"Loyiha" va "loyihalarni boshqarish" so’zlari turli sohalardagi va hukumat darajasidagi menejerlar tomonidan ishlatiladigan terminologiyada aniq belgilangan

XII- BOB. LOYIHANING INSON RESURSLARINI BOSHQARISH

1. 
   Xodimlarni boshqarishning asosiy prinsiplari
   

Samarali xodimlarni boshqarish loyihani boshqarishning asosi hisoblanadi. Odatda, investorlar loyihani boshqarish xodimlarini loyihani amalga oshirishda asosiy muvaffaqiyat omili sifatida ko’rishadi.

Loyiha xodimlarini boshqarish tizimi inson resurslari bilan bog’liq bo’lgan jarayonlarni boshqarish usullari, proseduralari, dasturlarini o’z ichiga oladi va ularning doimiy yaxshilanishini ta’minlaydi. Birlikda olingan ushbu uslublar, proseduralar, dasturlar quyidagi parametrlar bilan tavsiflangan loyiha kadrlarini boshqarish tizimini ifodalaydi:

• 
  xodimlarnmg loyihaning maqsadi va vakolati (ta’lim darajasi, malakasi, missiyani tushunish, ish munosabati) bilan muvofiqligi;
  
• 
  xodimlarni boshqarish tizimining samaradorligi - xarajatlar va imtiyozlarning nisbati, investitsiyalarga bo’lgan ehtiyoj, xodimlar bilan ishlash natijalarini baholash mezonlarini tanlash;
  
• 
  xodimlarning ortiqcha yoki kamligi, ehtiyojlarni hisoblash, miqdor va sifatni rejalashtirish;
  
• 
  professional faoliyatning ayrim guruhlari va ijtimoiy-psixologik xususiyatlari bo’yicha xodimlar balansi;
  
• 
  boshqaruv xodimlari guruhlariga ustunlik qiladigan manfaatlar va qadriyatlar tuzilmasi, ularning ish faoliyatiga bo’lgan ta’siriga ta’siri va natijalari;
  
• 
  faoliyatning ritmi va intensivligi, ishning psixologik holati va sifatini belgilash;
  
• 
  xodimlarni tanlash va ulardan foydalanishni aks ettiradigan, uning rivojlanish tizimini tashkil etuvchi boshqaruv xodimlarining intellektual va ijodiy salohiyati.
  

Xodimlarni boshqarish samaradorligi loyihaning umumiy maqsadlarini amalga oshirish darajasi bilan belgilanadi. Har bir jamoa a’zosidan foydalanishning samaradorligi uning zarur funksiyalarini amalga oshirish qobiliyatiga va ushbu funksiyalarni amalga oshiradigan motivatsiyasiga bog’liq.
Kadrlar bilan ishlashni samarali tashkil etish loyiha xodimlarini boshqarishning asosiy tashvishlari va shunga mos ravishda loyiha komandasining kadrlar menejerining ham asosiy tashvishlari hisoblanadi.
Inson resurslarining o’ziga xosligi quyidagicha:

• 
  inson resurslarini boshqarishda psixologik omillarga, inson faoliyati rag’batlantirilishiga va motivatsialashga ustuvor ahamiyat beriladi;
  
• 
  odamlar ongli, fikrlash va aql-zakovat bilan shug’ullanishadi, shuning uchun ularning boshqaruvga bo’lgan munosabati faol va hissiy jihatdan mazmunli va passiv-mexanik emas;
  
• 
  inson resurslari doimiy rivojlanishga qodir;
  
• 
  tashkilot va inson resurslari o’rtasidagi o’zaro munosabatlar jarayoni ikki tomonlama bo’ladi;
  
• 
  inson resurslari faoliyatining xabardorligi, maqsadlarini belgilash, rag’batlantirish va o’zini o’zi anglash talablari bilan ajralib turadi;
  
• 
  inson resurslarini noto’g’ri ishlatish bilan ishlatish samaradorligi boshqa manbalar turiga nisbatan tezroq tushadi;
  
• 
  inson resursidagi investitsiyalar (moddiy va ma’naviy) resurslarning boshqa turlaridan ko’ra ko’proq samara beradi.
  

Xodimlarni rejalashtirishquyidagi savollarga javoblarni bilishga asoslangan:

• 
  qancha mutaxassis, nima malakasi, qachon va qaerda talab qilinadi;
  

•ortiqcha xodimlardan foydalanishni jalb qilish va kamaytirish yoki optimallashtirish qanday qilib bo’lishi mumkin;

• 
  uning qobiliyatlari, ko’nikmalari va ichki motivatsiyasi asosida xodimlardan qanday qilib eng yaxshi foydalanish kerak;
  
• 
  xodimlarni tayyorlash uchun shart-sharoitlarni qanday qilib yaratish;
  
• 
  rejalashtirilgan tadbirlar uchun qanday xarajatlar talab etiladi.
  

Xodimlar loyiha jamoasining eng muhim tarkibiy qismlaridan biri hisoblanadi, shuning uchun kerakli kasbiylik, umumiy qadriyatlar, muayyan ijtimoiy normalar va qiziqishlarga ega bo’lgan odamlar yo’q bo’lganda uning tuzilishi qanchalik yaxshi mo’ljallangan bo’lsa-da, u loyihaning maqsadli maqsadlarini samarali amalga oshirishga qodir emas. SHu munosabat bilan xodimlarni tanlash va baholash loyiha xodimlarini boshqarishning muhim boshqaruv funksiyalaridan biridir.
Xodimlarni ishga olishda ichki va tashqi manbalardan foydalanish mumkin - xodimlarning harakatlari, yangi
ishchilarni yollash, shuningdek, lizing xizmati
xodimlari. Ishga qabul qilish manbalarining har birining ijobiy va salbiy tomonlari bor.