Лаборатория машғулоти. Электрон нивелирлар

Кнопки	Кўриниши	1-бажарадиган функцияси	2-бажарадиган функцияси
On/Off		Нивелирни ўчириш/ёқиш
MEAS		Масофа, саноқ олиш ва нисбий баландликни ўлчаш буйруғи	Ўлчашни автоматик давом эттириш(2 секунд босиб турилганда)
Height / Distance		Саноқ олиш ва масофа ўлчаш усулини танлаш	Юқорига кўтарувчи курсор(меню очилганда)
dH		Нисбий баландликни танлаш функцияси	Пастга туширувчи курсор(меню очилганда)
MENU		Созламаларга кириш ва белгилаш	Танланган функцияга кириш (менюдаги)
Backlight		LCD дисплейни ёритиш	Танланган функцияга чиқиш (менюдаги)

Электрон нивелир билан ишлашда геометрик нивелирлашда нивелирни ўлчанаётган нуқталарга нисбатан ўрнатилишига кўра “ўртадан” нивелирлаш усули орқали бажарилади.

Н ивелир ишчи ҳолатга доиравий адилак орқали келтирилади.
Шундан сўнг тугмаси орқали нивелир ёқилади. Дисплейда аввал нивелир ишлаб чиқарган компания логотипи кўринади, сўнгра унда


тасвир ҳосил бўлади. 1.235m – рейкадан олинадиган қора саноқ; 5.68m асбобдан рейкагача бўлган масофани беради.
Тўғридан – тўғри нисбий баландликни ўлчаш учун тугмаси босилади ва “ўртадан” нивелирлаш усулида нисбий баландлик ўлчанади.
Нивелирда нисбий баландликни ўлчашда дастлабки ўлчанаётган нуқтанинг мутлоқ баландлиги киритилади. Шунга мос тарзда кейинги нуқтанинг мутлоқ баландлиги автоматик тарзда дисплейда ҳосил бўлади. Шунингдек, сўнгги ўлчанган рейкадан олинган саноқ ва нивелир билан рейка орасидаги масофа ҳам кўрсатилади.
Геометрик нивелирлашнинг “ўртадан” нивелирлаш усулида ўлчаш процесси қуйидагилардан иборат:





Тугма Ўлчаш жараёни Рейкадан саноқ Кейинги ўлчаш
босилади Масофа


Ўлчаш жараёни Сўнгги натижа
RL – нуқтанинг мутлоқ баландлиги;
dH – нуқталар орасидаги нисбий баландлик;

- рейкадан олинган саноқ

- нивелир билан рейкадаги орасидаги масофа

Электрон нивелирни текшириш учун махсус юстировкасини текшириш учун бўлим мавжуддир. Унда юстировкани текширишда бўлимда кўрсатилган кетма-кетликда ўлчаш ишлари бажарилади ва керакли тузатишлар киритилади.

Геодезик ўлчаш ишлари натижасида ер юзасидаги ёки мухандислик ин-шоотларидаги нуқталар орасидаги баландликлар фарқини (нисбий баландлик) аниқлаш ва шу нуқталарни қабул қилинган тизимларда баландликларини ҳисоблашга нивелирлаш дейилади. Нивелирлашда қўлланиладиган асбобларга кўра: геометрик, тригонометрик, механик, гидростатик, барометрик, гидродинамик, стереофотограмметрик ва аэронивелирлаш турлари мавжуд.
Геометрик нивелирлаш - горизонтал визирлаш кўриш нурига эга бўлган геодезик асбоб (нивелир) ва махсус ўлчаш рейкалари ёрдамида нуқталар баланд-ликларини фарқини (орттирмаларини) ўлчашдан иборатдир. Геометрик нивелирлашда нивелирни ўлчанаётган нуқталарга нисбатан ўрнатилишига кўра “ўртадан” нивелирлаш усули орқали бажарилади.(расм)

Нивелирлаш усуллари