Лойиҳа бошқаруви

 
§4. Лойиҳа бошқаруви ва корпоратив стратегия 
Стратегия лойиҳалар орқали амалга оширилади. Стратегик режа 
ташкилотнинг келажакдаги фаолияти йўналишини қамраб олади.
Стратегик бошқарув – бу биз 
"киммиз/қаердамиз"ни 
баҳолаш ва биз “ким/қаерда 
бўлмоқчимиз ва у ерга қандоқ 
етамиз”ни хал қилиш ва
режалаштириш жараёнидир. 
Стратегияда ташкилот ҳозирги 
ва кўзда тутилган келажакдаги 
мавжуд ресурслар учун қандай 
рақобатлашмоқчи 
эканлиги 
тасвирланади. 
Чизма 4.1: Стратегик 
бошқарув жараёни 
Миссия, мақсадлар ва стратегиялар мижозлар эҳтиёжларини ҳисобга 
олган холда белгиланади. Миссия, мақсадлар ва ташкилий страте-
гияларни ишлаб чиқиш ташқи ва ички муҳит омилларига боғлиқ: 
• Ташқи омиллар одатда PEST деб таснифланади (сиёсий, иқти-
содий, ижтимоий ва технологик); улар ташкилот йўналишини 
аниқлашда имкониятлар ёки таҳдидларни (SWOT дан OT) 
билдирадилар. 

---

 
ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ 
~ 46 ~ 
• Ички омиллар бошқарув, имкониятлар, асосий ваколатлар ва 
молиявий аҳвол каби кучли ва заиф томонларга бўлинади (SWOT 
дан SW).
• SWOT таҳлилининг натижаси харидорларнинг эҳтиёжларини энг 
яхши қондириш учун ишлаб чиқилган стратегиялар тўпламидир.
Стратегияни амалга ошириш энг қийин қадамлардан биридир. Таъкид-
ланганидек, стратегиялар одатда лойиҳалар орқали амалга оширилади: 
• Мақсадлар ва стратегияларга эришишда энг катта ва мувозанатли 
ҳисса қўшадиган лойиҳалар танлаб олинади (устуворлик бери-
лади). 
• Амалга ошириш учун лойиҳа танланганидан сўнг, диққат марказ-
ни бошқариш жараёнига ўтилади. 
• Ташкилий стратегик режа асосида лойиҳаларни бошлаш ва 
амалга оширишга комплекс ёндашилади. 
 
Мақсад тасаввури, Миссия, Мақсад 
• Миссия; 
• Ўсиш ва фойданинг умумий мақсадлари; 
• Стратегиянинг диққати: 
- сфера 
- ўзига хос компетенциялар 
- рақобатдош устунлик 
- синергия 
• Асосий функционал сиёсий қарорлар; 
• Стратегик кўриш тизимлари. 
Миссия компаниянинг асосий дизайни, мақсади ёки йўналишини 
белгилаб беради; уни мавҳумликнинг турли даражаларида ифодалаш 
мумкин, аммо компания уларга ишониши керак бўлади. Бир нечта 
мисолларни кўриб чиқамиз: 
• AT&T: «Хизмат кўрсатиш бу бизнинг бизнесимиз» 
• МАС: «Кутилганидан ҳам кўпроқ» 
• UEM: «Миллатни барпо этишда сизнинг хамкорингиз» 
Миссиянинг баъзи бир баёнотлари аниқ мақсадларни ифодалаш 
учун мўлжалланмаган, лекин улар корхонани бошқаришда умумий 
мотивация, етакчилик, имидж ва оҳанг фалсафани тақдим этиш учун 
мўлжалланган: 
• “British Airways ижодкорлик, қадрият, хизмат ва сифатнинг 
асосий рамзи бўлади” 

---

 
ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ 
~ 47 ~ 
• “Малайзияда корпоратив стратегия, молия ва сотиб олиш соҳа-
сида иш олиб борадиган энг таниқли бошқарув маслаҳатчиси 
сифатида тан олиниш” 
Мақсадлар маълум вақт ичида эришиш учун керакли ёки зарур 
бўлган якуний натижани англатади. Мақсадлар ва қуйи мақсадлар 
топшириққа мувофиқ бўлиши керак. Сизнинг миссиянгиз ва асосий 
мақсадларингизни баҳолаш мезонлари сифатида қуйидаги мулоҳаза-
лардан фойдаланиш мумкин: 
• Белгиланган нарса аниқ ва у ҳаммага тушунарли бўлиши керак; 
• Ташкилот нима билан шуғулланишини аниқ кўрсатади, жум-
ладан: 
- ташкилот мижозларнинг қайси эҳтиёжларини қондиришга 
ҳаракат қилади; 
- ташкилотнинг асосий мижозлари ким; 
- ташкилот ўз фаолиятини қандай режалаштиради; 
• Aсосий эътибор ягона стратегик йўналишга қаратилиши керак; 
• Ташкилотнинг ўзига хос компетенцияларини акс эттириши 
керак; 
• Амалга оширишда мослашувчан бўлиш учун етарли даражада 
кенг бўлиши керак, аммо эътибордан ташқарига чиқмаслик учун 
жуда ҳам кенг бўлмаслиги керак; 
• Бошқарувчилар қарор қабул қилишлари учун намуна ва восита 
бўлиши керак; 
• Ташкилотнинг қадриятлари, эътиқодлари, фалсафаси ва таш-
килот маданиятини акс эттириши керак; 
• Энергия манбаи ва ташкилотни бирлаштирувчи омил бўлиб 
хизмат қилиши керак. 
Мақсад тасаввури - бу асосчи ёки раҳбар келажакда ташкилотга 
"ёруғлик нурлари", "орзу", "олдинга бориш" сифатида катта муваффа-
қиятларга эришиш учун интилиши мумкин бўлган нарсадир. Масалан, 
видениесининг “Маҳатҳира-2020” мақсади 2020-йилга келиб Малай-
зияни ривожланган мамлакатга айлантириш эди. 1980-йилларда Билл 
Гейтс уй учун шахсий компютерни ўйлаб топди ва ҳозирда дунёдаги 
энг бой одам хисобланади. Видение миссия ва мақсадларда амалга 
оширилиши керак. Уларга эришиш учун барча манбаларни сафарбар 
қилиш қобилиятисиз, видение - бу шунчаки орзу бўлиб қолаверади! 
Миссия баёноти - бу "битта бизнесни бошқалардан ажратиб турадиган 

---

 
ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ 
~ 48 ~ 
мақсадлар тўғрисида доимий баёнот. Миссия ташкилотнинг фаолият 
доирасини товар ва бозор нуқтаи назаридан белгилайди ”. Унда "биз-
нинг бизнесимиз нима?" деган асосий саволга жавоб берилади. 
Миссиянинг аниқ баёноти ташкилот учун қадриятлар ва устувор-
ликларни тавсифлайди. Бизнес миссиясини ишлаб чиқиш, ташкилотни 
жорий операцияларнинг моҳияти ва кўлами тўғрисида ўйлашга ва 
келажакдаги бозорлар ва фаолиятларнинг потенциал жозибадорли-
гини баҳолашга мажбур қилади. Миссия ташкилотнинг келажакдаги 
йўналишини белгилаб беради.