Махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик-технология

ТҚМ фалсафасига ёки доимий сифатни яхшилаш тизимига ҳали ўрганмаган корхоналарда сифатни бошқариш учун масъул бўлган ташкилотнинг ташкилий тузилмасини жорий қилиш мақсадга мувофиқ.
Лойиҳаларни амалга ошириш жараёнида истеъмолчиларнинг талабларини ҳисобга олган ҳолда сиз икки позитсиядан иборат ўлчовни қўллашингиз мумкин: лойиҳа белгиланган талабларга жавоб беради ёки жавоб бермайди.
Сифат менежменти кўпинча ҳар бир жараённи босқичларга бўлиниши мумкин: иш бошланиши, унинг ҳолатининг ўзгариши ва кейинги босқичга ўтиш жараёнлари. Ҳар бир босқични муваффақиятли амалга ошириш учун масъул ходимлар истеъмолчи учун зарур бўлган сифатни та^минлайди.
Деминг, истеъмолчилар эҳтиёжини қондириш муаммосини таҳлил қилиш жараёнини ифодаловчи режа - ижро - назорат - ҳаракатлар айланиши (План - До-Чеcк - Аcт - ПДCА) ишлаб чиқди (11-расм). Бу нуқсонларни бартараф этиш ва уларни бартараф этишни такомиллаштириш тартибини тақдим этади. Буни муаммоларнинг сабабларини бартараф этиш, шунингдек, сифат стандартларини ишлаб чиқиш ва қайта кўриб чиқиш йўли билан амалга ошириш мумкин.
ПДCА айланиши 8 босқичдан иборат бўлган тўрт жараёндан иборат:

1. 
   Режалаштириш:
   

1. 
   муаммони аниқлаш;
   
2. 
   мавжуд вазиятни таҳлил қилиш;
   
3. 
   муаммонинг сабаби ва таъсирини (оқибатини) аниқлаш;
   
4. 
   тузатув ҳаракат режасини ишлаб чиқиш.
   

2. 
   Бажариш:
   

5. 
   режани бажариш.
   

3. 
   Назорат:
   

6. 
   амалга оширилган ишларнинг натижаларини режалаштирилган ҳолда таққослаш.
   

4. 
   Ҳаракат:
   

7. 
   муаммони қайта тиклашга йўл қўймаслик учун зарур қадамларни стандартлаштириш;
   
8. 
   қолган муаммоларни ҳисобга олган ҳолда жараённи такрорлаш.
   

Лойиҳа (хизмат) буюртмачини қондириш учун тегишли сифат даражасига эришиш учун сарф-харажатларни баҳолаш керак. Ушбу харажатларнинг таснифини кўриб чиқамиз:

• 
  нуқсонларни олдини олиш харажатлари мижозларни қониқтирадиган ҳаракатлар билан боғлиқ бўлиб, лойиҳани қайта кўриб чиқиш, ўқитиш, сифатни режалаштириш, етказиб берувчиларни ва пудратчиларни текшириш, жараённи ўрганиш ва жараён билан боғлиқ профилактик чоралар харажатларини ўз ичига олади;
  
• 
  мижознинг талабларини қондириш нуқтаи назаридан маҳсулотни баҳолаш қиймати маҳсулотни текшириш, лаборатория тестлари, етказиб берувчиларни назорат қилиш, ишлаб чиқариш жараёнида синовдан ўтказиш харажатларини ўз ичига олади;
  
• 
  ички сабабларга кўра ишламай қолиш билан боғлиқ бўлган харажатлар товарларни истеъмолчилар учун мақбул деб ҳисоблаш ва қайта ишлаш, таъмирлаш, ишдан бўшатиш вақтини, нуқсонларни баҳолашни, ишлаб чиқариш чиқиндиларини ва бу хатоларни бартараф этиш учун тузатувчи хатти-ҳаракатларни ўз ичига олади;
  
• 
  ташқи сабабларга кўра рад қилиш харажатлари истеъмолчилар томонидан маҳсулотга бўлган даъволардан келиб чиқади ва товарларни қайтариш ёки тушириш харажатларини, талабларни баҳолашни, истеъмолчига кетиш билан товарни текширишни, истеъмолчи ташрифларини сифат талаблари ва керакли тузатувчи хатти-ҳаракатларини ўз ичига олади. 12-расмда сифат баҳосини оптималлаштириш учун анъанавий модел кўрсатилган.
  

Ушбу моделни яратиш учун бир қатор тахминларни ҳисобга олиш керак.
Биринчидан, рад қилиш билан боғлиқ харажатлар камчиликлар сонининг камайиши билан нолга интилади.
Иккинчидан, маҳсулотни баҳолаш ва камчиликларни бартараф этиш харажатлари камчиликларни камайтириш билан бирга абадийликка интилади.
Лойиҳани амалга ошириш сифатини оширишда Халқаро стандартлаштириш ташкилоти (Интернатионал Организатион фор Стандардизатион) муҳим рол ўйнайди. Халқаро стандартлар лойиҳани амалга оширишнинг барча босқичларида маҳсулотларни қонуний талабларга мос келмаслиги эҳтимоли ҳақида огоҳлантириш орқали истеъмолчини

қондиришга қаратилган сифат тизимларига қўйиладиган талабларни ўз ичига олади. Улар бирлаштирилган буълиб, муайян соҳага боғлиқ эмас.
Халқаро стандартлаштириш ташкилоти томонидан сифатни бошқариш бўйича 17 ИСО стандартини ишлаб чиқилган.
Ўз-ўзини назорат қилиш учун саволлар

1. 
   Лойиҳа сифатини бошқаришнинг замонавий ёндашувлари қандай?
   
2. 
   Лойиҳа сифатини бошқаришнинг асосий босқичларини санаб ўтинг.
   
3. 
   Лойиҳанинг сифатига эришиш учун асосий харажатлар таснифини санаб ўтинг.