Lim, fan va innovatsiyalar vazirligi toshkent moliya instituti andijon fakulteti

Javob:

3. 
   Absolyut miqdorlardagi tafovutlar usulidan foydalanib mahsulot hajmini o‘zgarishiga:
   

a) yuk tashilgan masofa o‘zgarishining ta’sirini;
b) tashilgan yuk miqdori o‘zgarishining ta’sirini;
v) 1 tgkm ning baxosi o‘zgarishining ta’sirini hisoblaymiz.
Demak, absolyut miqdorlardagi tafovutlar usuli bilan hisoblaydigan bo‘lsak:
Bazis davridagi transport harajatlari – 48 000 so‘m. ( )
Bazis davridagi yuk tashilgan masofa – 20 km. ( )
Bazis davridagi tashilgan yuk miqdori – 120 tonna. ( )
Bazis davridagi 1 tgkm bahosi – 20 so‘m. ( )
Xisobot davridagi transport harajatlari – 66 000 so‘m. ( )
Xisobot davridagi yuk tashilgan masofa – 25 km. ( )
Xisobot davridagi tashilgan yuk miqdori – 110 tonna. ( )
Xisobot davridagi 1 tgkm bahosi – 24 so‘m. ( )

1. 
   yuk tashilgan masofa o‘zgarishining ta’siri:
   

= (25 – 20)·120·20 = 5·120·20 = 12 000 so‘m.

2. 
   tashilgan yuk miqdori o‘zgarishining ta’siri:
   

= (110 – 120)·25·20 = -10·25·20 = - 5000 so‘m.

v) 1 tgkm ning baxosi o‘zgarishining ta’siri:

= (24 – 20)·25·110 = 4·25·110 = 11 000 so‘m.


Javob: a) 12 000 so‘m; b) – 5000 so‘m; v) 11 000 so‘m.


5. Har bir aniqlangan ko‘rsatkichni qisqacha izohlang va xulosa qiling.
1-topshiriqda korxona bo‘yicha transport harajatlarini aniqlash uchun barcha qiymatliklarni o‘zaro ko‘paytirib chiqdik, Sababi, masla shartiga ko‘ra transport harajalatlari har 1 km va 1 tonna uchun baho aniq kiritilgan bo‘lib, umumiy harajatni topish uchun qiymatlarni shu bahoga ko ‘paytirish lozim. 2-topshiriqda Mutlaq tafovut va nisbiy tavofutlarni aniqladik. Mutlaq tafovut ikki qiymatlarning ayirmasini, ya’ni bir qiymat ikkinchisidan qanchaga katta yoki kichikligini anglatsa, nisbiy tafovut bir qiymat ikkichinsidan necha barobarga ko‘p yoki ozligini anglatadi.
3-topshiriqda yakuniy natijaga ta’sir etuvchi omillarning analitik ifodasini (regression tenglamasini) topdik. Bu qiymat bir omil yakuniy omilga qanchalik ta’sir ko‘rsatishini aniqlash uchun ishlatiladi.
4-topshiriqda absolyut miqdorlardagi tafovutlar usulida, uchta qiymatning yakuniy natijaga ta’sirini hisoblab chiqdik.
Xulosa qilib aytganda, barcha hisob-kitoblar statistik qonuniyat va formulalar hamda ekonometriyaga doir bilimlarga asoslangan holda amalga oshirildi. Demak, iqtisodiy tahlilni olib boruvchi mutaxassis albatta statistika, ekonometrika kabi fanlardan ham chuqur bilimga ega bo‘lishi talab etiladi.

3. 
   . Masala. Sanoat korxonasi bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar keltirilgan: