М. X o d jit d in o V a, Л. Kizayev suv kimyosi va míkrobíologiya

Savol va topshiriqlar:
1. Suvning sifati deb nimaga aytiladi?
2. Qanday usulda tabiatda su v aylanadi?
3. Qanday suv turlarini bllasiz? MisoUar keltiring.
4. Suvning sifatini sanitariya-bakteriologiya jihatdan necha usul bilan 
aniqiash kerak ?

---

V II! bob.
S U V S I F A T I G A B A H O B E R I S H
A vval ay tib o ‘tilg a n id e k , u n in g sifati su v n in g u y o k i b u
x ossalarini aniqlaydigan tu r li- tu m a n k o ‘rsa tk ich lar b iia n ta v sif­
lan ad i. S u v nin g sifatini tav siflo v ch i k o ‘rsa tk ich la rn in g u m u m iy
sonidan k o ‘pchiligi suvning kelib chiqishi va q anday m aq sad u c h u n
ish latilishiga qaratilg an b o ‘ladi. L ek in sh u n i ham a y tib o ‘tish
kerakki, suvning ifloslanganlik d arajasig a va q ay e rd a (va qaysi 
m aqsadda) ishlatilishiga qarab su v n in g sifatini tavsiflovciii k o 'r s a t- 
k ich lar yigMndisi tu b dan o ‘z g a rish i m um kin.
V i n . I . T a b iiy v a ic h im lik s u v la r
S u v n in g sifa tin i ta v siflo v c h i k o 'r s a tk ic h la rn in g b a ’z ila r i, 
asosan, tabiiy va ichimlik suvlari h a m d a san o at-v o d o p ro v o d suvlari 
u c h u n m uvofiq keladi. Bu k ab i k o 'rsa tk ic h la r ju m la sig a su vd agi 
io n lar ta rk ib i, tuzlarn in g u m u m iy m iq d o ri, hidi va t a ’m i, q a t-
tiqligi, suvdagi ishqor m iqdori, te m ir va m arganes m iq d o ri k irad i.
S uv q a n d a y m aqsadda ish latilish ig a q arab , u n d a n tu riic h a
sifatlar ta la b qilinadi. M asalan , q a ttiq lik k o n sen tra tsiy a si 7 m g - 
ekv/l
boMgan tu z la r ichimlik su v in in g sifatiga ta ’sir etm ay d i. L ekin 
s h u n d a y q a ttiq lik k a ega boM gan su v b u g ' q o z o n la r i u c h u n
ishlatilishi m u m k in em as. A g a r su v n in g loyqalik k o 'r s a tk ic h i 1,5 
m g/l d a n o rtiq boMsa, b u n d ay ich im lik suvining o rg an ik x o ssalari 
y o m onlashgan boMadi: u faqat estetik nu qtayi n az ard a n g in a e m a s, 
balki san itariy ajih atid an ham xavfli hi.soblanadi. Lckin .sovutkichlar 
siste m asid an chiq q an suvning loyqaligi bu su vnikid an 
10
m a rta
o rtiq boM sa-da, u n d a n s a n o a td a so v u tk ich sifatid a fo y d a la n ish
m umkin.
Texnologik jarayonlarda ishlatiladigan suvning sifatiga q o ‘y¡lgí^n 
talab lar tu rli-tu m a n boMib, ishlab c h iq a rish turiga muVofiq k elishi 
kerak. M asa la n , teri ish lan ish in in g dastlab k i b o sq ic h la rid a ta b iiy

---

su v la rd a n hech q a n d a y to z a la m a sd a n foydalanish m u m k in ; bu 
y e rd a fa q a t b itta g in a s h a rtn i e ’tiborga olish kerak: u n d a y suvda 
e rim a g a n m o d d a la rn in g k o n sen tra tsiy a si 500 mg/1 d a n o rtiq 
b o ‘lm asligi kerak, o z iq -o v q a l san o atid a faqat ich im lik suvdan 
foydalaniladi; dori m o d d a la r ishlab chiqarishda esa tark ib id a tuzi 
boM m agan d istillangan su v ta la b qilinadi.
A yniqsa ichim lik su v n i norm alashga q a ttiq ta la b q o ‘yiladi. 
M aish iy -v o d o p ro v o d su v larin in g sifatini stan d artia sh — infeksion 
va noinfek sio n k asallik larn in g kelib chiqishi va xalq o ra sid a rivoj­
ian ish ig a qarshi k o ‘rila d ig a n en g m uhim i p rofilak tik c h o ra la rd a n
biri hisoblanadi. Г О С Т 2 8 74-73 ga muvofiq ichim lik suvining sifati 
u c h norm ativdan k o m p leks ravishda foydalanish bilan tavsiflanadi; 
b u u c h norm ativga m e ’y o rg a n o y a qilish suvga ajoyib organoleptik 
x o ssalar bagMshlaydi: