Likasi oli

Xristianlik – Iso haqidagi rivoyatlarga ishongan va bu ta'limotni qabul qilgan kishilar o`zlarini xristianlar deb atashgan. Ular o`z dinlari va e'tiqodlarini xristianlik deb ataganlar. Xristian tarqibotchilari bu ta'limotni O`rta yer dengizining sharqidagi mamlakatlar bo`ylab targ`ib qilganlar. Keyinchalik xristian dini Rim saltanati bo`ylab keng tarqala boshlagan. Xristianlar orasida yahudiylar, arablar, yunonlar, misrliklar, Kichik Osiyoliklar, gallar va boshqa xalqlarning vakillari bo`lgan. Xristianlar jamoalarga birlashib ibodat qilganlar, yevangeliyelarni o`qiganlar. Ularning o`z bayramlari bo`lib, o`z vaqtida nishonlangan. Masalan, Isoning tug`ilgan kuni 25 dekabrda nishonlangan. Xristianlar xudo dunyoni 6 kunda yaratgan, degan rivoyatni qabul qilganlar. Ular bir xudolikni tan olib targ`ib qilganlar. Ular imperatorlariga sajda qilishdan bosh tortganlar. Shu boisdan Rim imperatorlari va ma'murlari ularning yig`ilishlarini taqiqlaganlar. Imperatorlardan Konstantinning o`zi xristianlikka kirib, uni hukmron dinga aylantirishga harakat qilgan. U 313-yilda xristianlarning oshkora to`planishiga ijozat bergan.

Katalaun jangi – V asr o`rtalarida Attila boshliq xunnlar boshqa qabilalar bilan birgalikda Yevropaga bostirib irganlar. Sharqiy saltanat hokimi Attilaga ko`p miqdorda oltin berib, xunnlar hujumidan saqlanib qolgan. Shundan keyin xunnlar Galliy tuprog`igacha bostirib kirganlar. Galliyadagi qabilalar rimliklar bilan birlashib, ittifoq tuzib Attila qo`shinlariga qarshi otlanganlar. 451 yili Katalaun degan joyda ittifoqchilar bilan xunllar o`rtasida shiddatli, vahshiyona va qattiq jang bo`lgan. Xunnlar jang maydonini tashlab o`z qarorgohlariga chekinishga majbur bo`lganlar. Galliya qabilalarining ittifoqi tarqalib ketgach, Attila qo`shinlari 452 yili Italiyaga bostirib kirib, uning shimoliy shaharlarini talab, Dunay daryosining orqasiga qaytib ketganlar. 458 yilda Attila o`lgach, unga tobe qabilalar qo`zg`olon ko`targanlar. Shu tariqa xunnlar ittifoqi ham bahram topgan. Xunnlar mahalliy aholiga qo`shilib singib ketganlar.

Lukresiy Kar – faylasuf. Lukresiy Karning (miloddan avvalgi 98-54 yillar) asarlari diqqatga sazovordir. Uning ajoyib asarlaridan biri «Buyumlar xislati haqida»gi dostondir. Buyuk olim dunyo, odamlar va narsalarning paydo bo`lishini ilmiy nuqtai nazardan tushuntirishga harakat qilgan

Kolizey – Milodning birinchi asrida rimlik ustalar gladiatorlarning janglari uchun Kolizey amfiteatri binosini qurganlar. Bu amfiteatr o`zining ulkanligi bilan kishini hayratga soladi. Amfiteatr arenalariga 11 ming yirtqich chiqarilgan, 10 ming gladiator bir-biri bilan jang qilgan va yirtqich hayvonlar bilan olishgan. I asrda Rimda 50 ming tomoshabin joylashadigan Kolizey amfiteatri qurilgan. Imperator Trayan tomonidan o`tkazilgan bayram tantanasi 123 kun davom etgan.

Panteon – Gumbaz yoysimon inshoot bo`lib, to`nkarib qo`yilgan katta qozonni eslatadi. Rimdagi Panteon, ya'ni «Barcha xudolar ibodatxonasi» gumbazli binolar qurilishining ajoyib namunasidir. Bu ibodatxona binosi hozirgacha saqlanib qolgan. Ibodatxonaning yuqorisida doira shaklida katta deraza bo`lib, undan tushadigan yorug`dik Panteon ichkarisini ravshan ko`rsatib turadi.

Pompey shahari – er. avv. VI asrda tashkil topgan. Afsonalarga ko’ra, unga Gerakl asos solgan. Unga turli vaqtlrda yunonlar, etrusklar va samnitlar hukmronlik qilgan. Er. avv. 310-yildan Rim tarkibiga kirgan. 79-yil 24-avgustda Vezuviy vulqoni otilishi natijasida kul ostida qolgan. 16 ming odam xalok bo’lgan. Shahar yaxshi saqlangan. Gladiatorlar arenasi, janglari mashur bo’lgan. Ochiq osmon ostidagi muzey.