M. T. Normurodov udk: 553,3(075)


  20°C  da  suyuqliklarning  sirt  tarangligi


Download 16 Kb.
Pdf ko'rish
bet30/30
Sana08.03.2017
Hajmi16 Kb.
#1922
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30

8.  20°C  da  suyuqliklarning  sirt  tarangligi 
a
 (mN/m)
Suv
73
Glitserin
62
Sovunli suv
40
Simob
5,0 • 102
Spirt
22
9.  Dielektrik singdiruvchanlik 
z
Suv
81
Mov ftransformator movi)
22
Parafin
2,0
Sluda
7.0
Shisha
7,0
Chinni
5.0
Ebonit
3,0
393

10c  O'tkazgichlarning  solishtirma  qarshiligi 
p
 va 
harorat koeffitsiyenti 
a
Modda
2 0 °   С  
da 
p

nQ 
• 
m
О/'-л- 1
a ,  L
Temir
9 8
6.2 • 10“''
Miss
17
4,2  10  5
Aluminiy
2 6
3,6-10“'
Grafit
3.9  10"
-0 .8   10’
11.  Sindirish  ko‘rsatkichi, 
n
Olmos
2.42
Suv
1.33
Dolchin  moyi
1.60
U slerod  sulfld
1,63
Shisha
1.50
Izoh:  Shishaning  sindirish  ko‘rsatkichi,  shishaning  naviga  va  undan  o ‘tayotgan 
nurlanishning  t o ‘lqin  uzunligiga  bog’liq  b o ‘ ladi.  Shuning  uchun  ham  bu  yerda 
keltirilgan  qiymatni  shartli  ravishda  qabul  qilish  va  undan  sindirish  k o ‘ rsatkichi 
masala  shartida  berilmagan  holdagina  foydalanish  kerak.
12.  Elektronlarning  metalldan  chiqish  ishi
M etall
A,
 eM
Kaliy
2,2
3,5
Litiy
2,3
3,7
Natriy
2,5
4,0
Platina
6,3
10,1
Kumush
4,7
7,5
Rux
4,0
6,4
394

13.  Neytral  atomlarning  massalari

Element

Tartib  nomeri
Izotopi
Massa  a.m.b.
Neytron
0
n
1,00867
'H
1,00783
Vodorod
1
2H
2 ,0 1 4 1 0
3H
3,01605
Geliy
?
’He
3,01603
4 He
4 ,00260
Litiv
О
J
! Li
6,01513
'Li
7,01601
Be
7,01693
Berilliy
4
}Be
9 ,0 1 2 1 9
I0Be
10,01354
9B
9,01333
Bor
5
I0B
10,01294
n B
11,00931
10s
10,00168
Uglerod
6
12s
12,00000
i3S
13,00335
14s
14,00324
13N
13,00574
Azot
7
14
n
14,00307
15
n
15,00011
Kislorod
8
]bo
15,99491
17o
16,99913
18o
17,99916
Ftor
9
l9F
18,99840
Natriy
11
22Na
21,9 9 4 4 4  22 ,9 8 9 7 7
23Na
Magniy
12
2JMg
2 2 ,9 9 4 14
A luminiy
13
30A1
2 9 ,9 9 8 17
Kremniy
14
J1Si
30,97535
Fosfor
15
31P
30,97376
Kaliy
19
'  41K
4 0 , 9 6 1 8 4
Kalsiy
2 0
4,Ca
43,9 5 5 4 9
Qurg‘oshin
82
2U6Pb
205,97446
Poloniy
84
21uPo
2 0 9 ,98297
395

