M. I. Kuzmenkov, A. A. Sakovich O‘tga chikadigan nometallik va silikat materiallar texnologiyasi asoslari

Klinkerning mineralogik tarkibini hisoblash.Klinkerning mineralogik tarkibi kimyoviy tarkibi va to'yinganlik koeffitsienti va modullari qiymatlari bo'yicha ma'lumotlar asosida hisoblanadi.

Kaltsiy silikatlarining tarkibi quyidagi formulalar bilan aniqlanadi (foizda):

Bilan₃S = 4,07 (CaO_umumiy- CaO_St.– 0,7SO₃) -

– [7,6 (SiO_{2 jami}- SiO₂s)+6,72Al₂O₃+1,42Fe₂O₃]; Bilan₂S = 8,6 (SiO_{2 jami}- SiO₂cv)+5.07Al₂O₃+1,07Fe₂O₃-

– 3,07 (CaO_umumiy- CaO_St.– 0,7SO₃).

Oqimli minerallarning tarkibini hisoblash uchun C₃A va C₄Oqim minerallarining fazaviy tarkibini aniqlaydigan alumina moduli p qiymatiga qarab AF quyida keltirilgan formulalardan foydalanadi. Agar alumina moduli 0,64 dan katta bo'lsa, u holda C dan tashqari₄AF C tomonidan shakllantiriladi₃A va ortiqcha temir oksidi bilan, p 0,64 dan kam bo'lsa, dikalsiy ferrit paydo bo'ladi. Agar alumina moduli 0,64 bo'lsa, u holda faqat C hosil bo'ladi.₄AF.

• 
  Shunga ko'ra, oqim minerallarini hisoblash uchun formulalar quyidagicha:
  

p 0,64 da

Bilan₃A \u003d 2.65 (Al₂O₃– 0,64 Fe₂O₃);

Bilan₄AF = 3.04Fe₂O₃.

37

Birinchi formuladagi 2,65 koeffitsienti C miqdorini ko'rsatadi₃Aluminaning har bir foizidan hosil bo'lgan A; 0,64 koeffitsienti Al nisbatini ifodalaydi₂O₃va Fe₂O₃C da₄AF, ya'ni Al ning necha foizini ko'rsatadi₂O₃1% Fe ni bog'laydi₂O₃C ning shakllanishi davrida₄AF.

Ikkinchi formuladagi 3.04 koeffitsienti C miqdorini ko'rsatadi₄AF, Fe ning har bir foizidan hosil bo'ladi₂O₃, bu klinkerda mavjud.

p 0,64
Bilan₄AF = 4,77 Al₂O₃;

Bilan₂F = 1,7 (Fe₂O₃ 1.57 Al₂O₃).

4,77 va 1,7 koeffitsientlari Al ning har bir foizini ko'rsatadi₂O₃4,77% C ni beradi₄AF va har bir foiz Fe₂O₃1,7% C ni beradi₂F.

• 
  Klinker hosil bo'lish jarayonida birinchi navbatda S paydo bo'ladi₄AF (Al to'liq bog'lanmaguncha₂O₃), keyin esa ortiqcha Fe dan₂O₃C hosil bo'ladi₂F. Shuning uchun 1,57 koeffitsienti Al ning har bir foizini ko'rsatadi₂O₃1,57 Fe ni bog'laydi₂O₃C ning shakllanishi davrida₄AF. Qavslardagi farq qanday qilib, Fe miqdorini ko'rsatadi₂O₃, bu C ning shakllanishidan keyin qolgan₄AF va C ning shakllanishida ishtirok etadi₂F.
  

Barcha alumina va temir oksidi faqat C shaklida bog'langanda p = 0,64 da₄AF, qolganlarning mazmuni formula bilan aniqlanadi

Bilan₄AF = 3,04 Fe₂O₃.

Klinker sifatini to'g'ri baholash uchun uning tarkibidagi kaltsiy sulfat CaSO ni bilish ham muhimdir.₄. Bu, masalan, klinkerni maydalashda gips qo'shilishi chegaralarini aniqlash uchun kerak.

CaSO ning molekulyar og'irligiga asoslangan₄va hokazo₃shundan kelib chiqadiki, SO ning har bir foizi₃, klinker tarkibida bo'lgan, 1,7% SO ni beradi₃. CaSO ni aniqlash formulasi₄shunday ko'rinadi

CaSO₄= 1,7 SO₃.
Xom aralashmani hisoblash uchun dastlabki komponentlarning kimyoviy tarkibi Jadvalda keltirilgan. 13.

38

13-jadval