Mahalliy sok ishlab chiqarish korhonalari chiqitlaridan pectin moddasini ajratib olish

MAHALLIY SOK ISHLAB CHIQARISH KORHONALARI CHIQITLARIDAN PECTIN MODDASINI AJRATIB OLISH

Dehqonov R.S., Mamatqulova S.A., Asqarov I.R.

Xozirgi vaqtda sanoat korxonalarinig chiqindilaridan unumli foydalanish, umuman chiqindi chiqarmaydigan tehnologik jarayonlarni joriy etish, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish hal etilish zarur bo’lgan masalalardan biridir.

Ayniqsa tabiiy resurslarga talab katta bo’lgan vaqtda, tarkibida tabiiy polimer moddalari tutgan mahalliy konserva zavodlari chiqitlaridan pektin moddalarini ajratib olish va oziq-ovqat asnoatida, tibbiyotda foydali bo’lgan mahsulotlarni olish dolzarb xisoblanadi.
Adabiyotlardan ma’lumki pektin moddasi oziq-ovqat sanoatida jele hosil qilish hususiyati, tibbiyotda, konserogenlarni yo`qotishda, ichki organizmdagi xolestrin miqdorini muvofiqlashtirishda, bo’g’inlarda tuz to’planishini kamaytirishda va yurak tomir kasallarini davolashda hamda, rak, qand diabeti kasallanish havfini kamaytirishda qo’llanilib kelingan [1-6].
Maqsadimiz, yuqoridagi maxalliy konserva va sok ishlab chiqarish korxonalari chiqindisidan pektin moddasini turli usullarda ajratib olish va ba’zi-bir fizik-kimyoviy xossalarini o’rganish, shu bilan birga Namangan viloyati Yangiqo’rg’on tumanidagi “Tip-top” sok ishlab chiqarish korxonasi chiqindilaridan oqilona foydalanishdir.
Ushbu maqsadni amalgam oshirish uchun, chiqindi sifatidagi olma po’chog’i turli sharoitlarda gidroliz usulida ajratib olindi. Bu jarayon quyidagi bosqichlardan iborat:

1. 
   Chiqindini dastlabki har-hil qo’shimchalardan tozalash;
   
2. 
   Chiqindini maydalash va 15-30⁰ C yuvish (chang, loy va sakar moddalardan qutilishdan), gidrolizga tayyorlash;
   
3. 
   Gidroliz-ekstraksiyalash (turli sharoitlarda);
   
4. 
   Ekstraktni sovutish va cho’ktirish;
   
5. 
   Mahsulotni tozalash va doimiy og’irlikka keltirish.
   

Tajriba natijalari quyidagi jadvalda keltirilgan.