14. 
Ba’zi  elementar  va  yengil  yadrolarning  massalari  va  tinchlikdagi 
energiyalari
Zarralar
Massa
т (ь  kg
w^a.m.b.
E()J
E0M
q
V
Elektron
9,1 M 0 ' " k g
0,00055
8,16-10 14
0,511
Neytral
2.41  10  :xkg
0,14526
-
135
Proton
1.67  10 :  kg
1,00728
1,50 • 10“
10
938
Neytron
L68  10 27 kg
1,00867
1.51 • 10 10
939
Deytron
3.35-10 27 kg
2,01355
3.00  104 °
1876
 -  zarra
6,64-10 27 kg
4,00149
5,96-1 O'10
3733
15.  Radioaktiv  izotoplarning  yarim  emirilish  davrlari
Izotop
Izotopning
belgisi
Parchalanish
turi
Yarim  yemirilish 
davri
Aktiniy
X?  /NvC
a
10  kecha-kunduz
Yod
s!! 
1
P-Y
8  kecha-kunduz
Iridiy
p. 
у
75  kecha-kunduz
Kobalt
2"' С 0
p. Y
5,3 у il
Magniy
?:  Mg
e
10 min
Radiy
xx
a
10°S
Radiy
s f  
R
a , 
p
1 , 6 2 - 1 0 - v//
Radon
“Г  
Rn
a
3,8  kecha-kunduz
Stronsiy
S  Sr
P
28 yil
Toriy
” l,Th
a ,  у
7  10 ' '
v/7
Uran
a , у
4,5 
•  10 9 
yil
Fosfor
P
14,3 kecha-kunduz
Natriy
n  Na
У
2,6 yil
396

16.  Asosiy  fizik  kattaliklar  (uchta  ahamiyatli 
raqamgacha  yaxlitlangan)
Erkin tushishning normal  tezlanishi
g =
 9,81 n/s2
Tortishish  doimiysi

G
 = 6,67 • 10“" m/ kg • s2
Avogadro doimiysi
Л'л = 6,02-1023 mol'1
M olyar gaz doimiysi
R =
 8,317/(A'- mol)
Standart hajm
Vm
  = 22,4 • 10~’ m3/ mol
Bolsman  doimiysi
к
 = 1,38 • 1023 К
Faradey doimiysi
F
 = 9,65-104 С/ mol
Elementar zaryad
e = 1,60-10  !yC
Elektronning massasi
me
  =9,11-10  "kg
Elektronning  solishtirma zaryadi
e/m =
 1,76-10" 
С/
 kg
Y orug‘likning  bo‘shliqdagi  tezligi
С = 3,00 • 108 n/ s
Stefan-Bolsman doimiysi
cr = 5,67 • 10~8 W/(m2 • К4)
Vin  siljish qonunining doimiysi
S
 = 2,90 • 10~3nik.
Plank doimiysi
h
 = 6,63-10“34 J.s. 
ti -  2n =
 1,05 • 10”34 J .s.
Ridberg doimiysi
R' =
 UQ-lO'irf1 = 3,29 -1015 s _!
Birinchi bor orbitasining radiusi
a
 = 5,29 - 10~nm
Elektronning  Kompton to‘ lqin  uzunligi
Яс  = 2,43-1042 m
Bor magnetoni
juB
 = 9,27-10~24 J/Tl
Vodorod atomining  ionlashuv energiyasi
E,
  =2,16-10'18J
Atom massa birligi
1
 a.m.b. = 1,66 • 10~27kg
Yadro magnetoni
juN
  =5,05-10 
~27 /Tl
397

Muqaddima
Kirish  ........................ ............................................................................................ 3
Fizik kattaliklarning o4chamliklari.  Birliklar sistem asi..............................4
I  bob.  Mexanikaning  fizik  asoslari
1-§.  Kinematika  .......................................................................................................6
2-§.  Moddiy nuqta va qattiq jism  ilgarilanma harakat dinamikasi  ...... 22
3-§.  Ish va energiya............................................................................................. 39
4-§.  Qattiq jism  mexanikasi  ............................................................................. 57
5-§.  Tortishish  qonuni  ........................................................................................ 74
6-§.  Deformatsiya.  Elastiklik kuchlari............................................................83
7-§.  Relyativistik  mexanika aso slari............................................................... 92
8-§.  Mexanik tebranishlar va toMqinlar. Akustika..................................  103
II  bob.  Molekulyar  fizika  va  termodinamika
9-§.  Ideal gazlarning  molekulyar-kinetik  nazariyasi.................... .......  120
10-§.  Statistik  fizika  asoslari  ..................................................... ....................   132
11-§.  Termodinamika asoslari  ......................................................................   145
12 - §.  Real  gazlar,  suvuqliklar va  qattiq jism la r................................. 
163
13 - §.  Suyuqliklar va gazlar  m exanikasi........... ..........................................  175
III  Bob.  Elektrostatika
14-§.  Elektrostatika elementlari  ..................................................... . 
186
15-§.  Dielektriklar.  Elektr sig‘imi.  Kondensator.................................... 200
16-§.  Zaryadlangan o‘tkazgich energiyasi.
Elektr  maydon  energiyasi  .......................................................... ......... 208
17-§.  0 ‘zgarmas elektr t o k i............................................................................  215
18-§.  Metallarda,  suyuqliklarda vagazlarda elektr toki  ............... . 
226
IV  bob.  Elektr  va  magnetizm
19-§.  Magnit  maydoni.  Magnit  maydonining harakatlanayotgan 
zaryadga va tokli  o‘tkazgichga  ta’siri  ............................................. . 
234
20-§.  To‘la tok qonuni.  Magnit  oqimi  va oqim  ilashuvi.
Induktivlik.................................................................................. . 
246
21 -§.  Elektromagnit  induksiya  hodisasi  ............................................... 
252
22-§.  Magnit  maydon energiyasi  .......................................................... . 
259
23-§.  Moddalaming magnit xossalari.......................................................... 263
398

