Maqbul sharoit
|
Olingan ionit
|
Sochma og‘irlik, g/l
|
To‘la almashinish sig‘imi, mg-ekv/g
|
1
|
Tiokarbamid
|
1
|
85-90℃,
рН=11,5,
1,5-2 соат
|
TFD
|
680
|
4,9
| | |
Formalin
|
2,5
| | | | | | |
Ditizon
|
1
| | | | |
2
|
Tiokarbamid
|
1
|
85-95 оС,
рН=8-8,5,
1,5-2 соат
|
DTM
|
630
|
4,8
| | |
Formalin
|
2
| | | | | | |
Melamin
|
1
| | | | |
Tiokarbamid, formaldegid, ditizon hamda melamin asosida olingan ionitlarning ayrim fizik-kimyoviy xossalari
2-jadval
Tarkibida azot va oltingugurt bo‘lgan kompleks hosil qiluvchi ionitlarning IQ-spektroskopik tahlili
Tebranish chastotasi, sm-1
|
Funksional guruh
|
Tebranish shakli
|
3630,03
|
–NH2
|
valent tebranish
|
3566,38
|
-N-H
|
valent tebranish
|
3255,84
|
=C-H
|
valent tebranish
|
1772,58-1869,02
|
C=S
|
valent tebranish
|
1508,33-1618,28
|
C-H
|
valent tebranish
|
1-rasm. TFD-1 ionitining IQ-spektri
Tebranish chastotasi, sm-1
|
Funksional guruh
|
Tebranish shakli
|
3468,01
|
-N-H
|
valent tebranish
|
3124,68
|
-CH2
|
valent tebranish
|
1618,28-1647,21
|
C=S
|
assimmetrik valent tebranish
|
1527,62
|
-C=C-
|
xalqa tebranish
|
1435,04
|
N-C=S
|
valent tebranish
|
2-rasm. DTM-1 ionitining IQ-spektri
3-jadval
TFD-1 ionitining IQ-spektroskopik tahlili
4-jadval
DTM-1 ionitining IQ-spektroskopik tahlili
3-rasm. Tiokarbamid formaldegid, ditizon asosida polimer ionit sintezining reaksiya mexanizmi.
dimetiloltiokarbamid
4-rasm. Tiokarbamid formaldegid, melamin asosida polimer ionit sintezi reaksiya mexanizmi.
dimetiloltiokarbamid
6-rasm. DTM ionitining termik analizi
TG- termogravimetrik egri; DTG - differensial termogravimetrik analiz egrisi
5-rasm. TFD ionitining termik analizi
TG- termogravimetrik egri; DTG - differensial termogravimetrik analiz egrisi
№
|
Namunalar
|
Parchalanish darajasi, %
| | |
Jami
| | | |
40-200°C
|
200-400°C
|
400-600°C
| |
1
|
TFD
|
12,590%
|
34,949%
|
20,500%
|
68,039%
|
2
|
DTM
|
6,313%
|
43,410%
|
30,307%
|
80,030%
|
5-jadval
TFD va DTM ionitlarining termik analizi natijalari
pH
|
SAS mg-ekv/g
| | | | |
Ni (II)
|
Cu (II)
|
Zn (II)
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0,8
|
1,2
|
0,9
|
2
|
1,4
|
2,1
|
1,7
|
3
|
1,9
|
2,4
|
2,6
|
4
|
2,7
|
2,6
|
2,9
|
5
|
3
|
3,4
|
3
|
6
|
3,2
|
3,6
|
2,7
|
7
|
2,8
|
4,1
|
2,8
|
8
|
2,6
|
3,4
|
2,4
|
9
|
2,5
|
3
|
2,72
|
10
|
2,4
|
2,6
|
2,7
|
pH
|
SAS mg-ekv/g
| | | | |
Ni (II)
|
Cu (II)
|
Zn (II)
|
0
|
0,07
|
0,03
|
0,1
|
1
|
0,12
|
0,8
|
0,5
|
2
|
0,9
|
1,7
|
1,3
|
3
|
1,4
|
2,8
|
1,7
|
4
|
1,7
|
4
|
2
|
5
|
2,95
|
4,5
|
2,5
|
6
|
2,96
|
4,52
|
3,2
|
7
|
2,87
|
4,5
|
2,8
|
8
|
2,8
|
4,3
|
2,5
|
9
|
2,6
|
4,1
|
2,9
|
10
|
2,3
|
3,8
|
2,8
|
7-jadval
DTM-1 da Ni(II), Cu(II), Zn(II) metall ionlari sorbsiyasining muhit pH kattaligiga bog‘liqligi
6-jadval
TFD-1 da Ni(II), Cu(II), Zn(II) metall ionlari sorbsiyasining muhit pH kattaligiga bog‘liqligi
7-rasm. TFD-1 da Ni(II), Cu(II), Zn(II) metall ionlari sorbsiyasining muhit pH kattaligiga bog‘liqligi
8-rasm. DTM-1 da Ni(II), Cu(II), Zn(II) metall ionlari sorbsiyasining muhit pH kattaligiga bog‘liqligi
9-jadval
τ, min
|
SAS mg-ekv/g
| | | | |
Ni (II)
|
Cu (II)
|
Zn (II)
|
0
|
0,07
|
0,03
|
0,1
|
20
|
1,2
|
2,8
|
1,5
|
40
|
2
|
4,1
|
2
|
60
|
2,78
|
4,1
|
2,3
|
80
|
3,2
|
4,1
|
3
|
100
|
3,2
|
4,1
|
3
|
120
|
3,2
|
4,1
|
3
|
140
|
3,2
|
4,1
|
3
|
160
|
3,2
|
4,1
|
3
|
180
|
3,2
|
4,1
|
3
|
200
|
3,2
|
4,1
|
3
|
τ, min
|
SAS mg-ekv/g
| | | | |
Ni (II)
|
Cu (II)
|
Zn (II)
|
0
|
0,07
|
0,03
|
0,1
|
20
|
1,2
|
2,8
|
1,5
|
40
|
2
|
4,25
|
2
|
60
|
2,96
|
4,25
|
2,3
|
80
|
2,96
|
4,25
|
3,2
|
100
|
2,96
|
4,25
|
3,2
|
120
|
2,96
|
4,25
|
3,2
|
140
|
2,96
|
4,25
|
3,2
|
160
|
2,96
|
4,25
|
3,2
|
180
|
2,96
|
4,25
|
3,2
|
200
|
2,96
|
4,25
|
3,2
|
DTM-1 da sorbsiyalangan metallar ionlari miqdorining vaqtga bog‘liqligi jadvali (SMe=0,1 n, tsorb=0,1 g, pH=6, V=10 ml ).
TFD-1 da sorbsiyalangan metallar ionlari miqdorining vaqtga bog‘liqligi jadvali (SMe=0,1 n, tsorb=0,1 g, pH=6, V=10 ml ).
TFD-1 da sorbsiyalangan metallar ionlari miqdorining vaqtga bog‘liqligi (SMe=0,1 n, tsorb=0,1 g, pH=6, V=10 ml ).
DTM-1 da sorbsiyalangan metallar ionlari miqdorining vaqtga bog‘liqligi (SMe=0,1 n, tsorb=0,1 g, pH=6, V=10 ml ).
8-jadval
9-jadval
XULOSA - Tiokarbamid, formaldegid, ditizon va melamin asosli ionitlar sintez qilish usullari ishlab chiqildi hamda TFD-1 va DTM-1 markali ikkita ionitlar sintez qilindi.
- Ni(II), Cu(II), Zn(II) ionlarining sintez qilingan ionitlar bilan koordinatsion birikmalari olindi, ularning tarkibi va tuzilishi zamonaviy fizik-kimyoviy tahlil usullari yordamida isbotlandi hamda bu koordinatsion birikmalarning barqarorlik doimiyliklari aniqlandi.
- Sintez qilingan kompleks hosil qiluvchi ionitlarning Ni(II), Cu(II), Zn(II) ionlari bilan koordinatsion birikmalarining statik almashinish sig’imlari aniqlandi,
- Sintez qilingan kompleks hosil qiluvchi ionitlarda ba’zi Ni(II), Cu(II), Zn(II) ionlari sorbsiyasining muhit pH kattaligiga hamda kinetikasi bog‘liqligi tadqiq etildi, olingan natijalar grafik ko‘rinishida tasvirlandi.
CHOP ETILGAN ILMIY ISHLAR - Turayev X., Xolto’rayev Q., Eshqurbonova М. Synthesis of polymer ionits based on cadmium dithiophosphate with organic compounds containing nitrogen and sulfur preservation //Science and Innovation. – 2022. – Т. 1. –№. 8. – С. 1128-1132.
- Тураев, Ҳ. Х., Аҳатов, Ж. К., Холтўраев, Қ. Б., Мусаев, Ч. А. (2022). Диметилолкарбамид ва ортофосфат кислота асосидаги ионит синтези. Science and Education, 3(12), 118-123.
- To‘rayev, X., Kasimov, S., Eshqurbonova, M., & Xolto‘rayev, Q. (2023). Tiokarbamid, formaldegid, ditizon asosida xelat hosil qiluvchi polimer ionit sintezi. Том 1 № 7 (2023): International scientific journal “Interpretation and researches” №7.
- Kasimov , S., Eshqurbonova, M., Xolto’rayev, Q., & Primqulova , M. (2023). Tiokarbamid, formaldegid va melamin asosida kompleks hosil qiluvchi ionit sintezi va uning tadqiqoti. Talqin Va Tadqiqotlar, 1(24).
- Qosimov Sh.A., Xolto‘rayev Q.B. Oqova suvlarni tozalashda ion-almashinish usulining ahamiyati‘‘Tabiiy fanlarning dolzarb masalalari’’ mavzusidagi IV xalqaro ilmiy-nazariy anjumani // Nukus-2023. 13-may. 329-330-b.
- Kasimov Sh.A. Eshqurbonova M.B. Xolto‘raev Q.B. Primqulova M.O‘. “Adionitlarning turlari va tasnifi” k.f.d.prof. Sharipov X.T. xotirasiga bag‘ishlangan “Nodir va noyob metallar kimyosi va texnologiyasi: bugungi holati, muammolari va istiqbollari” mavzusidagi Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi. 1-q. 2023.246-247b.
- Turayev X.X., Xolto‘rayev Q.B., Eshqurbonova M.B. “Tarkibida azot, kislorod va oltingugurt tutgan ionitlarni mahalliy xomashyolardan olishning afzalligi va ularning amaliy ahamiyati” k.f.d.prof. Sharipov X.T. xotirasiga bag‘ishlangan “Nodir va noyob metallar kimyosi va texnologiyasi: bugungi holati, muammolari va istiqbollari” mavzusidagi Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi. 1-q. 2023.247-248b.
- Kasimov Sh.A., Primqulova M.O‘.,Eshqurbonova M.B., Xolto‘rayev Q.B. “Melaminformaldegid smola asosida tarkibida azot va oltingugurt bo‘lgan ionitlar sintezi va tadqiqoti” k.f.d.prof. Sharipov X.T. xotirasiga bag‘ishlangan “Nodir va noyob metallar kimyosi va texnologiyasi: bugungi holati, muammolari va istiqbollari” mavzusidagi Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi. 2-q. 2023.316-317b.
E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT! E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT!
Do'stlaringiz bilan baham: |
