Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti
Download 1.34 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 6. Mediatsiya jarayonining xorijiy mamlakatlarda qo‘llanish amaliyoti
|
HAKAMLIK MUHOKAMASI qaror ham qabul qilmaydi. Hakamlik sudidan u aynan shu jihati bilan farq qiladi. Taraflar kelishuv taomillarini faol qo‘llashlari uchun huquqiy rag‘batlantiruvchi, qiziqtiruvchi omillarni ishlab chiqish lozim, xususan, agar taraflar kelishuvga erishgan bo‘lsalar sud xarajatlarini to‘lash bo‘yicha imtiyozlar taqdim etish lozim. 6. Mediatsiya jarayonining xorijiy mamlakatlarda qo‘llanish amaliyoti Bugungi kunda mediatsiya ko‘plab xorijiy mamlakatlarning huquqiy tizimida qo‘llaniladi va tegishli sud amaliyoti ham shakllangan. Ular qatoriga AQSh, Angliya va Uels, Fransiya, Germaniya, Avstriya kiradi. Shuningdek, MDH davlatlarida bu institutning rivojlantirish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda. AQShda mediatsiya rivojlanishning muayyan bosqichlarini bosib o‘tgan. AQShda mediatsiyani huquqiy tartibga solish amaliyotining tahlili quyidagi omillar bilan murakkablashdi. Har bir shtatda mediatsiyani huquqiy tartibga solish va qo‘llashning o‘z amaliyoti paydo bo‘lgan, mediatsiyani tartibga soluvchi yagona federal qonun mavjud emas, hamda mediatsiyani qo‘llash bo‘yicha havolalar shtatlarning 2500 dan ortiq qonun hujjatlarida belgilangan. Shu bilan birga, sud amaliyotida mediatsiyani qo‘llash bilan bog‘liq ishlarni ko‘rishda uzviylik mavjud emas. Masalan, sudlarda tomonlarni mediatsiya jarayonida “insofli ishtirok etishlariga” nisbatan yagona yondashuv yo‘q. Biroq, ushbu holatlarga qaramasdan mediatsiya AQSh huquq tizimida samarali foydalanilmoqda va sud tizimi tomonidan qo‘llab quvvatlanmoqda. Angliya va Uelsda mediatsiyaning rivojlanishi va kengayishiga Lord Vulfning “Odil sudlovga yo‘l” nomli hisoboti (1996 y.) turtki bergan fuqarolik odil sudlov islohoti (1990 yillar) bilan bog‘liq. 1998 yilda qabul qilingan Fuqarolik protsessi qoidalari (FPQ) sudlarning mediatsiyani qo‘llashlari uchun huquqiy asosni yaratdi. FPQga muvofiq, sudlarga ishlarni taraflarning hamkorlik qilishlarini rag‘batlantirish orqali va nizolarni hal qilishda muqobil usullardan foydalangan holda faol boshqarish majburiyati yuklandi (1.4 (2)-bandi). Qoidalar taraflarga NMHni qo‘llashga urinib ko‘rish uchun sud protsessining boshlang‘ich bosqichida ish yuritishni to‘xtatishni talab qilish imkoniyatini beradi (26.4(1)-bandi). NMHdan foydalanishni rag‘batlantirish maqsadida sudlar FPQda belgilangan qoidaga (44.3(5)-bandi) asosan sud xarajatlarini xatto |
