M. N. Musayev sanoat chiqindilarini tozalash texnologiyasi
Gazlarni mexanik quruq chang ushlagichlarda tozalash
Download 3.87 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 5.1-rasm. Chang tindirish kameralari
- 5.2-rasm. Inersion chang nshlagichlar
- 5.3-rasm. Siklonlarning asosiy turlari
- 5.4-rasm. Siklonda gaz harakati
- Dinamik changyutgichlar.
- C h a n g y u tg ic h tipi M ak sim al Ish u n um i, m ^ /s o a t Turli r a zm eid a g i
- * o rn a sb tirlia d ig a n m a y d o n n in g lm k o n iy a tid a n k e lib c b lq ib V G a n iq la n a d i. Nazorat uchun savollar
|
Gazlarni mexanik quruq chang ushlagichlarda tozalash Ushbu mexanik quruq chang ushlagichlarda tozalash turli so'ndirish mexanizmlari asosida olib boriladi, ya’ni — gravitatsion (kamerada — zarralami og'irlik kuchi asosida), inersion (changli 33 www.ziyouz.com kutubxonasi gaz oqimini keskin o‘zgartirish bilan), markazdan qochma kuch (siklonlar). Ushbu apparatlar konstruksiyasi oddiy tuzilgan bo‘lib, sanoatda changdan tozalash jarayonlarida ko‘p ishlatiladi. Lekin ushbu apparatlarda changli gazlarni tozalash samaradorligi uncha yuqori emas, shuning uchun bu apparatlar gazlarni tozalash jarayonining boshlang‘ich bosqichida ishlatiladi. Chang ushlagich kameralarini ko‘rib chiqamiz: a) changli ■ S h J m W f chang
oddiy kamera toalangan 4 gaz changli
gaz b)
gaz chang
to'siqli kamera d) ГП7я|яП£ЯП gaz / polkali kamera 5.1-rasm. Chang tindirish kameralari: a - oddiy kamera; b - to'siqli kamera; d - polkali kamera; 1 - korpus; 2 — bunkerlar; 3 — to‘siqlar; 4 - polka. Sharsimon chang zarralarining cho‘kish tezligi quyidagicha aniqlanadi; 4- = sl4 d : (p.- - P g ) 8 1 3Р .Л bu yerda, и _ — zarralarning cho‘kish tezligi, m/sek; dp— zarra diametri, m;
zarra zichligi, kg/m1; Pg— gaz zichligi, kg/m1; g — erkin tushish tezlanishi, m/sek2; zarraning qaishilik koeffitsienti. Gazlarni samarali tozalanishini amalga oshirish uchun zarralar kamera ichida ko‘proq ushlab turilishi lozim. • 34
Stoks qonunining qo‘llanishiga binoan ko‘p polkali kameradagi zarralarning minimal diametri quyidagi formula orqali aniqlanadi: d = ф M '
ram
bu yerda, V* — gazning hajmiy sarfi,m ’/m ; H- qovushqoqlikning dinamik koeffitsienti, Pa.s; V va L — kameraning eni va uzunligi, m. Kichik zarralar bir lahzada o‘zining tezligini yo‘qotadi, shuning uchun vy — o‘rtacha tezlikni u2 — cho‘kish tezligiga teng deb qabul qilish mumkin. 5.2-rasm. Inersion chang nshlagichlar: a — to'siqli; b — gaz oqim ini asta-sekin burish bilan; d — kengayadigan konusli. Bunday chang ushlagichlarda gaz oqimi yo‘nalishi keskin o‘zgartirilganda gaz tarkibidagi chang zarrasi inersiya bo‘yicha o‘z ha- rakatini davom ettiradi va to ‘siqqa uriladi, shunda chang zarralari pastga qarab yo‘naladi. Gazning tezligi 1 m/sek. Chang zarrasining razmeri 25 — 30 mkm bo‘lganda ushlab qolish darajasi 65 — 80% ni tashkil qiladi. Bunday chang ushlagichlar qora va rangli metall korxonalarida keng qo‘llaniladi. Ularning gidravlik qarshiligi 150 — 390 Pa ga teng. Siklonlar. Siklon apparatlari sanoatda eng keng tarqalgan tozalash