М 10-21 сиэ гурух талабаси Йўлдашев Шукуруллонинг “Илмий тадқиқот методологияси” фанидан тайёрлаган мустақил иш тақдимоти

Ахборот тушунчаси

Китобхонларга анъанавий кутубхона хизмати кўрсатишдан ўз ахборот ресурсларини яратиш ва жаҳон илмий-таълим ахборот ресурсларидан фойдаланиш имкониятини бериш, ахборот-кутубхона ва ахборот-ресурс марказлари танлов асосида малакали кадрлар билан тўлдирилишини;
Ахборот-кутубхона ва ахборот-ресурс марказлари юксак самара билан фаолият кўрсатишини ҳамда аҳолининг барча қатламлари улардан бемалол фойдалана олишларини таъминлаш;
Йиғма электрон каталог ёрдамида ахборот ресурсларини бирлаштирувчи электрон кутубхоналар ва маълумот базаларини яратиш;

Ахборот турлари

Ахборот тизимларини тўғри тушуниш ҳам ижодда ютуқлар гаровидир. Ахборот турлари ахборот, тизимларини хусусиятларига ҳам боғлиқ. Ахборот тизимлари оддий ёки мураккаб бўлиши билан бирга қуйидаги хусусиятларга ҳам эга. 1. Маълумотларни олиш ва қайта ишлаш жараёни. 2. Ахборотни қайта ишлаш маркази фаолияти. 3. Ахборотни қайта ишлаш ва ҳисоблаш хизмати. 4. Механизациялашган ёки автоматлаштирилган ахборотни ташкил этиш тизимлари. Бу тизимларни ҳаётийлигини таъминлаш аввало инсон фаолиятига боғлиқ. Ахборот тизимида инсон марказий фигурадир. Шу сабабли ахборот учун ишлайдиган шахсга барча имкониятлар яратилиши энг муҳим шартлардандир. Таъкидлаш лозимки, кўрсатилган тизимлар баъзи қулайликларни келтириб чиқаради. Жумладан, тизимнинг ҳолати ва унинг ишонарлигига жавоб берувчи масъул киши жавобгарлигини оширади; объектнинг умумий фаолияти англаб етишига кўмаклашади; ахборотнинг таркибий қисмларини тўла тушунишга ёрдам беради; натижалар олишни тезлаштиради; ахборотларни қандай қисмини қаерда қачон фойдаланиш кабиларга ёрдам беради. Демак ахборот тизими инсонлар фаолиятини мувофиқлаштиради. Ижод учун кенг йўл очиб беради. Бу ўринда ахборот турлари муҳим аҳамият касб этади.

Ахборот турлари

Масалан ахборот соҳасидаги мутахассислардан бири Мариан Мазур қуйидаги ахборот турларига диққатни жалб этади: 1. Нотривал ахборот; 2. Тривал ахборот; 3. Айний ахборот; 4. Тенг аҳамиятли ахборот; 5. Тескари ахборот; 6. Натижали ахборот; 7. Операцион ахборот; 8. Тескари операцион ахборот; 9. Асосий ахборот; 10. Тескари асосий ахборот; 11. Ассоциацион ахборот. (М.Мазур. Качественная теория информации. М., 1974 с 71-82). Аммо иқтисодчи олимларимиз М.Шарифхўжаев ва Ё.Абдуллаевлар бошқарув системасидаги ахборотларни ўзгача ҳолда турларини кўрсатиб берадилар ва улар келтирган ахборот турлари бироз тушунарли ҳамдир: