Махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

10.5. Ўзини ўзи тақдим этиш (Самопрезентация). 
Ҳар доим замон билан ҳамнафас бўлишга ҳаракат қилиш керак. 
Тингловчиларнинг 
мутахассисга 
бўлган 
ишонч 
даражаси 
тақдимотнинг қанчалик яхши тайёрланганига боғлиқ бўлади. 
Тақдимотда барча элементлар уйғун, яъни бир хил типда 
бўлиши 
керак. 
Бундай 
слайдлар 
мавзуни 
тушунишни 
енгиллаштиради, тингловчиларни чарчатмайди. 
Матнли, расмли, диаграммали слайдлар – ҳар бир турдаги 
слайдлар учун бир нечтадан шаблон яратиб олиш керак. Кейин 
слайдларни нусхасини кўчириш, фақатгина матн ва тасвирларни 
ўзгартириш керак. Бир хил типда тайёрланган слайдлар чиройли 
кўринади. 
Ёдда тутинг! Тақдимот матнларингизни қўядиган жой эмас – 
аудиторияга тескари қараб слайдларни ўқиб бера олмайсиз, бунга 
умид ҳам қилманг. Бундан ташқари, тингловчилар сиз 
гапирганингиздан кўра тезроқ ўқишади – бу исботланган. 
Шунинг учун слайдларингиз тингловчилар баҳра оладиган 
даражада чиройли, ёрқин ва тушунарли бўлсин. 
Матн. Баъзи спикерлар ўзларининг нутқларини тўлалигича 
слайдларга жойлаштиришади ва мавзуни содда, тушунарли қилиб 
ўз сўзлари билан гапириш ўрнига слайдлардаги матнни ўқиб 
беришади. Тингловчиларга эса бу умуман ёқмайди, улар зерикиб 
қолишади. Спикер ва аудитория ўртасида ҳеч қандай ҳиссий алоқа 
ўрнатилмайди. 
Бундай бўлмаслиги учун слайдга иложи борича кам матн 

---

237 
қўйиш керак. Эсда тутинг, слайдларни тайёрлашдан мақсад 
спикерга матнни эслатиш эмас, сизни аудиторияга гапираётган 
гапларингизни маъносини кучайтириш. Битта слайд – битта ғоя. 
Бундай слайдни ўқиш ҳам, эслаб қолиш ҳам осон. Омма олдидаги 
нутқда бундай слайд аудиторияни эътиборини жалб қилади. 
Маълумот 
қисмларга 
бўлинади. 
Бунда 
рўйхатдан 
фойдаланилади. 
Матн 
Матнни қисқартириб рўйхат 
кўринишида берилиши 
ХХI асрга келиб эса хавф-
хатарлар рўйхати, айрим 
кучларнинг 
уринишлари 
натижасида
, янада кенгайди. 
Демографик 
инқироз, 
миссионерлик, 
демократия 
экспорти, 
“оммавий 
маданият”, ғарбона турмуш 
тарзини тиқиштириш каби 
хавф-хатарлар пайдо бўлди. 
ХХI асрда вужудга келган хавф-
хатарлар: 
- 
демографик инқироз, 
- 
миссионерлик, 
- 
демократия экспорти, 
- 
“оммавий маданият”, 
- 
ғарбона 
турмуш 
тарзини 
тиқиштириш. 
Информация чиройли кўриниши ва эсда қолиши учун матнни 
схемага айлантириш керак.