apparatlaridandir. Ular quyidagi qulayliklaiga ega: 1. Apparatda harakatlanuvchi qismlarning yo‘qligi; 35 www.ziyouz.com kutubxonasi 2. Apparatni yuqori 500°C haroratda ham ishiatish mumkinligi; 3. Ichki qismlarni maxsus qoplama bilan himoyalangan holda abraziv xususiyatli chang zarrali gazlarni tozalash mumkinligi; 4. Changni quruq holda tozalash mumkinligi; 5. Apparatni doim bir xil gidravlik qarshilikka egaligi; 6. Gazlarni yuqori bosimda ham tozalash imkoniyati borligi; tozalangan. gaz
tozalangan 1 changli
gaz b) № h 1 Y chang tozalangan gaz changli
gaz chang
tozalangan 7 . e) changli
g a z chang
5.3-rasm. Siklonlarning asosiy turlari: a — spiralsimon; b - tangensial; d - vintsimon; e, f — o ‘qqa yo'nalgan (rozetkali). 36 www.ziyouz.com kutubxonasi 7. Apparatni tayyorlashda sodda konstruksiyaga egaligi; 8. Turli fraksiyadagi chang zarralarini tozalash mumkinligi. Kamchiligi: 1. Yuqori gidravlik qarshilikka egaligi: 1250-1500 Pa; 2. Chang zarrasining razmeri 5 mkm dan kichik boMganda tozalashni olib borishning qiyinligi; 3. Yopishqoq xususiyatli changli gazlarni tozalash imkoniyati yo'qligi. Siklonlaming asosiy konstruksiyalari quyida keltirilgan: siklonga gazni berish usuliga qarab ular spiralsimon, tangensial, vintsimon va o‘qqa yo'nalgan ko‘rinishda gaz berish siklonlariga bo'linadi. Bulaming ichida o'qqa yo'nalgan ko‘rinishda gaz berish rejimida ishlovchi siklonlaming tozalash samarasi yuqori emas, lekin gidravlik qarshiligi kamroq. Sanoatda keng qoMlaniladigan siklonlar turkumiga spiral ko'rinishda gaz berish rejimida ishlovchi siklonlar kiradi. Lekin amalda hammasi ham bir xil darajada ishlatilishi mumkin. Siklonning ishlash p rin sip i quyidagi chizm ada (5.4-rasm )
1 — changh gaz kiruvchi trubka; 2 — chiqaruvchi trubka; 3 — silindrik kamera; 4 - konussimon kamera; 5 - chang tindirish kamerasi. 37 www.ziyouz.com kutubxonasi keltirilgan. Gaz siklonning ichida aylanraa harakat qilib, yuqoridan pastga qarab yo‘naladi. Bunda gaz tarkibidagi chang zarralari markazdan qochma kuch ta ’sirida chetga qarab otiladi va apparat devoriga urilib siklonning konus qismidan og‘irlik kuchi ta’sirida pastga qarab harakat qiladi. Chang zarralarini ushlab qolish samarasi gazning tezligiga to‘g‘ri proporsional, diametriga esa teskari proporsionaldir. Siklonda jarayonni yuqori tezlikda va uncha katta bo‘lmagan diametrda olib borish maqsadga muvofiq. Lekin tezlikni oshirib borish tozalash jarayonida gaz bilan mayda zarralami chiqib ketishiga sababchi bo‘ladi. Shuning uchun, tozalash samarasini oshirish uchun apparat diametrini qisqartirish samaraliroq hisoblanadi. Siklonning balandligi va diametrining optimal nisbati H /D ts = 2 — 3 ga teng. Sanoatda siklonlarni yuqori samarali va yuqori unumli xillariga ajratish qabul qilingan. Birinchi tipdagi siklonlarning ishlashi samarali, lekin jarayonni amalga oshirish katta xarajatlami talab etadi, ikkinchi ti pdagi siklonlarning gidravlik qarshiligi kamroq, lekin tozalash jarayonida mayda zarralar yaxshi ushlanib qolmaydi. Amalda silindrik (silindr qismi uzunroq) va konussimon (konus qismi uzunroq) N