Linuks operatsion tizimi tarixi (muallif: Ilhom Teshaboyev)

Xotira, xotira, xotira. Bir kompyuter uchun uch turdagi xotira

Bir necha yil ilgari xotirani tanlab olishda biror bir muammo bo’lgan emasdi. Xotira bir xil bo’lib fakatgina serverlar uchun turi bilangina farq qilgan (juftligini tekshirish bilan, ECC va shu kabi). Pentium bazasida sistemalar paydo bo’lishi bilan 1995 yildan bizning kompaniyamiz xotira bilan muammolarga duch keldi, chunki o’sha kunlar uchun oddiy bo’lgan 72 pin SIMM lar bir tekisda ishlamay qo’ydilar. Shunda FPM (betlab tez o’qish) yoki EDO xotira modulini kushimcha sotib olishga tugri keladi. Shundan beri kompyuter xotirasi bilan biror narsa sodir bo’lar edi. Pentium II dan boshlab SIMM modularidan DIMM moduliga o’tish bo’ldi, bundan keyin DIMMlarning uzlarini modifikatsiyalashtirish jarayoni boshlandi - PC 66, PC 100, PC 133 spetsifikatsiyalari bo’yicha. Bularning hammasi shuning uchun sodir bo’ldiki chunki kompyuterda asosiy bog’lovchi «CPU - xotira» hisoblanadi, shuning xotiraning mahsuldorligi protsessor shinasining o’tkazish kobiliyati bilan to’g’ridan to’g’ri bog’liqdir. Masalan, birinchi Pentium II lar 6 MGts chastotada ishlaganlar, shuning uchun PC 66turidagi xotira mos kelar edi. Xotiragi zamonaviy 32 – razryadni protsessorlar 64 – razryadli tashki ma`lumotlar shinasiga egadir. Ma`lumotlar (protsessor turiga qarab) 66, 100, 133, 200 chastotalarda (100 ikki marta oshirib), 266 (133 ikki marta oshirib) etkaziladi, yoki 400 (100 turt marta oshirib), 533 (133 ni turt marta oshirib) MGts da etkaziladi. Tabiiyki, xotiraning unumdorligi va uning ishlash takt chastotasi protsessor shinasi chastotasi va unumdorligiga mos kelishi kerak.

Аgarda 66, 100, 133 MGts chastotasiga muljallangan Pentium!!! bazasidagi sistemalarni PC 66, PC 100, PC 133xotiralari mos ravishda koniktirgan bo’lsa, lekin 2001 266 MGts (Ahlton) va 400 1533 MGts (Pentium 4) tezkor shinasi yangi protsessorlarning paydo bo’lishi bilan yangi turdagi xotiraga (qattiq) jiddiy talab yuzaga keldi. Аlbatta, Intel ni 400 MGts chastotada ishlaydigan xotira juda qiziqtirgan va 2000 yildayok (xatto Pentium!!! bazasidagi sistema uchun ham) yangi turdagi xotirani taklif etdi – RIMM Direct Rambus DRAM (bendan keyin RDRAM yoki RIMM) modulini taklif etdi. RDRAM xotirasining birinchi spetsifikasi PC 800 buldi, uni takt chastotasi bo’yicha shunday atalgan (aslida esa 400 MGts ikki marta oshiriladi), 3,2 g.baytni o’tkazish qobiliyatiga ega, ana shular shina chastotasi 400MGts bo’lgan R4 protsessori uchun kerakli edi.
Bugungi kunda PC 1066 (ya`ni 533 MGts ikki marta oshirish bilan) spetsifikatsiyadagi RIMM RDRAM lar ishlab chiqariladi va sotiladi, bu 533 MGts chastotali yangi Pentium 4 talablariga mos keladi. AMD kompaniyasini va xotiralar ishlab chiqaruvchilarining ko’pchiligini ( RDRAM xotirasini Rambus kompaniyasi ishlab chiqqan, shuning uchun unga litsenziyaga haq to’lash kerak bo’ladi) DDR SDRAM (Double Data Rata SDRAM) deb atalgan boshqa turdagi xotirani ishlab chiqish va tatbiq etish ko’proq qiziqtirar edi, u SDRAM tizimiga asoslangan bo’lib, lekin ma`lumotlar signallarning ikkala fronti bo’yicha etkaziladi, bu uning utkazuvchanlik qobiliyatnini ikki marta oshiradi. Misol uchun DDR RS 266 (1333 MGts ikki marta oshirish bilan) 2,1 Gbayt/sek o’tkazish qobiliyatiga ega, shuning uchun belgilashda RS 2100 deb ko’rsatiladi.
Bugungi kunda haqiqatda uch turdagi xotiralar taklif etilgan: SDRAM spetsifikatsiyasi RS 133, DDR SDRAM DIMM (yoki oddiy DDR) spetsifikatsiyasi RS 2100 (shuning o’zi DDR 266), RS 2700 (uning o’zi DDR 333) va RS 3200 (uning o’zi DDR400) va nixoyat RIMM RS 800 va RIMM RS 1066 xotira modullari.
Narxlari taxminan shunday: DIMM RS 133 xajmi 256 Mbayt –35-40 $, DDR PC 2100 256 Mbayt-60-65$, DDR PC 2700 256 Mbayt –70-75$, RIMM HC 800 256 Mbayt –90$, RIMM PC 1066-256 Mbayt-110$.