Loyihaning qurilish qismi bo ‘yicha asosiy ma’lumotlar

1. 
   LOYIHANING QURILISH QISMI BO ‘YICHA ASOSIY MA’LUMOTLAR
   

. Ishlab chiqarish binolarining asosiy elementlari Binolaminig asosiy elementlari quyidagilar: fundamentlar, devorlar, ustunlar, qavatlar orasidagi to'siqlar, zinapoyalar, deraza joylari va boshqalar. Binoning alohida elementlari 1-rasm dako‘rsatilgan. Fundament - devor yoki ustunlarning yerosti qismi bo‘lib, u bino va unga o‘matilgan uskunalardan yuklanishni grunt deb nomlanuvchi mustahkam yerosti qatlamiga o ‘tkazib yuborishga m o‘ljallangan. Fundamentning pastki yuzasi fundament poshnasi deviladi, fundament ostidagi gruntning qalinligi esa uning asosi deyiladi. Fundament poshnasi har doim yer yuzasidan biroz chuqurroqda joylashadi va u fundament yotqizish chuqurligi deb nomlanadi. Gruntning ustki zonasi odatda binoning mustahkam bo‘lishini ta’minlaydigan darajada ko‘tarish qobiliyatiga ega bo‘lmaydi. Fundament poshnasini yotqizish chuqurligi qurilish maydonining geologik tuzilishi va gruntning muzlash chuqurligi bilan aniqlanadi. Fundamentning fundament poshnasi gruntiga bo‘ladigan solishtirma bosimni kamaytirish uchun uning ustki qismi kengroq qilinadi. Gruntga boiadigan m e’yoriy bosim gruntning xususiyatiga, poshnaning o ‘lchamiga va yotqizish chuqurligiga bog‘liq bo‘ladi. Ishlab chiqarish binolarining fundamentlari 1 m dan kam bo‘lmagan chuqurlikda bo'ladi. Agar fundament poshnasi ostidagi grunt tuzining tabiiy holatida yetarlicha ko‘tarish qobiliyatiga ega bo‘lsa, taglik (asoC) tabiiy deb ataladi. Turli xil gruntlar tabiiy taglik (asoC) bo‘lib, xizmat qilish mumkin. Ularning tabiiy taglik (asoC) sifatidayaroqliligi siqilish bilan baholanadi. Taglikni (asosni) baholash va fundamentning tavsifi haqidagi masalani hal qilish muhandislik-geologik tadqiqotlar natijasida amalga oshiriladi. Sust (kuchsiz) gruntlarda va katta yuklanish inshootlar ostidagi gruntlarda sun’iy taglik (asoC)larni joylashishga harakat qilinadi, ya’ni tabiiy grunt trambovka, vibratsiya, sementatsiya, bitumizatsiya yo‘li bilan mustahkamlanadi. Ishlab chiqarish binolarini qurishda tasmali va ustunli pog‘onali fundamentlardan foydalaniladi. Yuklanishga b ogiiq holda fundamentlar rejada kvadrat yoki to‘g ‘ri to‘rt burchakli shaklga ega b o iish i mumkin. Yuklanish katta boiganda ustki bashmak va pastki plitaga ega ikki blokli fundamentlardan foydalaniladi. Tashqi devorlar binoni vertikal o ‘rab turuvchi elementlardan b oiib, ular ishlab chiqarish xonalarini atmosfera ta’sirlaridan himoyalaydi. Ichki devorlar binoni uzunligi va eni bo'yicha ajratib turadi. Tashqi devorlar issiqdan himoyalovchi xususiyatlarga, yetarlicha sovuqqa chidamlikka ega boiishi, uzoq muddat xizmat qilishi, agar ularga turli xildagi yuklanishlar ta’sir qilsa, yetarlicha mustahkamlikka ega boiishi kerak. Agar devorlar to ‘siqlardagi yuklanishlarni ko‘tarsa va ularni fundamentlarga o ‘tkazsa, devorlar koiaruvchan deyiladi; agar ular faqat o'z ogirligini k o iarsa hamda yuklanishlar devor oldidagi ustunlarga o ‘tkaziladigan b o isa, devor o‘zini koiaruvchan deyiladi; agar ular o ‘z o g irligini ustun karkaslariga oikazsa, ular koiarm aydigan yoki osma deyiladi. Zamonaviy ishlab chiqarish binolarida devorlar mayda donali materiallar - g ish t, yengil betonli va tabiiy toshlar va yig‘ma katta oicbam li elementlar: blok va panellardan tayyorlanadi. Tashqi devorlarning qalinligi issiqlik texnikasi hisoblaridan aniqlanadi hamda devorning materiali va tuzilishiga, tashqi havoning hisoblangan qishki haroratiga, ichki havoning hisoblangan harorati va nisbiy namligiga b ogiiq boiadi. Alohida bo iim larni ajratib turuvchi ichki devorlar tovush o'tkazmaydigan xususiyatlarga va imkon qadar kam ogirlikka ega boiishi kerak. To‘s iq la r- yengil devorlar b o iib , ular ko‘p qavatli binolarda o ‘rnatiladi va umumiy boiim ni alohida qismlarga ajratishga xizmat qiladi.

Ishlab chiqarish binosining alohida elementlari: I - devor ostidagi yig'm a fundamentlar; 1-temir betonli blok yostiqchalar; 2-beton bloklar; 3-devorlar: II- pog'onali turdagi ustunlar ostidagi fundamentlar; III- stakanli tipdagi ustunlar ostidagi fundamentlar: IV - ko'p qavatli binoning cheka va o'rta ustuni; V - qav atlararo to' siqlar rigellari (asosiy to'sinlari); 4- nastillar tayanishi uchun konsol polkalarga ega: 5- kesimi to 'g 'ri burchakli: V I- qavatlar orasidagi to'siqlar nastillari; 6-rigellar polkasiga o'matiladigan; 7- rigellar ustiga o'matiladigan lotokli: