Laboratoriya

Reaksiya tezligini temperaturaga bog’liqligi
Tajriba uchun suyultirilgan (1:200) N a
2
S
2
0
3
va H
2
S 0
4
eritmalaridan oling.
U chta raqam langan probirkalarga 10 m l dan N a
2
S
2
0
3
eritmalaridan, boshqa 
uchta probirkalarga 10 ml dan H
2
S 0
4
eritm asidan quying va ulami uchta juftlikka 
ajrating. Har bir ju ftd a bittadan N a
2
S
2
0
3
v a H
2
S 0
4
eritm alari solingan probirkalar 
b o ’lsin.
Laboratoriyadagi havoning tem peraturasini aniqlang, birinchi ikkita probirktml 
bir-biriga quying, chayqating va kislota quyilgandan loyqa hosil b o ’lguncha o ’tgan 
vaqtni aniqlang.
Keyingi ikkita probirkani suvli stakanga soling v a suvni xona tem peraturasidan 
10°C yuqoriroq tem peraturagacha qizdiring. 
Tem peraturani suvga solingan 
term om etr yordam ida nazorat qiling.
Qolgan ikkita probirkani ham suvga solib xona tem peraturasiga nisbatan 20 °C 
ga k o ’tarib yuqoridagi tajribalam i am alga oshiring. N atijalam i quyidagi shaklda 
to ’ldiring:
Probirkalar­
ning nomeri
N a
2
S
2
0
3 
eritm asining 
hajm i, ml
h
2
s o
4
eritm asining 
hajm i, ml
Tem peratura,
°C
Loyqa paydo 
bo’lgungacha 
bo’lgan vaqt,
Shartli 
birikmalar- 
dagi reaksiya 
tezligi, vl/x
1
1 0
1 0
°C
2
1 0
1 0
° C
+ 1 0
1 0
1 0
°C + 20
Ayni tajriba uchun reaksiya tezligini tem peraturaga bog’liqlik grafigini chizing. 
B uning uchun absissa o ’qiga tajribaning tem peratura qiym ati, ordinata o ’qiga 
reaksiyaning tezligi v = l
/ 1
ni q o ’ying.
R eaksiya tezligining tem peraturaga bo g ’liqligi haqida xulosa chiqaring. 
K o’pgina kim yoviy reaksiyalar uchun tem peratura koeffitsientlari qanday qiymatlarni 
qabul qiladi.
40

---