Laboratoriyalıq jumıs №1

Dispers sistemalardıń koagulyaciyası
Beloktıń elektrolitler eritpeleri menen koagulyaciyası
Reaktiv hám ásbap úskeneler: 6 n sirke kislotası, 1%-li mıs kuporosı, 1%-li K₂[Fe(CN)₆] eritpesi, 2 dana tawıqtıń máyegi, 4 dana shiyshe probirka, graduirovkalanǵan 5 ml-lik pipetka, shiyshe sharshar, filtr kaǵazı, proekciyalıq fonar.
Tájiriybeni baslamastan biraz aldın albuminniń eritpesi tayarlap alınadı. Bunıń ushın eki dana máyektiń belogi 1:8 qatnasta distillengen suwda eritiledi. Bul waqıtta shókpege túsken globulin filtlew jolı menen eritpeden ajratıladı. Albuminniń tınıq eritpesi shama menen 5 ml kólemde 4 probirkaǵa kuyıladı. Sońınan birinshi hám úshinshi probirkalarǵa 0,2 ml 6 n sirke kislotasınan quyıp kúshli túrde shayqatıladı keyin birinshi hám ekinshi probirkalarǵa 5 tamshı 1%-li mıs kuporosı eritpesinen, al úshinshi hám tórtinshi probirkalarǵa 1%-li kaliy geksaciano (III) ferrat eritpesinen tamızılıp olarda kúshli túrde shayqatıladı. Barlıq 4 probirka ekran aldına qoyılıp proekciyalıq fonar arqalı jarıqlıq jiberilip probirkalardaǵı bolıp atırǵan ózgerisler bayqap barıladı.
Ekinshi hám úshinshi probirkalarda beloktıń anıq koagulyaciyası bolıp ótedi, al birinshi hám tórtinshi probirkalardaǵı albumin eritpeleri ózgerissiz qaladı.
Albumin tayarlanǵan eritpede teris zaryadqa iye bolıp, ol mıs ionları tamızılǵanda koagulyaciyalanadı. Eki zaryadlı geksacianoferrat anionı beloktı koagulyaciyalamawınıń sebebi olardıń zaryadları birdey.
Belok eritpesin kislota menen qıshqıllandırǵanda beloktıń makromolekulası oń zaryadqa ótedi, sonlıqtan ol geksacianoferrattıń eki zaryadlı anionı qosılǵanda koagulyaciyalanadı, al oń zaryadlanǵan mıs ionı bul jaǵdayda koagulyaciyalawshılıq tásir kórsetpeydi.


Laboratoriyalıq jumıs № 4
Sedimentatsion analiz. Bólekshediń shógiw tezligin hám ólshemin tabıw.
Reaktiv hám ásbap úskeneler` izertlenetuǵın suspenziya, sedimen-tator, proekciyalıq fonar, sekundomer.
Sedimentaciyalıq analiz súwrette kórsetilgendey Figurovskiy sedimentatorında alıp barıladı. Bul ásbapta eń áhmiyetli orındı júdá sezgish kvarc yamasa soǵan teń polat prujina tutadı, onıń uzınlıǵı 150 mm, al eni 20 mm átirapında boladı. Egerde prujina polat sımnan jasalǵan bolsa, sımnıń diametri 0,2 mm átirapında bolıw kerek. Prujinanıń joqarǵı ushı rezina probkaǵa kiygizilip, bul probka shiyshe trubkanıń ústingi ushına ornatıladı, al bul shiyshe trubka shtativke vertikal jaǵdayda qatırıladı. Prujinanıń tómengi ushına shiyshe yamasa kvarc sabaǵı ilinip oǵan jeńil chashka ornatıladı, chashkanıń diametri e0 mm, tereńligi e mm átirapında bolıw kerek. Bul chashka shiyshe sabaqqa suwda erimeytuǵın jelim menen jelimlenedi. Sonıń menen qatar shiyshe sabaqqa suwda erimeytuǵın jelim menen sımnan yamasa shiysheden islengen strelka jelimlenedi. Sedimentometrdiń cilindrdiń ishine chashkanıń qansha joqarı, tómen túskeni anıqlap barıladı.
Cilindrdiń ishine dáslep distillengen suw quyılıp ishine chashka túsiriledi, al chashka shiyshe jip arqalı polat prujinaǵa ildiriledi. Tájiriybe ótkeriletuǵın stoldıń bergi tárepine proekciyalıq fonar qoyılıp, onnan shıqqan jaqtı shiyshe jipke jabıstırılǵan strelkanıń sáwlesin tájiriybe ótkeriletuǵın stoldıń ekinshi tárepine qoyılǵan ekranǵa túsiredi. Ekranda strelkanıń ornı belgilenip, onıń hár ornın ózgertkeni anıqlanıp barıladı.
Sońınan cilindrdegi suw tógilip, ornına sonday kólemde izertlenetuǵın suspenziya quyıladı. Suspenziya puxtalıq penen sımnan islengen dóngelek aralastırǵısh oǵan tez chashka túsirilip chashkanıń ekinshi ushı sabaq arqalı prujinaǵa ildiriledi. Usı waqıtta sekundomer iske qosılıp hár bir 15 sekundtan soń ekranda strelkanıń ózgertken ornı belgilenip barıladı. Sońınan usı alınǵan nátiyjeler tiykarında súwrette kórsetilgendey grafik sızıladı.
Tájiriybe nátiyjeli shıǵıwı ushın izertlenetuǵın suspenziyanıń koncentraciyası joqarı bolıwı kerek. Bul maqset ushın saz ılay hám mayda qumnıń aralaspası alınıp, olardıń 50 gr. muǵdarındaǵı aralaspası 500 ml suwǵa qosıp tayarlanadı.