Lirik turkumlarda timsollilik masalasi
Download 1.03 Mb. Pdf ko'rish
|
Obidaxon Xolbekovna Fayzullayeva
- Bu sahifa navigatsiya:
- LIRIK TURKUMLARDA TIMSOLLILIK MASALASI Obidaxon Xolbekovna Fayzullayeva GulDU, O‘zbek adabiyotshunosligi kafedrasi dotsenti Annotatsiya
|
THEORY AND ANALYTICAL ASPECTS OF RECENT RESEARCH TURKEY international scientific-online conference Part 7, Issue 1: August 27 th 2022 ~ 21 ~ www.interonconf.com LIRIK TURKUMLARDA TIMSOLLILIK MASALASI Obidaxon Xolbekovna Fayzullayeva GulDU, O‘zbek adabiyotshunosligi kafedrasi dotsenti Annotatsiya: Mazkur maqola o‘zbek she’riy turkumlarida timsollar talqini masalasiga bag‘ishlangan bo‘lib, ushbu masala Eshqobil Shukur qalamiga mansub sikl she’rlari misolida tadqiq etilgan. Shuningdek, turkum she’rlarda ko‘plab obrazlar qatori turfa insonlar obrazlari va mavhum tushunchalar ham obraz darajasida shakllantirilganligi masalasi ham o‘rganilgan bo‘lib, kechinma-obrazlarning o‘ziga xos jihatlari, shoirlarning turkumlarda o‘z kechinmalarinig davomli ifodasi uchun qulay shakl sifatida tanlaganligi ham aniqlangan. Kalit so‘zlar: she’riy turkum, obrazlilik, majoziy timsollar, mifologik tushuncha, lirik qahramon, timsol, allegoriya, badiiy tasvir, obraz turlari, kechinma-obraz, she’riy ifoda, poetik tafakkur va xokazo. Timsolsiz san’at, adabiyot, umuman, ijod bo‘lgan emas. Xalq og‘zaki ijodi bugun faqat mifologik yoki tarixiy asos sifatida o‘rganiladigan ijod emas, balki u timsollar san’ati sifatida o‘rganiladigan, tahlil etilishi lozim bo‘lgan san’atdir. Timsol – tashqi dunyoning bizning ichki dunyomizda, qalbimiz va ongimizdagi aksidir. Demak, ichki dunyomizda tashqi dunyoni o‘ziga xos qabul qiluvchi xususiyat bor. U tashqi dunyoni ramzlar, timsollar orqali, ya’ni o‘zicha “qayta ishlab” qabul qilishga moslashgan. Inson tug‘ilgandayoq dunyoga shunday ruhiy imkoniyat bilan kelgan. Ilk odamlar tabiat va koinot sirlarini timsollar orqali qabul qilganlari bejiz emas” 6 . Xalqimizning sevimli shoirlaridan bir Eshqobil Shukurning “Nasoyim ul muhabbat”ga sayr” nomli turkumidagi she’rlar “Munojot” nomli she’ri bilan boshlangan. Unda Yaratgan karamidan umidvorlik aks ettirilgan. Shoir Eshqobil Shukur qalamiga mansub yana bir necha turkumlar mavjud bo‘lib, bular “Qadimgi bitiktoshga yozuvlar”, “Surgun”, “Urushdan keyingi urush”. “Qadimgi daftar” kabilardir. Eshqobil Shukurning “Surgun” va “Urushdan keyingi urush” turkumlari nisbatan kichik turkumlar bo‘lib, “Surgun” turkumida nohaq ayblovlar bilan surgun qilingan momolarimizning surgundaligidagi og‘ir axvoli bayon qilingan bo‘lsa, “Urushdan keyingi urush” turkumida esa urushning insonlar hayotida qoldirgan mudhish izlari xususida so‘z boradi. “Surgun” turkumiga shoir yana bir izoh sarlavha ham berib, uni “Qirmiz momo va Qurbon momo bilan muloqotlar” deb ham nomlaydi. Ushbu turkumdagi shoir uslubi 6 Jabbor Eshonqul. Tush semantikasi va badiiy vazifalari/ O‘zbek folklorida tush va uning badiiy talqini” kitobi. – Toshkent, “Fan” nashriyoti, 2011. 34-b. THEORY AND ANALYTICAL ASPECTS OF RECENT RESEARCH TURKEY international scientific-online conference Download 1.03 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|