Логистика

3-funksiyasi. Ehtiyot qismlar va tegishli xizmat bilan ta’minlash. 
4-funksiyasi. Ishlab chiqarish chiqindilarini yig‘ish, utilizatsiya qilish yoki yo‘q 
qilish. 
Logistika funksiyalari quyidagi tashkilotlar tomonidan amalga oshiriladi:
* ishlab chiqaruvchilar;
* transport korxonalari;
* savdo korxonalari;
* tijorat va vositachilik tashkilotlari. 
"Logistika tizimi" tushunchasi logistikada muhim ahamiyatga ega. Korxonaning 
logistika tizimi korxonani boshqarish logistika menejmenti konsepsiyasiga asoslangan 
holda shakllanadi. 
Korxonaning logistika tizimini o‘rganishda tarkibiy va funksional yondashuv 
qo‘llaniladi: avval uning tarkibiy qismlari va so‘ngra tegishli funksiyalar o‘rganiladi. 
Logistika tizimining tuzilishi va logistika funksiyalari bir-biriga o‘zaro ta’sir qiladi. 
Logistika faoliyati amaliyoti logistikaning quyidagi funksional sohalarini ajratib 
ko‘rsatishga imkon beradi:
* axborot;
* xarid qilish;
* ishlab chiqarish;
* tarqatish;
* sotish; 
* zaxiralar;
* omborxonalar;

---

35 
* transport;
* xizmatlar.
 
 
4. Logistika tizimi va uning elementlari. Makrologik tizimlar va 
Mikrologik tizimlar. Logistika konsepsiyasining evolutsiyasi 
 
Logistika tizimi – bu moddiy va unga bog‘liq oqimlarni boshqarishning yagona 
jarayonida o‘zaro bog‘liq bo‘lgan elementlar-bog‘lanishlardan iborat murakkab 
tashkiliy jihatdan to‘liq (tuzilgan) iqtisodiy tizim. Boshqacha qilib aytganda, logistika 
tizimi – bu logistika funksiyalarini bajaradigan va tashqi muhit, ya’ni bozor bilan 
rivojlangan aloqalarga ega bo‘lgan bir nechta quyi tizimlardan iborat tizim. 
Logistika tizimlari makro va mikrologik tizimlarga bo‘linadi. 
Makrologik tizim-bu mamlakatning turli mintaqalarida yoki turli mamlakatlarda 
joylashgan sanoat, vositachilik, savdo va transport korxonalarini qamrab oladigan 
moddiy oqimlarni boshqarish tizimi. 
Mintaqa, mamlakat yoki bir guruh mamlakatlar iqtisodiyotining infratuzilmasi 
ham makrologik tizimdir. 
Turli mamlakatlarni qamrab oladigan makrologik tizimni shakllantirishda 
xalqaro iqtisodiy munosabatlarning iqtisodiy va huquqiy xususiyatlari, ichki 
qonunchilikdagi farqlar va boshqalar tufayli qiyinchiliklar yuzaga keladi. 
Mikrologik tizimlar kichikroq ichki ishlab chiqarish logistika tizimlari sinfini 
tashkil qiladi va makrologik tizimlarning tarkibiy qismidir. Bunday tizimlarga bitta 
infratuzilma bilan birlashtirilgan texnologik jihatdan bog‘liq ishlab chiqarishlarni 
kiritish mumkin. 
Mikrologik tizim logistika zanjirining alohida bo‘g‘inlari doirasida, masalan, 
korxona doirasida ishlaydi. Bu erda korxona ichidagi materiallarning harakatini 
rejalashtirish, tayyorlash, amalga oshirish va nazorat qilish masalalari hal qilinadi. 
Ichki ishlab chiqarish tizimi doirasida qadoqlash, transport va omborxona, yuklash va 
tushirish va boshqa logistika operatsiyalari amalga oshiriladi. Qoida tariqasida, ushbu 
tizimda texnologik transport o‘z transportida, tashqi transport esa jalb qilingan 
transportda amalga oshiriladi.