyınıwge azǵantay jetpegen NaCl bolǵan ózek eritpe taǵı qızdırıladı hám baslanǵısh duzlar aralaspasın jańa muǵdarın eritiw ushın isletiledi.
6. 1-súwret. NaCl-KCl-H₂O sisteması daǵı eriwsheńlik izoterması.
Baslanǵısh evtonik eritpe ıssı suwda yamasa qaynaǵan ózek eritpede silvinitni biraz eritiw arqalı alınadı. Qaldıq eritpede silvinit muǵdarları arasındaǵı koefficientke muwapıq halda silvinitti ajıratıwdıń siklik procesi úsh tiykarǵı process 1, 3 hám 5 ke (qattı duzlardı ajıratıw boyınsha processler esapqa alınbaǵanda ) bólinedi. Laboratoriya sharayatında bul processler ádetde duzlardı eriwsheńligin úyreniw ushın qollanılatuǵın, 150-250 ml kólemli, shiyshe vintli aralastırǵısh 4 hám termometr 3 ornatılǵan probirka 1 de ótkeriledi. Aralastırǵısh shtativke bekkemlenedi. Bos probirka 1 aralastırǵısh hám shtativ menen birgelikte texnikalıq tárezinde tartıp alınadı. Suwıq eritpeni qızdırıw ushın probirka glitserinli juwınıw bólmesi 2 ge, qaynaǵan eritpeni sovitish ushın bolsa suw aǵımlı suw juwınıw bólmesiine jaylastırıladı.
Qaynaǵan eritpe shókpeden qaynaǵan filtrlew ushın isletiletuǵın varonkada ajratıladı. Onıń ushın probirkadan aralastırǵısh alıp taslanadı, probirka daǵı suyıqlıq aldınan qızdırılǵan varonkaga quyıladı. Probirka taǵı juwınıw bólmesine jaylastırıladı, onıń diywallarındaǵı qalǵan duz 5-10 ml etil spirti menen juwıladı. Filtrlew processinde varonka asbest qaǵazı menen qorshap qoyıladı. Shókpe filtrlewden keyin juwılmaydı, sebebi kaliy hám natriy xloridleri suwda eriydi. Duz ónimi qurǵaqlay tárzde ızǵar shókpe degi suw muǵdarı boyınsha anıqlanadı hám soǵan muwapıq halda eritpe quramı menen shókpede uslanıp qalǵan eritpe quramındaǵı duzlar muǵdarı anıqlanadı. Ízǵar shókpe hám eritpe massaları arasındaǵı parq boyınsha shókpedegi duz muǵdarı esaplanadı. Duzlardıń absolyut ónimin de anıqlaw múmkin, onıń ushın shókpeni spirt menen juwıladı jáne onı qurıtıladı.
Eritpeni suwıtıw arqalı duzlardı kristallandırıwda shókpe suyıqlıqtan filtrlew jolı menen de ajratıladı hám de aldınlaw kórsetilgeni sıyaqlı duz ónimi anıqlanadı. Tájiriybeni silvinitni ajıratıwdıń tolıq sikli boyınsha yamasa duzlar toyınǵan eritpelerin ajıratıwdıń tolıq sikli boyınsha yamasa cikllerdiń bir yamasa basqa elementlerinen paydalanıw arqalı ótkeriledi.