Lotin amerikasi xalqlarining milliy-ozodlik kurashi uning boshlanishi

Mustaqillik yoiidagi urushlarning tugashi.Argentinada mustaqillik uchun qurolli kurash 1810-yilda boshlandi. Kurash kuni Argentina xalqining 25- may kuni milliy bayram kuni bo`lib qoldi. Argentinani Xose San-Martin qo`mondonligidagi inqilobiy qo`shin ozod qildi. So`ngra uning qo`shini Chili bilan Peruning ozod bo`lishiga yordam berdi.
Mustaqillik yoiidagi urushlarning tugashi.Argentinada mustaqillik uchun qurolli kurash 1810-yilda boshlandi. Kurash kuni Argentina xalqining 25- may kuni milliy bayram kuni bo`lib qoldi. Argentinani Xose San-Martin qo`mondonligidagi inqilobiy qo`shin ozod qildi. So`ngra uning qo`shini Chili bilan Peruning ozod bo`lishiga yordam berdi.

• 1824- yil dekabrida Peruni mustaqillikdan mahrum qilmoqchi boʻlgan ispan qoʻshinlarini Bolivar qoʻshini tor-mor qildi. Peru Ispaniya zulmidan uzil-kesil ozod bo`ldi. Kelgusi yil yangi respublika-Boliviya barpo etildi, bu mamlakat mustamlakachilikka qarshi kurashda oʻziga yordam bergan Bolivar nomi bilan shunday atala boshlandi.
• 1826-yilda Argentina, 1830-yilda Urugvay, 1869-yilda Kuba mustaqil Respublika deb e'lon hujjat.
• Lotin Amerikadagi mustaqillik uchun urushlar yakunida Ispaniya zulmi ag`darib tashlandi va bir qancha yangi mustaqil milliy davlat barpo etildi. Braziliyadan qo'shilish hammasida respublika tuzumi o`rnatildi. Lotin Amerikadagi mustaqillik uchun urushlar mustamlakachilikka qarshi milliy ozodlik urushi hamda burjua ingiloblari ham edi.
• Bu inqiloblarda mahalliy aholi - Ispaniya bilan Portugaliyaning mustamlakachilik zulmidan ozod bo`ldi.
• Konfederatsiyalar- o`z mustaqilligini to`la saqlagan holda bir nechalarning, asosan, mudofaa va tuzilma masalalarini davlatlashtirish tuziladigan ittifoqi.
• Kreollar- Lotin Amerikasiga va ko`chib kelgan ispan portugallarning avlodlari.

AFRIKADA MUSTAMLAKACHILIKKA QARSHI OZODLIK KURASHI
SHIMOLIY AFRIKADA Mustamlakachilikning o'natilishl
Afrika qit'asi kattalik orqali Yevroosiyodan'ng uchun o'rinni egallaydi.uning umumiy maydoni,yondosh orollarni ham qo'shib hisoblaganda, o'ttizmln.kv.km.ni tashkil qiladi.
Butun yil asosiy kuydiruvchi oftob,yog'ingarchilik miqdorining ozligi,yirik suv havzalarining mavjud emasligi qit'ada inson yashashi va taraqqiyotning yuksalishini qiyin qo'ygan.Afrika hududining80%ini cho'llar(dunyoda eng hisoblangan Sahroi Kabir)va o'o'simliklar siyrak o'suvchi savanna egallagan.Liviya sahrosi va Kalaxari sahrosi bu o'lik va unumsiz qarabni to'qildi.
Shu bilan birga qit'aning sohilga yaqin yer savannaga boriblarida ulanuvchi siyrak tropik o'rmonlar mavjud,shimol va janubdagi ayrim ko'qalamzorda esa daraxtning qimmat turlari o'sadi.Buga boshqa qit'alardan aholi kelib joylashib,yirik davlat tuzilmalarini tashkil qilgan.Afrika shimoliga VII asrdayoq arab xalqlari kelib o'rna mutaxassislari,ular Pireney yarim oroligacha o'tib borganlar va butun Shimoliy Afrikani bo'ysundirgan Kardov xalifaligini tashkil qilganlar.bu yerda mustaqil davlatlar—Marokash,Jazoir,Tunis,Livia,Misr va Sudan tashkilot topdi.
Aholining asosiy qismi(90%i)ni arablar tashkil qilib,islom hukmron dinga aylandi.Bu yerda musulmoncha turmush tarzi qaror topdi.Shimoliy Afrikada islom markazlaridan biri.Musulmon davlatlari Afrika hududining. 20%ini egallagan.Aholining25%men musulmonlardir.Kalaxari sahrosidan janubga,Afrikaning eng janubiy"qismiga XVII asrda Hollandiyaning Ost-Hindiston kompaniyasi kelib o'rnashdi.U bu yerda Kap koloniyasini!tashkil qildi.Unga burlar—Hollandiyadan chiqqan\afrika tilida so'zlashuvchilar(afrikanerlar)joylashdilar.
Afrikancha golland,nemis va ingliz tillarining chatishmasi I bo'lib,unga yordam tillarning ayrim emaslari ham qo'shilgan.Mahalliy aholi—bushmenlar,gottentotlar va bantular Kalaxari cho'liga siqib chiqarildi.
Ular suvsiz va hosildor yerlarsiz qolib,tanazzulga yuz tutdilar,sekin-astalik bilan halok bo'lishga mahkumlar.XIX asr oksidlarida,Anglia Janubiy Afrikadagi boy oltin,olmos konlari va boshqa ko'plab ma'dan odamlardan xabar topganidan so'ng,ingliz hukmron doiralari bu yerga qo'shin yuborib,bularning yerlarini bosib oldi. 1910-yilda burlarning yerlari va yangi olingan olinganda Janubiy Afrika Ittifoqi deb nomlangan Angliya dominioni(Angliya hukumatiga bo'ysungan o'z-o'zini boshqaruvchi koloniya)tashkil etish.
U Angliya imperiyasining eng boy bo'lagi hisoblanib,yiliga700tonnagacha oltin qazib chiqarar,bu dunyoda birinchi o'rinda turardi.Hozirga qadar ham u olmos qazib chiqarishda dunyoda birinchi o'rinni egallab keladi(yiliga7.3mln.karat).Bu yerda6mln.tonnagacha marganets,temir rudasi,mis va fosfatlar qozib ovqatlanish. Yevropalik bir yarim million ko'chmanchi aholini oddiy insoniy huquqlaridan ayirib,konlarda ayovsiz ekspluatatsiya qildi.Irqiy ayirmachilik va segregatsiya(oq va qora irqning alohida hayot kechirishi)ga qarshi,oddiy insoniy huquqlar,moddiy ahvolning yaxshilanishi uchun kurash bosh muammoga aylandi.