IIOGaz siklonlari keng qo‘llaniladi. Silindrik siklonlar yuqori unumli, konussimonlari esa yuqori samarali hisoblanadi. Silindrik siklonlarning diametri 2000 mm, konussimon siklonlarning diametri 3000 mm dan oshmaydi. Siklonlarning gidravlik qarshiligi quyidagi formula orqali aniqlanadi: АР = 1 $ Р „ /2 bu yerda, Ug — apparatning ixtiyoriy kesimidagi gazning tezligi, m /s; 4S — qarshilik koeffitsienti. Qarshilik koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi: £ =0,00513K fy b /D 2TR bu yerda, K, — koeffitsient, tangensial ko‘rimshda gaz kiritilsa 16 ga, o ‘qqa yo'nalgan ko'rinishda berilsa 7,5 ga teng bo'ladi; h, va b gaz kirish patrubkasining razmerlari; D lr — tozalangan gazni chiqib ketish trubasining diametri. Siklonlar guruhi. Katta miqdordagi gazlar tozalanishi lozim bo‘lganda bir qancha siklonlarni birlashtirish mumkin. Bunda 38 www.ziyouz.com kutubxonasi siklonning diametrini oshirmasdan, uning o‘rniga qator siklonlar guruhi ishlatiladi. Bunda tozalanishi lozim bo'lgan gaz umumiy kollektor orqali kiradi, keyin apparat ichiga joylashtirilgan siklonlar elementlariga taqsimlanadi. Xuddi shu prinsipda batareyali siklonlar ham ishlaydi. a- batareyali siklon sxemasi: 1-korpus; 2-taqsimlash kamerasi; 3-reshotka; 4-siklon elementi. b-vintsim on siklon elementi. Siklon elementlarining diametri kichik bo'ladi. Bundan asosiy maqsad tozalash samarasini oshirishdir. Siklon elementining diametri 100, 150 yoki 250 mm bo‘ladi. Siklon elementlarida gazning tezligi 3,5 dan 4,75 m/s, to‘g‘ri oqimli siklon elementida esa 11 dan 13 m/s gacha bo'ladi.
Sanoatda shu bilan bir qatorda uyurmali changyutgichlar ham qo'llaniladi. Ushbu changyutgichda siklondan farqli ravishda gaz oqimini aylantirib beruvchi qo‘shimcha moslamasi bo‘ladi. Apparatda markazdan qochma kuch ta ’sirida chang zarralari devorga uriladi va ikkilamchi havo yordamida pastga qarab yo‘naladi. Ikkilamchi havo sifatida atmosfera havosi yoki changli gaz ishlatilishi mumkin. Changli gaz ishlatilganda apparatning ish unumi 40 — 65% ga ko‘tariladi. Siklonga o‘xshab uyurmali changyutgichlarda ham apparatning diametri oshishi bilan samaradorligi kamayadi. 39 www.ziyouz.com kutubxonasi NIIOGaz siklonlarini hisoblash uchun quyidagi boshlang'ich ma’lumotlar zarur: — ish sharoitida tozalanuvchi gazning miqdori — VG (m3/s). — ish sharoitida gaz zichligi, p , kg/m 3; — ish temperaturasida gazning dinamik qovushqoqligi, m, P as; — changning dispers tarkibi, dm va lg (dm — median diametr, lg cr4 — standart lgd dan chetga chiqish);
— gazning changlanganligi, , g/m 3;
— zarraning zichligi, Pg ,kg/m3; — gazni talab etilgan tozalash darajasi, r/ .
Siklonlaming konstruksiyasi quyidagi tartibda hisoblanadi: l.Siklon tipi jadvalgamuvofiq tanlangandan keyin apparatdagi
gazning optimal tezligi со opt tanlanadi: 2. Siklonning kerakli kesma yuzasi aniqlanadi (m2):
Hisob bo'yicha aniqlangan siklonning diametri quyidagi tartibda yaxlitlanadi: 200, 300, 400, 500, 600, 700, 800, 900, 1000, 1200,
1400, 1600, 1800, 2000, 2400, 3000 mm. 4. Siklondagi gazning haqiqiy tezligi hisoblanadi:
5.
aniqlanadi: hu yerda: ^ 500 — diametri 500 bo'lgan bitta
siklonning gidravlik qarshiligi (spravochnik jadvalidan olinadi); K, — siklon diam etriga bog'liq to ‘g‘rilovchi koeffitsient
(spravochnik jadvalidan olinadi); (
1
) (3) (4) 40 www.ziyouz.com kutubxonasi К2 — gazni changlanganligiga bog'liq to'g'rilovchi koeffitsient (spravochnik jadvalidan olinadi); K3 — siklonlarni guruh qilib joylashtirilganda bosim ning kamayishini to'g'rilovchi koeffitsient (1 ta siklon uchun K3=0 ga teng) kitobdan olinadi. 4 Siklondagi bosimning kamayishi quyidagicha hisoblanadi (Pa da) A p miqdori to ‘g‘ri bo'lsa, siklondagi gazning to'liq tozalash koeffitsienti aniqlanadi. 50 % ushlab qolinadigan zarra diametri quyidagicha hisoblanadi: bu yerda: T — indeksi siklonni standart ishlash sharoitini ko'rsatadi. X — parametri formula yordamida aniqlanadi: y _ H dJ d™) (7) '
l g 2 £ 7 , + l g 2 C7r Taqsimlash F(x) funksiyasi jadvaldan olinadi va gazni to'liq tozalash koeffitsienti aniqlanadi: Siklonlarni o 'rn atish d a gazlardagi changning boshlang'ich konsentratsiyasi e ’tihorga olinadi. Ruxsat beriladigan gazning changlanganligi siklonning diametriga bog'liq bo'lib, quyidagi ko'rinishga ega bo'ladi: (qisman yopishuvchi changlar uchun) Siklon diametri, mm da: 800, 600, 500, 400, 300, 200, 100 Zarraning ruxsat berilgan konsentratsiyasi, kg/m 3: 2,5 2,0 1,5 1,2 1,0 0,8 0,6 O'rta yopishuvchi changlar uchun zarraning konsentratsiyasi gazda 4 marta kam bo'lishi, yopishuvchi changlar uchun esa 8 — 10 marta (5) (
) /7p = 5 0 [ l + F ( x ) ] ( 8 ) 41 www.ziyouz.com kutubxonasi kam bo'lishi zarur. Silindrik siklonda bunker diametri Db= l,5 D, konussimon siklonda Db= 1,1 -1,2 D, balandligi esa 0,8D bo'lishi kerak. Bunkeming tubidagi devoming og‘ish burchagi GOST 1260-67 bo‘yicha 60° bo'lishi kerak. Dinamik changyutgichlar. Gazlarni changdan tozalash markazdan qochma kuch va Koriolis kuchlari hisobiga amalga oshiriladi. Bunda ushbu kuch so'rish-tortish moslamasining ishchi g'ildiragi aylanishi natijasida vujudga keladi. Dinamik changyutgich apparatlari oddiy ventilatorlarga qaraganda ko‘p energiya sarf qiladi. Quyidagi jadvalda quruq mexanik changyutgichlaming xarakterli parametriari keltirilgan:
T in d iris h k a m e ra si vr*
8 0 -9 0 (50 m km ) 5 0 -1 3 0 3 5 0 -5 5 0 S ik lo n 85000
5 0 -8 0 (10 m km ) 2 5 0 -1 5 0 0 3 5 0 -5 5 0 U y u rm ali c h a n q y u tq ic h 30000 90(2 m k m ) 2000 g a c h a 2 5 0 g a c h a B atarey ali s ik lo n 170000 90(5 m km ) 7 5 0 -1 5 0 0 3 5 0 -5 5 0 In ersio n c h a n q y u tq ic h 127000 90(2 m km ) 7 5 0 -1 5 0 0 400 g a c h a D in a m ik c h a n g y u tg ic h 42000 90 (mkm ) 7 5 0-1500 400 g a c h a * o 'rn a sb tirlia d ig a n m a y d o n n in g lm k o n iy a tid a n k e lib c b lq ib V G a n iq la n a d i. Nazorat uchun savollar: 1. Mexanik quruq chang ushlagichlarda tozalash qanday so'ndirish mexanizmlari asosida olib boriladi? 2. Chang tindirish kameralarining qanday ko'rinishlari mavjud? 3. Inersion changyutgich kameralarining ishlash mexanizmi qanday? 4. Siklonlar qanday kuch asosida chang zarralarini ajratadi? 5. Siklonlar qanday afzalliklarga va kamchiliklarga ega? 6. Siklonlaming qanday turlari mavjud? 7. Siklonda gaz harakati qanday traektoriyaga ega? 8. Siklonlar guruhi qanday ishlaydi? 9. Siklonning konstruksiyasi qanday hisoblanadi? 10. Uyurmali va dinamik changyutgichlaming ishlash prinsipi qanday? 42
Gazlarni filtrlarda tozalash Ushbu apparatlarda changli gazni tozalash jarayoni tozalanuvchi gazni g‘ovaksimon materialdan o‘tkazish va bunda gaz o‘tib ketib, uning tarkibidagi chang zarralari esa materialda ushlanib qolinishiga asoslangandir. Filtr materiallari turli strukturaga ega bo‘lib, ular asosan quyidagi turlarga bo‘linadi: 1) G'ovaksimon egiluvchan to'siqlar: —
to ‘qilmagan tolali materialdan tayyorlangan — kigizlar, qog'ozlar, kartonlar, tolali bordonlar, tolali о ‘ramlar; sergbvak listlar —g ‘alvirak rezina, penopoliuretan, membranali filtrlar. 2) Yarim qattiq g'ovaksimon to‘siqlar. — tayanch moslamalarga yoki ikki tayanch orasiga siqilgan tolalar,
3) Qattiq g'ovaksimon to ‘siqlar: — donasimon materiallar — keramika, plastmassa, presslangan
Gazlarni tozalash jarayonida chang zarralari filtr materialiga yaqinlashadi va u bilan to ‘qnashadi. Shunda chang zarralari materialning g'ovakliklarida ushlanib qoladi, gaz esa o‘tib ketadi. Tozalash jarayoni davomida zarralar qatlami qalinlashib boradi va qalinlashgan zarralar qatlamining o‘zi ham filtrlash jarayoniga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Qatlam qalinlashgan sari filtming qarshiligi ortib boradi, ya’ni havoning o‘tishi qiyinlashadi. Buning natijasida filtming g‘ovakligi kamayib, uning qarshiligi ortib boradi. Shunda uni almashtirish yoki regeneratsiya qilish lozim bo‘ladi. Filtrlar qaysi maqsadda ishlatilishiga, hamda gazlarni chiqish va kirish konsentratsiyasiga qarab, ularshartli ravishda 3 sinfga bo'linadi: 1. Chuqur tozalovchi filtrlar (yuqori samaradorli yoki absolut filtrlar), ulaming tozalash darajasi 99% ni tashkil etadi. Tozalanuvchi gaz konsentratsiyasi — lm g/m 3 dan yuqori bo'lmasligi lozim. Bunday filtrlar ishlab chiqarishda ajralib chiquvchi o‘ta zaharli zarralami 43 www.ziyouz.com kutubxonasi tozalashda ishlatiladi, shuning uchun filtrlar ishlatilgandan so‘ng regeneratsiya (qayta tiklanmaydi) qilinmaydi. 2. Havo ffltrlari — ventilatsiya (shamollatish) va sovitish tizimlarida qo‘llanadi. Filtrlash jarayoni gaz tezligi yuqori — 2,5 — 3 m/sek va tozalanuvchi gaz konsentratsiyasi — 50 m g/m 3 gacha boMganda qo'llaniladi. Filtrlar ishlatilgandan so‘ng regeneratsiya qilinishi yoki qilinmasligi mumkin.
tozalashda va changlaming konsentratsiyasi — 60 g/m3 gacha bo'lganda ishlatiladi. Filtrlar ishlatilgandan keyin regeneratsiya qilinadi.
