Lorens kuchi deyiladi. Lorens kuchi: f qvB  sin  (19. 1) ifoda bilan aniqlanadi. Bu formulada V- zaryadning magnit maydonidagi chiziqli tezligi,  zaryad tezligi va magnit induksiya vektorlari orasidagi burchak

6-BO’LIM 
ASRTONOMIYA ASOSLARI 
1-§.OLAMNING TUZILISHI HAQIDA ZAMONAVIT TASAVVURLARNI 
SHALLANTIRISH. 
REJA: 
 
1. ASTRONOMIYA FANI VA UNING ZAMONAVIY YO’NALISHLARI. 
ASTRONOMIYA FANINING KELIB CHIQISHI. 
2. ASTRONOMIYANING BOSHQA FANLAR BILAN ALOQADORLIGI. 
3. SHARQ OLIMLARINING ASTRONOMIYA SOHASIDAGI MEROSLARI. 
Аstronоmiya fаni eng qаdimgi fаnlаrdаn ibоrаt bo’lib, insоniyat tоmоnidаn 
kоsmik jismlаrni, yoritkichlаrni korinma va haqiqiy haraktini,fizik tabiatini
o’rgаnish аsоsidа ulаr хаqidа mа’lum bir qоnuniyatlаrni kеltirib chiqаrgаn.
Astranomiya sozining lug’aviy manosi astron-yuluz, nomos-qonun.Аstrаnоmiya fаni 
dаstlаb Vаvilоndа, Misrdа, Хitоydа, O’rtа Оsiyodа, Bog’dоddа kеyinchаlik esа, 
Yevrоpаdа vujudga kelgan. insoniyat xayotida quyoshni, oyni, yulduzlarni, 
sayyoralarni harakatini o’rganib, uning Yer tabiatidagi o’zgarishlar bilan bog’likligini 
aniqlaganlar. Vaqtni o’lchash, dehqonchlik bilan shugillanishda va turli sohalarda
ulardan foydalanganlar. Masalan, misr kohinlari miloddan 3 ming yil avval nil 
daryosi toshqinining boshlanish kunini astranomik kuzatishlar asosida oldindan aytib 
berganlar.bunda yorug yuluz siriusning sharqda ertalabki Quyosh shafaqlari bilan bir 
vaqitda paydo bolgan kuni toshqin boshlanishi aniqlangan edi. Ko’p yillar davomida 
bunday kuzatishlar yulning davomiyligini aniqlashga olib keldi. Miloddanavval 8-6-
asrlarda xitoyliklar misrliklar va bobilliklar Quyosh va Oy tutilishlarini kuzatib, bu 
hodisalar 18 yilga yaqin davr bilan takrorlanib turishini oldindan aytib bera olganlar. 
Astronomik bilimlar juda qadimdan paydo bo`lgan. Bu bilimlar jamiyat 
ehtiyoji va talablaridan kelib chiqqan holda to`plangan. Odatda bu ehtiyojlarning 
ikkitasi ko`rsatiladi, bular turli migratsiyalarda (ko`chishlarda) oriyentirlanish 
ehtiyoji va qishloq xo`jalik ishlarida reglamentatsiyasi, ya`ni, vaqt taqsimotidir. 
Astrologiyaning kelib chiqishi ham juda qadimga borib taqaladi va o`rta asrlarga 
qadar u amaliy astronomiyaning ajralmas qismi deb hisoblanib kelingan.