V bob.  Tebranishlar  va  to‘lqinlar
24-§.  Garmonik tebranishlar va to lqin lar. A k u stik a............................. 273
25-§.  0 ‘zgaruvchan tok.  Elektromagnit tebranishlar va to 'lq in lar.....283
VI  bob.  Optika
26-§.  Geometrik optika va fotometriya elem en tlari................................291
27-§. Yorug‘lik interferensiyasi...................................................................... 298
28-§. Yorug‘lik difraksiyasi..............................................................................305
29-§.  Elektromagnit to‘lqinlarning muhit bilan ta ’sirlashuvi. 
Yorug‘likning qutblanishi.............................................................................311
VII  bob.  Nurlanishining  kvant  nazariyasi
30-§.  Issiqlik  nurlanish  qonunlari.................................................................321
31-§.  Fotoeffekt. Yorug‘likbosimi.  Kompton effekti............................. 329
VIII  bob.  Kvant  mexanikasi  elementlari
32-§.  Bor n azariyasi.......................................................................................... 337
33-§.  Kvant  mexanikasi elem en tlari........................................................... 345
34-§. Atom va molekulalar fizikasi  elem en tlari....................................... 354
35-§.  Kvant statistikasi elem en tlari.............................................................. 360
36-§.  Qattiq jism lar fizikasi  elem en tlari..................................................... 366
IX bob.  Atom  yadrosi  va  elementar zarralar  fizikasi
37-§. Atom yadrosining tuzilishi.  Yadro bog‘lanish energiyasi.
Yadro reaksiyalari  Elementar zarralar fiz ik asi......................................372
38-§.  Radioaktivlik.  Dozimetriya elem entlari........................................... 381
Fizik kattaliklarning jad v ali..............................................................................391
399

G ‘ANIYEV ABDUQAHHOR  GADOYEV1CH, 
NORMURODOV  MURODILLA TOG‘AYEVICH
FIZIKADAN MASALALAR 
YECHISH
0 ‘zbekiston  Respublikasi  Oliy va  o‘rta  maxsus ta’lim vazirligi 
tomonidan  oliy o‘quv  yurtlarining bakalavriat ta’lim  yo‘nalishi 
talabalari  uchun  o‘quv qollanm a sifatida tavsiya etilgan
M uharrir:  M. Po ‘latov 
Dizayner:  N.Mamanov 
Musahhih:  H.  Zokirova
0
‘zbekiston  faylasuflari  milliy  jamiyati  nashriyoti, 
100029, Toshkent  shahri,  Matbuotchilar ko‘chasi,  32-uy. 
Tel:  236-55-79; faks: 239-88-61.
Nashriyot  litsenziyasi:  AI  N9216,  03.08.2012. 
Bosishga ruxsat etildi 27.08.2012-y. «Tayms» garniturasi. 
Ofset  usulida  chop etildi.  Qog‘oz bichimi  60x84  l/16. 
Shartli bosma tabog‘i 26. Nashriyot bosma tabog‘i 25. 
Adadi 500 nusxa.  Buyurtm
Download 16 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling