M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev

Yong‘in va texnika xavfsizlik qoidalari 
1. Laboratoriyada ishlayotgan har bir kishi yong‘in va texnika 
xavfsizlik qoidalariga amal qilishi lozim. 
2. Turli gaz gorelkalar va spirt lampalardan to‘g‘ri foydalanishni 
bilishi kerak. 
3. Issiq idish va asboblarni hech qachon stolga to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
qo‘yish yaramaydi, buning uchun maxsus taglik (azbest qog‘oz, oyoqli 
metal panjara) bo‘lishi kerak. 
4. Tez alangalanuvchi moddalar solingan idishlarni ochiq alangada 
qizdirish va uning yaqinida saqlash mumkin emas. 
5. Agar tez alangalanuvchi moddalar yonib ketsa darhol qizdirish 
manbayini o‘chirish va qum sepish yoki maxsus o‘t o‘chirish vositalaridan 
foydalanish kerak. 
6. Ishlayotgan kishining ust kiyimi yonib ketsa darxol qalin mato 
yopib havoning kirishini to‘xtatish lozim. 
7. Elektr asbob – uskunalari tokga ulanganda yerlatilishi lozim.
8. Laboratoriya xonalarida har bir elektor ulanish nuqtalari 
(rezetkalar) izolatsiyalangan va kuchlanish volt kattaligi ko‘rsatilgan 
bo‘lishi kerak. 
9. Ish tugagandan so‘ng barcha asbob – uskunalarni tozalab, 
reaktivlarni joy – joyiga qo‘yish, elektr ulagichlarini o‘chirib, gaz va suv 
jo‘mraklarini berkitib chiqish va ish joyini tartibga solib, laborantga 
topshirish talab etiladi. 
Birinchi yordam ko‘rsatish 
1. Teriga kislotalar to‘kilsa darhol o‘sha joy suv bilan 3–4 marta 
yuviladi, so‘ngra kaliy permanganat yoki natriy bikarbonat tuzining 3% li 
eritmasiga botirilgan paxta qo‘yiladi. 

---

9 
2. Teriga ishqor to‘kilganda avval oqar suv bilan toki silliqligi 
ketguniga qadar yuvish kerak. So‘ngra kaliy permanganatning 3% li, sirka 
yoki bor kislotaning 2% li eritmasi bilan yuviladi. 
3. Ko‘zga kislota yoki ishqor sachrasa, ko‘zni yaxshilab toza suv 
bilan yuvish so‘ngra vrachga murojoat etish kerak. 
4. Alanga yoki issiq ta’sirida kuygan joy kaliy permanganatning 3% 
li eritmasi, taninning spirtdagi eritmasi bilan yuvilib, so‘ngra streptasid 
emulsiyasi surtib bog‘lab qo‘yish kerak. 
5. Xrom, brom, vodorod sulfid, karbon (II) oksidi va simob bilan 
zaharlanganda ochiq havoga chiqarib, vrachga murojoat qilish lozim.