"Loyiha" va "loyihalarni boshqarish" so’zlari turli sohalardagi va hukumat darajasidagi menejerlar tomonidan ishlatiladigan terminologiyada aniq belgilangan

VIII- BOB. LOYIHA KOMMUNIKATSIYALARINI (ALOQARINI)
BOSHQARISH

1. 
   Loyiha boshqarish jarayonida aloqa jarayonining asosiy tushunchalari
   

Loyiha muvaffaqiyatli amalga oshirilishi uchun har bir loyiha samarali muloqot yordamiga ega bo’lishi kerak. Bu shuni anglatadiki, mutaxassislar o’z vaqtida eng yaxshi aloqa kanallari bo’yicha kerakli ma’lumotlarni olishi kerak.
Samarali muloqot (aloqa) loyihani amalga oshirishning eng muhim omillaridan biri hisoblanadi. Jamoa bilan loyiha ishtirokchilari o’rtasidagi aloqani ta’minlash jarayonida loyiha menejerining roli noto’g’ri bo’lishi kerak emas. Ma’mur loyihaning har bir manfaatdor ishtirokchisi o’zining bevosita vazifalarini bajarishi uchun kerakli ma’lumotlarni olishi uchun etarli axborot oqimlarini yo’naltirishni tashkil qilishi kerak.
Aloqa vositalarining xususiyatlarini ajratib olish imkoniyatini beruvchi bir necha teoriya mavjud - odamlar, ular yordamida axborot almashiladi:
- rivojlanayotgan kommunikator manfaatdor tomonlar bilan birgalikda muammolarni hal qilishning yangi usullarini ishlab chiqish, teskari aloqani tashkil etishga intiladi;
-boshqaruvchi yoki nazorat qiluvchi kommunikator avtoritar boshqaruv uslubi bilan tavsiflanadi. Loyihani amalga oshirish uchun maksimal kuchga ega bo’lish uchun barcha asosiy ma’lumotlarni jamlashga intiladi. Bunday yondashuv juda cheklangan vaziyatlarda juda samarali;
-mos keluvchi kommunikator etakchilikni talab qilmaydi, axborot boshqa odamlardan tashqarida joylashgan;
-alohida kommunikator boshqa loyiha ishtirokchilari bilan muammoni hal qilish va o’zaro ta’sir qilishdan qochadi.
Faqat loyiha ishtirokchilari o’rtasida emas, balki qurilish kompaniyasida ham samarali aloqalarni tashkil etish muhimdir. SHu bilan bir vaqtda quyidagilar ajralib turadi:
-quyi bo’g’mli aloqa - rahbariyatdan past boshqaruv darajasiga va unga bo’ysinuvchilarga, maqsadlar, vazifalar, o’zgarishlar va loyihani amalga oshirishning boshqa jihatlari haqida. Ular odatda og’zaki buyruqlar, buyruqlar, ko’rsatmalar va shunga o’xshashlardir;
-ko’tarilgan kommunikatsiyalar - boshqaruvning past darajasidan yoki menejerlardan kompaniya rahbarlari va loyiha menejerlariga. Ushbu usul mavjud axborotlarni, shuningdek, yuzaga kelishi mumkin bo’lgan muammolar haqida hisobotlarni taqdim etadi. Odatda bu hisobotlar, og’zaki va yozma takliflar va shunga o’xshash aloqa shakllaridir;
-gorizontal kommunikatsiyalar, qoida tariqasida, loyihani amalga oshiradigan korxona turli bo’limlari o’rtasida amalga oshiriladi. Ularning asosiy maqsadi birgalikdagi harakatlarni muvofiqlashtirishdir;
-rahbar- bo’ysinuvchi kommunikatsiyalari - bu pastga qarab tushayotganlarning eng tarqalgan aloqa turlaridan biri hisoblanadi
-menejer va loyiha komandasi o’rtasidagi kommunikatsiyalar yaqin hamkorlikka imkon beradi, muammoli vaziyatlarni hal qilishning eng samarali usulini ishlab chiqadi;
- norasmiy kommunikatsiyalar - bu birinchi navbatda norasmiy, noto’g’ri maTumotni taqdim etuvchi mish-mishlardir. Bunday axborotning aniqligi kommunikatorning shaxsiy jihati oshgani sayin kamayadi.

2. 
   «5-S aloqa» tizimi
   

Loyihani amalga oshirishda ishlatilishi mumkin bo’lgan og’zaki va yozma muloqotni yaxshilash tizimlaridan biri "5-S aloqa".
Ushbu tizim har qanday kommunikativ aloqaning 5 ta muhim xususiyatini va uni takomillashtirishning usullarini belgilaydi:

1. 
   S - oydinlik (clarity). Xabarning miqdori va mazmunining maqbul nisbasiga erishish, qisqartirish uchun harakat qilish kerak bo’lsa, bir gapda juda ko’p maTumotlarga ishlov berishga harakat qilmaslik kerak;
   
2.