Laboratoriyaishi № Mavzu: Raqamli texnika negiz elementlarini tadqiqi. Kombinatsionmantiqiy sxemalar analizi Laboratoriya ishining maqsadi

b) 
А

B 
1 
“YOKI” sxemasiningbelgilanishi 

---

1.1-rasm. A va Ā o‘zgaruvchilarining parallel ulanishi. 
U 2ta bog’langan o’zgartkichlardan iborat.Agar ularning biri yopiq bo’lsa, 
ikkinchisi albatta ochiq bo’ladi.2.1-rasmda ochiq o’zgartkich Bul o’zgaruvchisi A bilan 
VAda yopiq o’zgartkich esa Bul o’zgaruvchisi Ā bilan ifodalangan. YUqori o’zgartkich 
uchun A=0 bo’ladi, sababi bu o’zgartkich ochiq, pastki (quyi) o’zgartkich uchun esa Ā=1 
bo’ladi, sababi yuqorgi o’zgartkich ochiq. Aytishlaricha A inversiyasi bu Ā yoki A-
EMAS. Bundan kelib chiqadiki, A o’zgaruvchini tepa chizig’i o’zgaruvchi inversiyasini 
(yoki inkor) ifodalaydi. f = A + Ā funksiyasining rostlik jadvali 1.1-jadvalda keltirilgan. 
1.1-jadval 
Jadvalga asosan A=0 va Ā=1 bo’lganda f=1 bo’ladi VAda A=1 va Ā=0 
bo’lganda f=1 bo’ladi. Bu esa nuqtalar orasida barcha vaqt ulanish (aloqa) 
mavjudligini bildiradi. Bu sxemaning tenglamasi A + Ā = 1 algebraik ko’rinishda 
ifodalanadi (to’liqlashtirish teoremasi). Bundan kelib chiqadiki A * Ā = 0 bo’ladi. 
f = A * Ā funksiyasining o’zgartkichli kontakt sxemasi 1.2-rasmda va bu 
sxemaning rostlik jadvali 2.2-jadvalda ko’rsatilgan. 
 
1.2-rasm. A va Ā o‘zgaruvchilarining ketma-ket ulanishi. 
1.2-jadval 
Invertor 1.3-rasmda keltirilgan elektron sxema yordamida belgilanishi mumkin. 
Agar sxemaning kirishida mantiqiy «0» bo’lsa, u holda sxemaning chiqishida 
mantiqiy «1» bo’ladi va teskari. 
1.3-rasm.EMAS elementining belgilanishi. 

---

1.4-rasmda ko’rsatilganidek, agarda 2ta invertor ketma-ket ulangan bo’lsa, unda 
2-chi invertor kirishi Ā bo’ladi va uning chiqishi Ā ning inversiyasi bo’ladiVAda uni 
A ko’rinishida yozish mumkin. Lekin sxemadan ko’rinadiki, 2-chi invertor 
chiqishidagi signal 1-chi invertor kirishidagi signal bilan mos keladiVAda shu sababli 
bo’ladi. 
1.4-rasm.2ta EMAS elementining ketma-ket ulanishi.