M oliya 4-bob. Moliyaviy boshqaruv

Pa
A.V. Vahobov. T.S. M alikov
_______ .____________________________
Korxonaning moliyaviy holatini aniqlash uchun likvidlilik, 
aylanma aktivlarning o ‘z aylanma mablag‘lari bilan ta ’minlanganlik 
ko‘rsatkichi va boshqa shu kabi mezonlardan foydalaniladi.
M a ’lum b ir an iq sa n ad a va iq tiq b o ld a k o rx o n a t o ‘lov 
m ajburiyatlari va uning m oliyaviy im koniyatlari o ‘lch am in i 
balanslashtirishning asosiy metodi moliyaviy oqimlar balansidir. U 
o ‘z ichiga korxona ixtiyoriga kelib tushadigan pul m ablag‘lari va 
korxona tom onidan sarflanadigan pul mablag‘larini oladi. Bu narsa 
doimiy ravishda korxona pul m ablag‘larining harakatini nazorat 
qilish, ularning dinamikasini baholash va bashoratlash im konini 
beradi. Ana shunday byudjet asosida korxonaning to ‘lov qobiliyatini 
boshqarish amalga oshiriladi.
Moliyaviy oqimlar byudjeti — korxona to ‘lovga qobilligining 
kengaytirilgan koeffitsienti demakdir. Agar uning chap tom oni 
(darom adlar qismi) o ‘ng tom oniga teng yoki undan katta b o lsa, 
unda korxona to ‘lovga qobildir. Agar uning o ‘ng tom oni (xarajatlar 
qismi) chap tom onidan oshsa, u holda korxona to ‘lovga qobil emas 
hisoblanadi. Moliyaviy oqimlar byudjeti balansi pul mablag‘larining 
tushilmalari va ularning sarflanish yo‘nalishlari bo ‘yicha bir-biri 
bilan o ‘zaro bog‘liq bo‘lgan rejali-istiqbolli hisob-kitoblar tizimidan 
iborat b o ‘lib, u byudjetlashtirish tizim iga (sotuvlar byudjeti,
w w w .ziyouz.com  kutubxonasi

---

M oliya
to ‘g ‘rid an -to ‘g ‘ri (bevosita) va egri (bilvosita) xarajatlar byudjeti, 
investitsion byudjet va boshqalardan asoslanadi.
Moliyaviy oqim larning miqdoriy va sifat tavsifnomalari orqali 
korxonaning faoliyati aniqladi. U lar ishlab chiqarish barcha o millar 
harakatining qiymatdagi ifodasidan iboratdir. M enejm entda sifat 
jihatdan farqlanuvchi boshqaruv tizim i — korxonani moliyaviy 
boshqarish tizimi shakllandiki, bu narsa moliyaviy oqim lar orqali 
ishlab chiqarish, mahsulot realizatsiyasi, resurslarning aylanuvchan- 
ligi, xarajatlar, rentabellikva boshqa jarayonlaraing boshqarilishini 
ko‘zda tutadi.
Moliyaviy oqim lar byudjeti — am alda turli davriy m uddatlarda 
hisoblanadigan korxonaning moliyaviy rejasidir. Turli davrlar uchun 
(kunlik, haftalik, oylik, choraklik, yillik va uzoq istiqboldagi) 
moliyaviy oqimlarga doir bashoratli byudjetlarni tuzish korxonaning 
to ‘lovga qobillik darajasini oshirishga im kon beradi va kelajakda 
uning moliyaviy holati barqarorligini ta ’minlaydi.