Махмудов э. Ж., Палуанов д. Т. Г и д р а в л и к а а с о с л а р и


Download 201.77 Kb.
bet15/24
Sana18.06.2023
Hajmi201.77 Kb.
#1563474
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   24
Bog'liq
Гидравлика асослари маърузалар туплами

1


1±1


&


%


J ^

  1. расм. Узгарувчан сатхда суюкликнинг окиши


Вакт t моментида тубдан улчанадиган идишдаги суюкликнинг сатх,и узгарувчан баландлигини Н оркали белгилаймиз; SH - ушбу сатхда резервуар кесимининг юзаси; S - тешикнинг юзаси.
Идишдаги суюкликнинг бошлангич баландлиги Н1 оркали, охиргисини Н2 оркали белгиланади. dt вактда чексиз кичик ораликни олиб хджмларнинг куйидаги тенгламасини ёзамиз:

  • SHdH ^JlgHdt (5.21)

бу ерда dH - dt вакт учун идишдаги суюклик сатх,ининг камайиши.
Формуладаги манфий ишора dt вактдаги ижобий купайиши суюклик сатх,и dH нинг салбий купайишига мос келишидан пайдо булади. (5.21) тенгламадан dt ни топамиз:
dt — ^Ih^ (5.22)
fSflgH
Н1 сатхдан Н2 гача булган суюкликнинг окиш вакти куйидаги куринишда ( ц — const да) аникланади:
t — _^ H-^dH (5.23)
H1 ц8^н ^^V2g h.'Ih
Интергал х,исоблаб чикилади, агар баландлик буйича юза SH нинг узгариш конуни аник булса. Айрим бир х,олни куриб чикамиз, качонки идишнинг кундаланг кесим юзаси баландлик буйича доимий булса, яъни SH Sp const.
Ушбу х,олда окиш вакти
t Sp {H 2SrQH, - H2 ) (.,4)

  • nsjlg{jH ~ nSjlg '

Идишнинг умумий бушаш вактини топамиз, яъни качонки H 2 — 0 булса.
t 2 sp4h< — — 2 S,H.
Ms^f2g t>s42g 'I{1 ffi-'J2g{i


t = (5.26)


б
max
ни топамиз, бу ерда V - идишнинг хажми; 6max - бошлангич босим Н j да суюкликнинг максимал сарфи.
Доимий босим Н1 да суюкликнинг уша хажм V даги окиш вакти
Н = 62^ (5.27)
max
тенг.
(5.26) ва (5.27) формулаларни тенглаштириб хулоса килишимиз мумкин, яъни узгарувчан сатхда идишнинг бушаш вакти доимий сатхда суюкликнинг уша хажмидаги окиш вактидан икки марта куп.

  1. Суюкликнинг гидравлик окимчалари

^аттик девор билан чегараланмаган суюкликнинг окими суюкликнинг окимчаси (струи) дейилади. Кумилган ва кумилмаган окимчаларга булинади. Кумилган окимча суюклик билан уралган окимчасига айтилади. Суюкликнинг кумилмаган эркин окимчаси газ, хусусан хаво билан уралган окимчага айтилади. Ушбу окимчага сувли окимчалар: пожар, фонтан окимчалари, гидромонитор, емгирлатувчилар тааллукли.

  1. Окимчанинг тузилиши

Кумилган окимчанинг тузилишини куриб чикамиз. Жуда катта тезлик ва босимларда махсус найчадан чикаетган гидравлик окимчанинг узининг аник тузилиши мавжуд.
Окимчага караб, бизлар унинг чегарасини, яъни атроф мухитдан узининг окимчасини ажратиб оладиган булим сиртини булиб олишимиз керак. 5.8-расмда кумилган окимчанинг тузилиши келтирилган.




Окимча - бу полюс деб аталувчи 0 нуктада кесишиши натижасида вужудга келадиган конус. Найчанинг чикиш кесими билан тугри келадиган
I-I кесим бошлангич кесим деб айтилади. I-I бошлангич кесимида тезлик окимчанинг кесими буйича деярли бир хил.
L масофада - бир жинсли оким учун узига хос тезликларнинг таксимланиши. II-II кесим утиш деб айтилади.

  1. I ва II-II кесимлар орасидаги L узунликдаги кисм бошлангич кисм деб айтилади.

Агар утиш кесимигача тезлик окимча укида доимий булса, унда утиш кесимдан бошланиб бу тезлик окимнинг уки буйлаб пасаяди.
Утиш кесимдан (II-II) кейинги кисм асосий деб айтилади. Асосий кисм (II-II - III-III) окимчанинг ихчамлиги, окимча укида тезликнинг камайиши, тезликларнинг майдон узунлигига пропорционал камайиши билан характерланади.
Охирги кисм - III-III кесимдан кейин окимча булиниб кетади.
Амалий кизикиш урганиб чикилаётган окимчани аниклайдиган катталиклар билан такдим этилади:

  • окимчага йуналиш берадиган х0 масофа;

  • бошлангич кисмнинг L узунлиги; окимча билан чегараланган тугричизикли нурлар таркалиши бурчагининг ярмига тенг булган 3 бурчак;




  • бошлангич кесимдан х охирги масофадаги окимча радиуси R( х);

  • окимчанинг асосий кисми укидаги Vmax тезлик.

Бу хамма катталиклар техник адабиётларда мавжуд булган формулалар буйича, мисол учун, Г.Н. Абрамович формуласи буйича аникланади. Бу формулаларга найчанинг радиуси
R0, тешикдан окаётган суюклик тезлиги V0 дан ташкари тузилиш коэффициенти деб аталувчи эксперимент коэффициенти a киради. У чикиш кесимидаги окимнинг тузилишини хисобга олади.

  1. ^аттик тусикдаги окимчанинг босим кучи

Х,ар хил каттик тусиклар билан окимчанинг узаро таъсирини куришда асосий масалалардан бири уша тусикдаги окимчанинг босим кучини аниклаш хисобланди. Конус шаклидаги каттик девор ва найчанинг уки билан тугри келадиган ук билан найчадан (H const) окаётган окимчанинг узаро таъсири куриб чик;амиз (5.9-расм).
11 jfl г


5.9-расм. ^аттик девор билан окимчанинг узаро таъсири


Найчадан чикаётган суюкликнинг окимчаси деворга етиб, гидравлик окимчада суюкликнинг тезлигига тенг булган тезликлар билан харакатланаётган икки тенг окимга парчаланади.




Download 201.77 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling