Laboratoriya

M=E J t/F
Bu yerda m-elektroliz vaqtida ajraladigan moddaning massasi, g; Emoddanirig 
g-ekvivalenti, g ; t-elektroliz uchun ketgan vaqt, sekund yoki soat hisobida ; J-tok 
kuchi, a m p er; 
F E
moddaning elektrokimyoviy ekvivalenti deyiladi.
100

---

Hisoblarda vaqt sekundlarda berilgan bo‘lsa F=96500 ga, soatda berilsa 
F=26,8ga teng bo‘ladi.
K erakli asbob va jihozlar: 1-elektrolizyor asbobi; 2-voronka; 3-elektrodlar; 4- 
Gofinan asbobi; 5- menzurka
K erakli reaktivlar: 1- 2% li NaNOj eritmasi; 2- K M n04; 3- 5% И NaOH 
eritmasi; 4- 2 n Na2S0 4 eritmasi; 5- Na2S20 3 eritmasi; 6- distillangan suv.
Ishning borish tartib i: Asbobdan foydalanishdan oldin elektrolizyor va uzun 
chiqarish nayli voronka yuvilgan va quritilgan bo‘lishi kerak.
Asbobni yig‘ish maxsus yo‘riqnomaga muvofiq amalga oshiriladi. Shisha 
elektrolizyoming 2/3 qismi 2% li N aN 03 eritmasi bilan to‘ldiriladi (50ml suvda lg
N aN 03 tuzi eritiladi). Shisha elektrolizyoming markaziy naychasiga rezina tiqinga 
o‘matilgan uzun chiqarish nayli voronka mahkamlanadi.
Elektrolizyoming yon tomonidagi ikkita naychalariga simlami ulash uchun 
ajraladigan qismlarga ega bo‘lgan rezina tiqinga mahkamlangan po'latdan qilingan 
ikkita elektrod o‘matiladi. Ulovchi simlar yordamida “minus” belgili elektrod doimiy 
tok ta’minot manbaining “minus”iga ulanadi.
“Qo‘shuv” belgili elektrod qisqa o‘tkazgich yordamida yomg‘lik diode 
bo‘linmasi doimiy tok manbaining “qo‘shuv ” belgisiga ulanadi. Shisha 
elektrolizyorga shisha voronka orqali KM n04 ning bir nechta donachalari tashlanadi. 
Ta’minot manbai KEX dan ta’minlanuvchi 42 V li nostandart rozetkaga ulanadi. 
Asbob vtulkalar yordamida mahkamlangan organik shishadan qilingan shaffof sinov 
paneli mavjud bo‘lgan 2 ta ustunchali shtativdan (5) iborat. Asbobning ko‘rinishi 
quyidagi rasmda keltirilgan.

---

Sinov paneliga plastik qisgichlar (9) yordamida shisha elektrolizyor 
mahkamlanadi (1). Rezina tiqinga mahkamlangan uzun chiqarish nayli voronka (6) 
elektrolizyoming markaziy naychasiga qo‘yiladi. Elektrolizyoming qolgan ikkita 
chetki naychalaridan anod qismiga grafitdan, Pt yoki uch dan yasalgan inert elektrod, 
(3) katod qismiga esa istalgan Me yoki qotishmadan yasalgan elektrod (2) tushiriladi. 
Ular rezina tiqinli ta ’minlash o'tkazgichlariga mahkamlangan. Shuningdek, panelga 
yorug'lik diodi (8) ham o‘matilgan bo‘lib, unda o‘tkazgichlami ulash uchun 
ajraladigan qismlari ham bor. Ulanuvchi o'tkazgichlar jamlanmasi (4) yordamida 
belgili elektrod doimiy tok taminot manbaining (10) 
bo‘linmasiga ulanadi.
“+” belgili elektrod qisqa o‘tkazgich yordamida yorug‘lik diode bo‘linmasi 
bilan, yorug‘lik diodining ikkinchi bo'linmasi esa uzun o ‘tkazgich yordamida doimiy 
tok taiminot manbaining “+” bo‘linmasiga ulanadi.