М аъ л у м отн о м а саттарова Мухаббат Мухторовна
Download 406.16 Kb. Pdf ko'rish
|
|
М АЪ Л У М ОТН О М А Саттарова Мухаббат Мухторовна У 2004 йилдан
йили
Туғилган жойи: 15.02.1966
Андижон вилояти Балиқчи тумани
Партиявийлиги Ўзбек
йўқ Маълумоти
Тамомлаган Олий Гулистон Давлат Унверситети
Маълумоти бўйича мутахасислиги: биология
даражаси
Илмий унвони йўқ
йўқ Қайси чет тилларини билади: рус тили
мукофотланмаган
депутатлари, республика, вилоят, шахар ва туман Кенгаши депутатими ёки бошқа
органларнинг аъзосими (тўлиқ кўрсатилиши лозим): йўқ
М Е Ҳ Н А Т Ф А О Л И Я Т И : 1993-1995 Балиқчи туманидаги 40-умумий ўрта таълим мактабида биология уқитувчиси 1997-2004 Балиқчи туманидаги 36-умумий ўрта таълим мактабида биология уқитувчиси 2004 йилдан буён 6-ИДУМИ да биология фани ўқитувчиси вазифасида ишлаб келмоқда
F I K R N O M A Sattarova Muhabbat Muhtorovna 1966 yil 15 fevralda Baliqchi tumanida tug’ilgan. U 2003 yildan buyon Baliqchi tumanidagi 6-IDUMI da biologiya fani o’qituvchisi vazifasida ishlab kelmoqda. U ish davomida biologiya fanidan sifatli ta’lim berib mamlatimiz rivojiga hissa qo’sa oladigan yosh avlodni kamol topishiga o’z hissasini qo’shib kelmoqda . Sattarova Muhabbat 2014 yilda ” Yilnining eng yaxshi fan oqituvchisi” ko’rik tanlovida Baliqchi tumanida faxrli II- o’rinini egallagan. 2015 yilda esa Bilimlar bellashuvida 6-sinf o’quvchisi Qosimjonov Muslimbek faxrli II- o’rinni, 7- sinf o’quvchisi Shodmonaliyeva Muhlisaxon faxrli III- o’rinni , 8-sinf o’quvchisi Sirojiddinova Durdona esa faxrli IV –o’rinni egallab maktab- internatimiz rivojiga o’z hissalarini qo’shishgan. Sattarova Muhabbat bir necha yillardan buyon “ Dars muqaddas”, “ O’rgan o’rgat ”, “ Yaxshi muallim – sifatli ta’lim “ tadbirlarida faol ishtirok etib kelmoqda. U “ Hamkorlikda o’qitish texnoloigiyasi ”, “ Muammoli o’qitish texnoloigiyasi”, “ Didaktik o’qitish texnologiyasi ” kabi metodlardan unumli foydalanib darslarni tashkillashtirmoqda. U Baliqchi tumanidagi “Mahorat maktabining o’qituvchisi ”, maktabdagi “Orasta qizlar “ klubida maktabdagi yosh ayollarga va yosh o’quvchui qizlarga o’zining tarbiyaviy maslahatlarini berib kelmoqda. U har bir darsni “Dars muqaddas” tadbiri asosida o’tishga hatakat qiladi va har bir darsga ishlanmalar tayyorlab dars sifatini oshirishga harakat qiladi. Sattarova Muhabbat darslarini zamonaviy texnologiyalar, audio, multimediyalar , o’quv filmlar , televizorlar va proyektorlardan foydalangan holda tashkil etadi. Laboratoriya mashg’ulotlarini esa “ Virtual laboratoriyalar” asosida olib boradi. U darslarni to’g’ri tashkil qilishga , ko’rgazmali vositalardan va didaktik materiallardan foydalanishga etibor beradi. Turli variantlarda test banklarini yaratadi .
U “ O’rgan - orgat” tadbirlarida ham faol ishtirok etib kelmoqda u maktabdagi pedogogik ishlarini o’rganishida yosh o’qituvchilar Umirzoqova Gulhayo, Izbosarova Nodiralarga o’z yordamni berib bo’radi. Sattarova Muhabbat 2015 yil aprel oyida o’tkazilgan “Eng yaxshi elektron axborot –ta’lim resursilar-2015 ” ko’rik tanlovida Baliqchi tumanda fahrli I- o’rini egalladi va viloyat bosqichiga yo’llanmani qo’lga kiritdi. 9- sinfda “Genetika fanidan mustaqil masalalar yechish “ bo’yisha video darslarini namoyish etdi va viloyat bosqichida faxrli II- o’rinni egalladi. Sattarova Muhabbat kelajagi porloq yosh avlodni kamol toptirishiga o’z hissasini qo’sha oladigan malakali yetuk kadrdir. 6- IDUMI direktori: D.Alimova
Биологияни ўқитишда замонавий таълим технологиясидан фойдаланиш усуллари. “ Ўртача ўқитувчи баён қилади. Яхши ўқитувчи тушунтиради. Машҳур ўқитувчи кўрсатиб беради. Буюк ўқитувчи илҳомлантиради” Уильам Уорд -Маколада эмбрионал ривожланиш даври боскичлари яъни онтогенез хакида сўз юритилади.Мавзуни ўқувчиларга ёритиб беришда комьютердан, аудио , видиопроектор технологиялардан ва “ Билимлар боғи бўстони, бўлгин унинг
фойдаланилади. Калит сўзлар: бластула, блостасел, гаструла, гаструляция, эктодерма, эндодерма, мезодерма, ўзак орган. Синф: 9-А ўқувчилар сони: 25 та Мавзу: Организмларнинг индивидуал ривожаниши- онтогонез. Эмбрионал ривожланиш даври. Мақсадлар: таълимий: Ўқувчиларга эмбрионал ривожланиш даври мавзуси бўйича тушинтириш ва билимларини ошириб бориш. тарбиявий: Ўқувчиларни бир- бирига ўзаро ҳурмат, жамоа бўлиб ишлаш, ўзаро баҳо бериш ва масъулиятни сезиш кўникмаларини таркиб топтириш, аҳлоқий, экологик, эстетик тарбия бериш.
ривожлантириш,фикрини аниқ ифодалашга ўргатиш, касб танлашга йўналтириш
жавоб, Дарс ўтиш услублари: “Савол беринг – жавоб берамиз”, “.”Ақлий ҳужум” тезкор саволлар , “Ўйла,изла, топ” кичик диктант , “Ким кўп капалак тутади ”,кластер усули.
Дарс жиҳозлари:Компютер, тарқатма материаллар, слайдлар, “ Билимлар боғи бўстони, бўлгин унинг боғбони” деб номланган магнитли ҳаракатдаги кўргазмали воситадан фойдаланилади.
Синф уқувчилари 3 та гуруҳга бўлинади. Топшириқлар ёзма, оғзаки, дидактик материаллар орқали берилади. Ҳар бир жавоб учун балл бериб борилади, олинган баллар ўкувчиларнинг ўзлари томонидан ёзиб борилади. Ўз-ўзини баҳолаш,виждон эркинлигига амал қилиш, ИШ РЕЖА va ( dars bosqichlar) 1.”Савол беринг – жавоб берамиз”. ( 2-daqiqa) 2.”Ақлий ҳужум” tezkor саволлари. (3-daqiqa) 3. “Илмий конфренция”олимлар ва журналистлар учрашуви .(15-daqiqa) 4.”Экспидиция” илм изловчилар гуруҳи.(10-daqiqa) 5. “Ким кўп капалак тутади ” энтомологлар гуруҳи (5-daqiqa) 6. “Ўйла, изла, топ” кичик диктант. (5-daqiqa) 7. Rag’batlantirish. (3-daqiqa) 8. Uyga vazifa berish.(2-daqiqa) Дарсда амал қилиниши лозим бўлган қоидалар: 1.Интизом; 2.Фаоллик; 3.Вақтга риоя қилиш; 4.Асосли ва мантиқли фикр билдириш; 5.Фикрни такрорламаслик ;6.Ўзаро ҳурмат 7. Ўнг қўл қоидаси; Дарснинг шиори: Илмдан яхшироқ хазина бўлмас, қўлингдан келганча тера олсанг бас. I- топшириқ; “Савол беринг –жавоб берамиз” гуруҳларга қуйидаги саволлар берилади: I-гуруҳ учун саволлар;1. Уруғланган тухум ҳужайра нима деб аталади? (Зигота деб аталади. Зиготада хромосомалар тўплами диплоид бўлади, чунки у иккита гаплоид гаметанинг қўшилиши натижасида юзага келади. Хар бир жуфт гомологик хромосоманинг биттаси ота, иккинчиси она хромосома бўлади.) II-гуруҳ учун саволлар; 1.Уруғланиш жараёни қандай содир бўлади? (Уруғланиш жараёнида аввал сперматозоид тухум ҳужайрага яқинлашади, унинг бош қисмидаги ферментлар таъсирида тухум ҳужайра қобиғи эриб, кичик тешикча пайдо бўлади. Бу тешикча орқали сперматозоид ядроси тухум ичига киради.)
1.Ўсимликларда эркак гаметалари қаерда етилади? ( Чанг доначаси иккита ҳужайрадан тузилган. Ана шу ҳужайраларнинг йириги вегетатив ҳужайра, майдаси эса генератив ҳужайра дейилади) II-топшириқ: “Ақлий ҳужум” ҳамма гуруҳга ақлий ҳужум қилинади. Бунинг учун 5 тадан тезкор саволлар ўқилади, гуруҳ иштирокчилари балл тўплайдилар.
1.Қайси ҳайвонларда уруғланиш ташқи бўлади?(Балиқлар ва амфибияларда ) 2. Кроссинговер жараёни мейознинг қайси фазасида амалга ошади ?( профаза ) 3.Эндоспермнинг триплоид табиатли эканлиги қачон, ким томонидан аниқланган?(1915-йил, М.С. Навашин ) 4.Митоз қанча вақт давом этади?(30 дақиқа-3соат ) 5.Бутун ҳаёти давомида ўсадиган чувалчангни топинг.(қорамол солитёри)
1.Ҳайвонларда мейоз қаерда содир бўлади?( жинсий безларда ) 2. Гаметагенезнинг қайси даврида ҳужайралар гаплоид тўпламга эга ?(етилиш) 3.Қайси ҳайвонларда партеногенез учрайди?( дафния, асалари ) 4.Одамда жинсий хромасома қанча бўлишини белгиланг?( 2 та ) 5.Ўсимликларда мейоз бўлиниши натижасида нечта спермий ҳосил бўлади?(2 та ) III- гуруҳга саволлар; 1.Қайси ҳайвонларда уруғланиш ташқи бўлади?(Балиқлар ва амфибияларда ) 2.Бўлинишининг қайси босқичида ДНК синтези амалга ошади ?( интерфаза ) 3.Гулли усимликларда эркак гаметалар қаерда етилади ?( чангчи чангдонида) 4.Зиготанинг ядроси қандай усул билан бўлина бошлайди ?(митоз) 5.Энг содда тузилган ҳайвонларнинг кўпайиш усулини белгиланг?(тенг иккига булиниш)
1. Онтогенез –организимларни индивидуал ривожланиши. 2.Эмбрионал даврнинг босқичллари. 3.Майдаланиш- бластула. 4.Гаструляция. 5.Ихтисослашиш. Янги дарсни баёни: III-топшириқ: Биринчи олимнинг сўзлари экранда слайд асосида тушунтирилади. Майдаланиш: Ҳамма тирик организмларнинг ривожланиши битта тухум ҳужайранинг ривожланишидан бошланади.Тухум ҳужайра уруғлангач бир неча дақиқадан сўнг ядро ва ситоплазма бўлина бошлайди. Тухум ҳужайра бир- бирига тенг иккта ҳужайрага, яъни иккта бластомерга айланади. Тухум ҳужайра дастлаб меридиан текислиги бўйлаб бўлинади.
Гаструляция: Бу босқичда муртак иккта қаватга ажралади . Муртакнинг ташқи қавати эктодарма , ички қавати эндодерма дейилади. Гаструла ҳосил бўлишига олиб келадиган жараёнлар гаструляция деб номланади.
Учунчи-олимнинг сўзлари экранда слайд асосида тушинтирилади. Ихтисослашиш: Марфологик нуқтаи назаридан ихтисослашмаган ҳужайралардан тери эпителийси, ичак эпителийси, ўпка , нерв, мускул ва бошқа ҳужайралар ҳосил бўлади. Биокимёвий нуқтаи назаридан мана шу ҳужайра учун хос бўлган оқсиллар хосил бўлади. Тўртинчи-олимнинг сўзлари экранда слайд асосида тушунтирилади. Ўзак органлари мажмуи: нерв найи, хорда, ичак найчаси ҳосил бўлади. ектодармадан нерв системаси , сезги органлари, тери эпителлияси , тишнинг эмал қавати; ендодермадан ичак эпителияси, овқат ҳазм қилиш безлари,- жигар ошқазон ости безлари, ўпка ва жабра; мезодермадан- мускул тўқимаси, бириктирувчи тўқима ( тоғай, суяк, қон ва лимфа ), қон айланиш ва айриш системаси ҳамда жинсий органлар ҳосил бўлади. Ўқитувчи янги мавзуни компютер орқали экранда эмбрионал ривожланиш бўйича фильм намойиш қилинади.
Янги мавзу “Матбуот коференцияси” тарзда ёритиб берилади. Ўқувчилардан 4таси олимлар ролини ижро қилишади. Уларга мавзу блокларга бўлиб берилади ,ҳар бир ўқувчи бўлиб берилган қисмларни синф ўқувчиларга сўзлаб беришади. Мустаҳкамлаш: IV-топшириқ:Ўқувчилар мавзуни сўзлаб бўлишгандан сўнг дунёнинг нуфузли газета, журналининг мухбирлари қуйдаги саволлар билан олимларга мурожат қилишади. Саволлар инглиз ва ўзбек тилларида бўлиши мумкин. 1.Тухум ҳужайра биринчи марта қандай текисликда бўлинади?(меридиан) 2.Онтогенез неча типга бўлинади?(3та) 3.Эмбрионал даврнинг асосий босқичларини айтинг?( майдаланиш, гаструлация ва ихтисослашиш ) 4.Қайси босқичда муртак икки қават бўлиб қолади?( гастулятция)
ролини ижро этадилар, ўқитувчи уларга калит сўзлар ёзилган қоғозларни топширади. Полеантологлар олимлар синфнинг тури бурчакларига ёпиштирилган мавзуга оид сўзларни қидириб топадилар, гуруҳлар улар олиб келган жавоблар асосида биргаликда ишлайдилар эълон қиладилар.
Деворларга ёпиширилган саволлар қуйидагича бўлиши мумкин. 1.Ичак эпителияси, овқат ҳазм қилиш безлари,- жигар ошқазон ости безлари, ўпка ва жабра қайси қаватдан хосил бўлади? 2.Нерв найи, хорда, ичак найчаси қандай орган ҳисобланади? 3 Судралиб юрувчилар ва қушларда гастуляция босқичи қандай кечади?
4. Ҳамма тирик организмларнинг ривожланиши нечта тухум ҳужайранинг ривожланишидан бошланади? VI-топшириқ: “Энтомолг олимлар “ролини ижро этаётган ўқувчилар доскага таклиф қилинади. “ Билимлар боғи бўстони, бўлгин унинг боғбони” деб номланган ҳаракатдаги магнитли доскадан фойдаланилади. Доска замон
талабларига мос равишда юксак дид билан тайёрланган, боғдаги дарахтлар ранг- баран гуллар ҳар қандай ўқувчиларни ўзига жалб қилади уларни эстетик, экологик тарбиясини оширишда муҳим рол ўйнайди, ўқитувчиларга дарсларни сифатли ўтишига ёрдам беради бу ҳаракатдаги кўргазмадан барча фанларни ўқитишда ҳам фойдаланса бўлади. “Ауксион” ўйинида 6-синфда ўсимлик оилаларини умумлаштириш дарсида, “Балиқ овида” 7- синфларда балиқлар мавзусини умумлаштириш дарсида ,”Кластер”усулида ҳам ушбу кўгазмадан унумли фойдаланиш мумкин “ Имкон шоу ” ўйинида р мавзуга оид қуйидаги гаструлятция, Ф.