Magistratura bo’limi
I BOB.O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA FUQAROLARNI
Download 1.05 Mb. Pdf ko'rish
|
ijtimoiy himoya tizimi va unda pensiya tizimining rivojlanish yonalishlari
I BOB.O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA FUQAROLARNI
IJTIMOIY HIMOYALASH TIZIMINING AHAMIYATI 1.O’zbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy salohiyatining ijtimoiy himoya sohasiga ta’siri
Davlatning ijtimoiy-iqtisodiy siyosati jamiyat taraqqiyotini ta’minlashga, moddiy va ma’naviy ne’matlarni yaratish va ularni taqsimlash, har bir inson hayot tarzini yaxshilashga yо‘naltirilgan bо‘ladi. Ijtimoiy-iqtisodiy siyosat doirasida rivojlanishning asosiy maqsadi iktisodiyot, bozor tuzilmalar, pensiya tizimini isloh qilish bilan birga о‘z fuqarolari daromadlarini oshirish, ularning turmush darajasini kо‘tarishdan iborat. Ijtimoiy sohaning boshqarish organlari tizimi ilmiy usullarga tayanib, о‘z a’zolari turmush darajasini oshirish maqsadida barcha ijtimoiy jarayonlarga kompleks ta’sir qilishni amalga oshiradi. Fuqarolarning ijtimoiy mavqei, ularning ijtimoiy ehtiyojlari qondirilishi, aholi turmush darajasining uzluksiz oshib borishi, bozor munosabatlari, ijtimoiy guruhlarning о‘zaro aloqalari davlatning xulq-atvor me’yori bо‘lib qoldi. Agar oldimizda milliy boylikni kо‘payishini, respublikaning mustaqilligini, aholining munosib turmush va ish sharoitlarini ta’minlaydigan qudratli, barqaror iqtisodiyotni barpo etish kabi buyuk vazifa turganligini, bunday iqtisodiyot O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.Karimov aytganlaridek, «…Strategik maqsadimiz bо‘lgan huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyatini barpo qilishning asosi»
1 ekanligini e’tiborga olsak, unda iqtisodiy - ijtimoiy boshqaruvdagi muammolar naqadar kо‘pligi va murakkabligi yanada ayon bо‘ladi. Ijtimoiy boshqaruv kо‘p funktsiyali bо‘lib, ijtimoiy soha tuzilmasiga mos keladi, ijtimoiy boshqaruv quyidagi omillar bilan tavsiflanadi: aholi jon boshiga tо‘g‘ri keluvchi daromad;
1 Karimov I.A. “Bosh maqsadimiz-keng ko‘lamli islohotlar va modernizatsiya yo‘lini qat’iyat bilan davom ettirish. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari hamda 2013 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. \\ Xalq so‘zi. 2013 yil. 19 yanvar.
12
himoyasiz guruhlarni ijtimoiy qо‘llab-quvvatlash (pensionerlar, bolalar, nogironlar); mehnat muhofazasi, ish haqi; oilaviy daromad; eng kam hayot darajasi; iste’mol savati; ish bilan bandlik; mahsulotlar va xizmatlar sohasi; ta’lim tizimi; tibbiy xizmat (ovqatlanish sifati); jismoniy tarbiya va sportning holati; madaniy muhit (moddiy-texnika bazasi). ekologik holat (havo, atrof-muhit); demografik holat (tug‘ilish, о‘lim, umr kо‘rish); shaxsiy xavfsizlik; jinoyatchilik darajasi (jinoyatchilikka qarshi kurash); ijtimoiy aloqalar; onalik va bolalikni saqlash. “...Avvalambor shuni ta’kidlashimiz kerakki, global jahon iqtisodiyotida hali- beri saqlanib qolayotgan jiddiy muammolarga qaramasdan, 2012 yilda O’zbekiston о‘z iqtisodiyotini barqaror sur’atlar bilan rivojlantirishni davom ettirdi, aholi turmush darajasini izchil yuksaltirishni ta’minladi, dunyo bozoridagi о‘z pozitsiyasini mustahkamladi» 1 .
Aholi turmush darajasini oshirishni iqtisodiyot tarmoqlarini rivojlantirish, korxonalarning samaradorligini oshirish bilan bog‘lab о‘rganishda mehnat unumdorligi va ish haqi tо‘lash о‘rtasidagi mutanosiblikka e’tibor qaratish muhim ahamiyat kasb etadi. Mehnat unumdorligi – korxonadagi ishlovchilar
1 Karimov I “Bosh maqsadimiz-keng ko‘lamli islohotlar va modernizatsiya yo‘lini qat’iyat bilan davom ettirish. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari hamda 2013 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. \\ Xalq so‘zi. 2013 yil. 19 yanvar.
13
mehnatining samaradorligini ifodalovchi asosiy kо‘rsatkich, ish haqi esa aholi daromadlarining asosi, aholi turmush darajasini belgilab beruvchi omil hisoblanadi. Mamlakatimizda olib
borilayotgan
ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning asosiy maqsadi aholi turmush darajasini oshirish hisoblanadi. O’zbekistonda bugungi kunda aholi turmush darajasini yanada oshirish uchun quyidagilarni amalga oshirish zarur. 1. Aholi jon boshiga tо‘g‘ri keladigan YaIM ulushini yanada kо‘paytirish. 2. Aholi real daromadlari va bandlik darajasini oshirish. 3. Aholini ijtimoiy himoyalash tizimini takomillashtirish. 4. Aholining uy-joy bilan ta’minlanish darajasini oshirish. 5. Ta’lim tizimini yanada rivojlantirish. 6. Mehnat sharoitini yanada yaxshilanishiga erishish. 7. Ovqatlanish sifati va madaniyatini oshirish. 8. Tibbiy xizmat sifatini yanada yaxshilash. 9. Ayollar va erkaklar tengligini rag‘batlantirish va pensiya ta’minotini yaxshilash. 10. Onalar va bolalar sog‘lig‘ini yanada yaxshilash. 11. Ekologik barqarorlikni ta’minlash. 12. Rivojlanish maqsadida global hamkorlikni kuchaytirish. Respublikamizda keyingi yillar davomida YaIMning mutlaq qiymatlardagi о‘sishi barqaror ravishda yuksalib kelmoqdaki, bu byudjet xarajatlari ijrosiga ijobiy ta’sir kо‘rsatmoqda. Global jahon iqtisodiyotidagi jiddiy muammolar hamda ularning dunyodagi kо‘plab mamlakatlar qatorida bizning mamlakatimiz iqtisodiyotiga ham kо‘rsatayotgan salbiy ta’siriga qaramasdan, 2013 yilda yuqori va barqaror о‘sish sur’atlarini saqlab, makroiqtisodiy barqarorlik va mutanosiblikni ta’minlaganimiz о‘ziga xos ijobiy kо‘rsatkich bо‘ldi. Jadvaldan kо‘rinadiki, agar mamlakatimizda YaIMning о‘sish sur’atlari 2000- 2003 yillarda 3,8-4,2 foiz, 2004-2006 yillarda 7-7,3 foiz, 2007-2008 yillarda esa 9-9,5 foiz darajasida kuzatilgan bо‘lsa, keyingi yillarda jahon moliyaviy- iqtisodiy inqirozi mazkur kо‘rsatkichga ham о‘z ta’sirini kо‘rsatib, о‘sish
14
sur’atlarida bir oz pasayish rо‘y berdi. Biroq, mamlakatimizda chuqur о‘ylangan holda ishlab chiqilgan hamda izchil ravishda olib borilayotgan samarali iqtisodiy siyosat natijasida shakllangan omillar shunday murakkab sharoitda ham 2012- 2013 yillarda YaIMning yuqori va barqaror о‘sish sur’atlarini saqlab qolishni ta’minlamoqda. Inqirozlar bozor muvozanati va iktisodiy mutanosibliklarning buzilishi oqibatida yuz beradi. Inqirozlar yalpi talab va yalpi taklif, ishlab chiqarish bilan iste’mol, iste’mol va jamg‘arish, daromadlar va xarajatlar о‘rtasidagi muvozanat, mutanosiblikning buzilishi tufayli yuz beradi.
Download 1.05 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling