Бахаведдин Мир Күлал,
Зеңңи Бабаны гөрсем.
Ёкарда Хиндистаны,
Аркада Түркистаны,
Өвүлйǝлер умманы,
Ол Румыстаны гɵрсем.
Магтымгулы Хорезме, Гарагалпак топрагына сыяхат эдйǝр. Гарагалпагыстана сыясаты барада онуң шыгырларында-да телимёла ятланыляр. Оларың кәбирлерини окап гөрелиң. Бейик акылдар «Мени» диен мухаммесинде: «Чын Мачыны, Рум, Хорезми йөрдүм ыкбал агтарып…» дийип Хорезм велаятыны йөрите ятлаяр. Гарагалпагыстанда Гыпжак диен ер бар. Ол шахырың яшан дөвүрлеринде өзүниң тебигатының ажайыплыгы, тǝсирлилиги билен гɵрени хайран галдыран. Бу хакда шахыр “Гөрдүңми” атлы шыгрында:
Румда, Гыпжакда, Чында-Мачында,
Земаел орнунда, аршың ичинде,
Ыклым дегресинде, пелек бурчунда,
Мениң сахыпжемалымны гɵрдүңми.?
дийип Гыпжагы тǝсирли ерлер хатарында агзаяр.
Гарагалпагыстанда тарыхда ыз галдыран, дүнйǝниң кɵп ерлеринде ады
яйран кераматлы ɵвүлйǝлериң, уламаларың, пирлериң мазарлары бар. Бейик
гуманист шахыр Магтымгулының Нарынжан баба, Ишан баба, Мисгин баба,
Эзизлер баба, Ишан гала, Назлымхан сулу, Шиблишайык ялы бирнǝче ɵвүлйǝлере зыярат эдендиги хакында халк роваятлары бар. Бу хакда Жаббарберген Шамуратов шейле язяр: “Түркмен шахыры, бейик акылдар Магтымгулы Гоңрада хер геленинде Хеким атаның габрыны тогап эдип, ондан рухы гүйч-кувват алыпдыр”. Хатда, бейик шахырың шыгырларында хем бу шахсларың атлары улы хормат билен диле алыняр. Шахыр “Ичинде” атлы гошгусында:
Солтан Вейис пǝхливаны,
Хеким ата-Сүлейманы,
Хожа Юсуп-Хемеданы,
Шол шахы Кенган ичинде.
Магтымгулының Хеким Атаның оглуның гайып болмагы барада «Пена дүнйә» шыгырында:
Солтан Хүлби гайып болды,
Айт, сенден нәме алды?
- дийип оңа гынанч билдирйәр.
Бируни раёнында Солтан Вейис атаның губыры бар. Шахыр оңа хем телим гезек гелип, зыярат эдип гидипдир. Ол бу кишини элмыдама Бейик акылдарларың, парасатлы кишилериң хатарында агзап гечмеги өзи үчин белент мертебе хасаплапдыр. Бу бабатда Магтымгулы «Шондадыр» диен шыгрында:
Do'stlaringiz bilan baham: |