Мюллер ва Э. Геккел,эктодерма, мезодерма, ўзак орган сўзлари ёзиб қўяди. энтомологларга ўқитувчи томонидан тезлик билан саволлар ўқиб берилади доскада турган 2та ўқувчи тўр ёрдамида тўғри жавоблар ёзилган капалакларни тутиб олади. 1.Гаструла ҳосил бўлишига олиб келадиган жараён нима аталади? гаструлятция 2.Қайси олимлар биогенетик қонунни кашф этди? Ф.Мюллер ва Э. Геккел 3.Нерв системаси, сезги органлари қайси қаватдан хосил бўлади?эктодерма 4.Мускул тўқимаси,айриш системаси қайси қаватдан хосил бўлади ?мезодерма 5.Ичак эпителияси,овқат ҳазм қилиш қайси қаватдан хосил бўлади?эндодерма 6.Нерв найи, хорда, ичак найчаси қандай орган ҳисобланади?ўзак орган ВИИ.- топшириқ: “Ўйла, изла, топ!” кичик диктант 1.Тухум ҳужайра уруғлангач, организмнинг индивидуал ривожланиши_______бошланади. 2. Онтогенез ____та типга бўлинади. 3. Эмбрионал давр 3-та асосий босқичга бўлинади: ________, ________ ва ____________ , яни бирламчи органогенез. 4. Майдаланиш___________ ҳосил бўлиши билан тугайди. 5. Бластуланинг ичи суюқлик билан тўлган бўлади , бу бўшлиқ бирламчи тана бўшлиғи ______________деб аталади.
мавзусини ўқиб келиш, 5-та тест тузиш, расмларни чизиб ўрганиш. Фойдаланган адабиётлар руйхати: 1.А.Зикиряев,А. Тухтаев, И.Азимов, Н.Сонин 9-синф дарслик Биология ситология ва генетика асослари.Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими
вазирлиги умумий ўрта таълим мактабларининг учун дарслик сифатида тавсия этилган. Қайта ишланган 5-нашри.Тошкент “Янгийўл полиграф сервис” 2014йил 2.Ж.Толипова, М. Умаралиева Ботаника ўқитувчилар учун ўқув қўлланма “Таффакур” наширёти Тошкент -2011. SANA: SINF: BOTANIKA
yuzasidan ko’rgazmalar misolida bilim va malaka berish, o‘rgatish.Tarbiyaviy maqsad: mavzu axamiyatini o’rganish .Rivojlantiruvchi Shaxsiy gigena tamoillariga amal qilish va ko’nikma malakalarni xosil qilish
uyg‘otiladi, ular mavzu asosida kerakli bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘ladilar. Mavzuga oid tarqatilgan topshiriqlarni yakka va
guruh holatida o‘rganib, o‘zlashtirishga erishadilar. Suhbat-muhokama orqali o‘quvchilarning angiq mavzuni
qay darajada o‘zlashtirganligi nazorat
qilinadi, ularning bilimi baholanadi. O‘quv jarayonining mazmuni Ma'lumki, non yoki kesilgan ho'l meva issiq va nam joyda qoldirilsa, 2—3 kundan keyin ulami po'panak bosadi. Buni xalq orasida «mog'or bosdi» ham deyishadi. Ana shu po'panak mog'or zamburug'ining vegetativ tanasidir. Agar buyum oynasidagi suv tomchisiga nina bilan ana shu po'panakdan kichik bir bo'lakcha qo'yib mikroskop ostida ko'rilsa, uning iplardan tashkil topganligi aniq ko'rinadi. Zamburug'ning vegetativ tanasi bitta katta hujayradan iborat.
O‘quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi Uslub: Og‘zaki bayon qilish, “Hamkorlikda kichik guruhlarda ishlash”. Shakl: Suhbat-muhokama, jamoa va kichik guruhlarda ishlash. Vosita: jarayonida mavzu yuzasidan tasvirlangan slayd va plakatlar, mikropreparatlar,”Botanika” o’quv filmi. Usul: Tayyor slayd, plakatlar va mikropreparatlar asosida. Nazorat: Og‘zaki nazorat, savol-javoblar, muhokama, kuzatish, o‘z-o‘zini nazorat qilish. Download 406.16 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|