M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

O‘tkir zaharlanishlarda hamshiralik jarayonini o‘tkazish. 
oshqozonga zond qo‘yish va yuvish
Oshqozonga zond qo‘yishdan uni yuvishda (zaharlanishlarda, 
operatsiyadan oldin), oshqozon shirasini chiqarishda, naycha 
orqali ovqatlantirishda foydalaniladi. Zondga ishlatishdan oldin 
vazelin yoki glitserin surtiladi. Agar bemor hushida bo‘lsa, 
yutish harakatlari saqlangan bo‘lsa, undan zondni yutish iltimos 
qilinadi. Bir vaqtning o‘zida qizilo‘ngachga itarib kiritiladi yoki 
suv berilib va suv bilan yutish iltimos qilinadi. Agar oshqozon 
zondi uzoq vaqt turadigan bo‘lsa, ingichka naydan foydalaniladi 
va u burundan kiritiladi. Oshqozonni yuvishda og‘izdan 
kiritiladigan yo‘g‘on naydan (bir marta) foydalaniladi. Naycha 
oshqozonga tushganida ishonch hosil qilish uchun epigastral 
sohaga fonendoskop qo‘yib, shpris orqali 50 ml havo yuborib 
eshitiladi (agar nay to‘g‘ri qo‘yilgan bo‘lsa, yuborilgan suyuqlik 
oqib chiqadi, o‘pkaga aspiratsiya bo‘lmaydi). Oshqozonni yuvish 
va so‘rib chiqarish uchun Jane shpirisidan foydalaniladi. Ichak 
parezi bo‘lgan bemorni operatsiyadan oldin va operatsiyadan 
keyin bir necha kun, ichak parezi bartaraf bo‘lguncha ichaklar-
ni naychalash va dekompressiya qilish mumkin. Ichaklarni 

---

262
naychalashdan enteral ovqatlanishda ham foydalanish mumkin. 
Ba’zan nay (komatoz bemorlarda) traxeyaga ketib qolishi 
mumkin, bunda kuchli yo‘tal kuzatilib, nayning qarama-qarshi 
tomonidan nafas shovqini eshitiladi. Bunday holatda nayni darhol 
olib tashlash kerak (laringospazm yuzaga kelishi mumkin). 
Ba’zan og‘ir holatlarda va oshqozon to‘la bo‘lganda naychalashni 
osonlashtirish uchun to‘g‘ri laringoskopiyadan foydalaniladi 
(ezofagoskopiya). Bunda kornsang bilan nay qizilo‘ngach orqali 
oshqozonga yuboriladi. Traxeyani intubatsiya qilish oshqozon 
shirasi bilan o‘pka aspiratsiyasining oldini oladi. Oshqozon 
nayi burun katagida uzoq vaqt turib qolsa, yotoq yara yoki otit 
keltirib chiqarishi mumkin. Shuning uchun har 2 kunda boshqa 
burun katagiga almashtiriladi. Zond qo‘yish vaqtida qizilo‘ngach 
devorlari shikastlanishi, qonashi mumkin. Bu mediastinitga sabab 
bo‘lishi mumkin. Nayning uzoq turishi esa burun nafasini va 
balg‘am chiqarishning buzilishiga olib keladi.
Hamshira oshqozonga zond qo‘yish va yuvishni, uni parva-
rishlashni bilishi lozim. Operatsiyadan keyingi bemordagi zond 
davolovchi shifokor ruxsatidan so‘ng olib tashlanadi.