Lekciya № Test dúziw hám test járdeminde bilimlerdi qadaǵalaw Reje

1-misol. Atsetilen molekulasında uglerod atomınıń valent orbitalı qanday gibridlenedi? Bunga juwaplar bir neshe túrde beriliwi múmkin.
1-túri. 1. sp 2. sp² 3. sp³

1. 
   1; B. 2; C. 3; D. 1 hám 2.
   

Biraq 1 hám 2; 2 hám 3 juwaplardı qoyıw tiykarsız. Cebebi bir túrli molekuladaģı uglerod atomınıń valent orbitalı bir waqıttıń ózinde xesh waqıtta eki túrli gibridlenbeydi.
2-túri. A. sp; B. sp²; C. sp³; D. sp³d sıyaqlı juwaplardı qoyıw da qolaysız boladı. Cebebi uglerod atomında d-orbital bolmaģanlıģı ushın C, D jaģdaylar da alternativ juwap bola almaydı. Sonıń menen birge, juwaplardıń birinde «bilmeymen» sóziniń qoyılıwı alternativlik printsipine tuwrı kelmeydi, ol oqıwshınıń izleniwine tosqınlıq qıladı. Bizlerdiń pikirimiz boyınsha, sorawdı tómendegishe dúzgende alternativ juwapları kóp bolıwı múmkin:
Qaysı birikpe molekulasında uglerod atomınıń valent orbitalı sp-tipinde gibridlenedi?
A. Metan; B. Etilen: C. Atsetilen; D. Benzol. Durıs juwap C.
2-misol. Mına qaytar reaktsiyada: 3H₂ + N₂ = 2NH₃ + Q basım asırılģanda teńsalmaqlıq qaysı tárepke jıljıydı?
1. Shepten ońģa; 2. 0ńnan shepke; 3. Jıljımaydı.
A. 1; B. 2; C. 3; D. 2 hám 3.
Bunda D juwap alternativ juwap bola almaydı. Cebebi, máselen, D nı alsaq, bir waqıttıq ózinde basım asqanda teńsalmaqlıq ońnan shepke qaray jıljıydı hám jıljımaydı dep te aytıw mánissiz hám test mazmunın buzadı. Demek, testtiń durıs juwabı 1 bolģanda hár bir háripke 2 bir-birine qarama-qarsı juwap jaylastırıw usınıs etilmeydi. Bunday jaģdaylarda soraw hám juwaptıń formasın ózgertip, alternativ juwaplar kóbeytiriledi. Máselen, 2-mısaldı tómendegishe kórsetiw múmkin. Sol qaytar reaktsiyada 3H₂ + N₂ = 2NH₃ + Q teńsalmaqlıqtı qanday tásir járdeminde shepten ońģa jıljıtıw múmkin?

1. 
   Basımdı asırıp;
   
2. 
   Basımdı páseytirip;
   
3. 
   Temperaturanı asırıp. Durıs juwap A.
   

Bir test sorawınan alternativ juwaplarınıń 2 yamasa 3 durıs bolģanda ģana hár bir háripke bir neshe juwaplardı jaylastırıw usınıs etiledi.


Qadaģalaw sorawları:

1. 
   Testler neshe túrli boladı?
   
2. 
   Juwabı jazılatuģın testlerge mısallar keltiriń.
   
3. 
   Alternativ testler qanday dúziledi?
   
4. 
   Qanday testlerdi avtomatlastırıw qolaylı boladı?