M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

bemorlarni reanimatsiya va intensiv terapiya bo‘limida 
davolashga ko‘rsatmalar:
koma holatlari;
–
shok holatlari;
–
o‘tkir nafas yetishmovchiligi;
–
o‘tkir yurak-tomir yetishmovchiligi;
–
o‘tkir buyrak yetishmovchiligi;
–
talvasa;
–
og‘ir zaharlanishlar;
–
tarqalgan peritonit;
–
katta operatsiyalar va operatsiyadan keyingi davrning og‘ir 
–
kechishi;
klinik o‘limdan chiqqan holat;
–
qonning ivish jarayoni buzilishi;
–
og‘ir kuyish, sovuq urush va nurlanish holatlari.
–
2.1. Reanimatologiyaning rivojlanish tarixi
Anesteziologiya va reanimatsiyaning rivojlanishini bir necha 
davrga bo‘lish mumkin:
Birinchi davr – eramizdan oldingi va keyingi yillarni o‘z 
ichiga olib, tibbiyotda og‘riqsizlantirish usullari qo‘llanilgan.

---

181
Ikkinchi davr – 1842–1947-yillarni o‘z ichiga oladi. Bu davrda 
hayotning tugashi va organizmning so‘ngan funksiyalarini hayotga 
qaytarish bilan bog‘liq bo‘lgan nazariy bilimlar shakllangan.
Uchinchi davr – ilmiy-amaliy ishlar bilan shug‘ullanish 
davri. Bu davrda organizmni faqat og‘riqsizlantirish emas, har 
qanday jarohat va og‘riq natijasida sodir bo‘ladigan asoratlardan, 
noxush holatlardan saqlash ishlari olib boril gan. Ana shu davrdan 
boshlab, narkoz va mahalliy og‘riqsizlantirish to‘g‘risida yetarli 
tajribaga ega bo‘lingan.
1966-yildan boshlab, ilmiy asosda rivojlanib, tabobat sohasida 
keng qo‘llanila boshlandi. Shahar va viloyat markazlarida ilmiy 
tekshirish institutlari, bo‘lim va laboratoriyalar ochila boshlandi. 
1970-yillarga kelib esa anesteziologiya va reanimatsiya xizmati 
birlashib, keng va ko‘p qismga ega bo‘lgan kasalxonalarda 
anesteziologiya va reanimatsiya bo‘limlari ochildi.