paytda yuqori haroratga va agressiv muhitga chidamli matolaming yaratilishi bunday filtrlami ishlatish imkonini oshirmoqda. Eng ko'p ishlatiladigan filtrlarga yengsimon filtrlar kiradi (5.6-rasm). Ushbu filtr korpusi metall shkaf ko'rinishida ishlangan bo'lib, ichki qismi vertikal to'siqlar bilan ajratilgan seksiyalardan iborat. H ar bir seksiyada yengsimon filtrlar majmuasi joylashtirilgan. Filtrlaming yuqori qismi qisilgan bo'lib, maxsus ramaga osilgan. Rama silkituvchi mexanizmga ulangan. Yengsimon filtming pastki qismida chang yig'ish bunkeri joylashtirilgan. Filtrlarda changning to'planishiga qarab silkitish navbatma navbat har bir seksiyada alohida o'tkaziladi. Ajralgan changlar bunkeming pastki qismidan shnek yordamida chiqarib yuboriladi. www.ziyouz.com kutubxonasi Matoli flltrlarda ikki xil ko‘rinishdagi filtrlash m ateriallari qo‘llaniladi. Ularga to‘qish stanogida oddiy materialdan tayyorlangan filtrlar va mexanik aralashtirish, presslash, nina bilan teshish orqali olinadigan kigizlar, namatlar kiradi. Oddiy filtrlash matolarida i plar orasidagi o‘tadigan teshikchalar razmeri 100-200 mkm gacha bo'ladi. Bunday filtrlash matolariga quyidagi talablar qo‘yiladi: 1. Filtratsiyada yuqori chang yutish hajmiga va regeneratsiyadan keyin ham chang zarralarini yutish bo ‘yicha yetarli darajada samaraga ega bo ‘lishi. 2. Yuqori changlangan holatda ham havoni yaxshi o ‘tkazish qobiliyatini saqlashi. 3. Gazlarda agressiv muhit va namlik yuqori bo ‘Iganda, yeyilish, egilish holatlarida ham mexanik chidamlilikka va barqarorlikka ega bo ‘lishi. 4. Ushlab qolingan chang za rra la rin i oson k e tk a tis h (regeneratsiyalash) imkoni bo‘lishi. 5. Ishlatiladigan filtr materiali qimmat bo ‘Imasligi lozim. Ishlatiladigan filtr materiallari yuqorida keltirilgan talablaming barchasiga javob bermasligi mumkin. Shuning uchun filtr materialini tanlayotganda tozalash jarayoniga qo‘yilgan talablar va jarayon muhitlari e’tiborga olinadi. Masalan, paxta tolasidan tayyorlangan filtrlar yaxshi filtrlash qobiliyatiga ega, narxi ham arzon, lekin kimyoviy va termik barqarorligi past, yonuvchan hamda namlikka chidamsiz. Jun materialidan tayyorlangan filtrlar ham yuqori filtrlash xususiyatiga ega, havoni yaxshi o‘tkazadi, lekin kislotali muhitga chidamsiz, yuqori haroratda mo‘rt bo‘hb qoladi, narxi ham paxta tolasidan tayyorlanganiga nisbatan qimmatroq. Sintetik tolalardan tayyoriangan filtrlar turli muhitlarga o‘zining barqarorligi tufayli tabiiy tolalardan tayyorlangan filtr materiallaridan ustun turadi. Ular ichida nitron, lavsan tolalaridan tayyorlangan filtr materiallari 120 — 150°C haroratga, kislotali muhitlarga chidamli, lekin ishqoriy muhitda uning barqarorligi keskin tushib ketadi. Toza filtr materiallarining aerodinamik xossalari havoni yaxshi o‘tkazish qobiliyati orqali belgilanadi, ya’ni ma’lum bosim farqida ( д p ) havo sarfi, odatda 49 Pa ga teng boladi. Havo o‘tkazuvchanligi m3/(m 2. min) da ifodalanib, AP =49 Pa da filtratsiya tezligiga (m/minda) son jihatdan 45 www.ziyouz.com kutubxonasi teng bo‘ladi. Changlanmagan filtr materiallarining havo o'tkazuvchanligji^ 0,3 — 2 m3/(m 2. min) da qarshiligi AP =5 — 40 Pa ga teng bo‘ladi. Changlanish oshgan sari materiallarning aerodinamik qarshiligi oshib boradi, filtr orqali havoning sarfi esa kamayadi. Filtr materiallari teskari yo'nalishda havo yordamida puflash, mexanik silkitish yoki boshqa usullar yordamida regeneratsiya qilinadi. Bir necha filtratsiya- regeneratsiya sikllaridan keyin filtr materialida qoldiq chang zarrasi stabillashib o‘mashib qoladi. Ushbu qoldiq miqdor materialning muvozanat chang m iqdori — q (k g /m 2 da) va changlangan materialning qoldiq qarshiligiga — AP muvofiqdir. Bu kattaliklaming mohiyati filtrlash materialining tipiga, chang zarralarini razmeriga va xossalariga bog'liqdir. Download 3.87 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|