Majmua pdf

Oy-quyosh kalendari. Dehqonchilik xo‘jaligining rivojlanishi natijasida ekish, hosilni
yig‘ishtirib olish uchun anik vaqt hisobi zarur ediki, bu narsa Oy fazalarining o‘zgarishi va
Quyoshning harakati bilan bog‘liq edi. SHuning uchun ham oy-quyosh kalendarlari tuzila boshlandi.
Oy-quyosh kalendarining tuzilishi Oy va Quyosh kalendarlariga qaraganda anchagina murakkabdir.
Hozirgi kunga kelib, Quyosh kalendari jahonda xalqaro kalendar sifatida tan olingan.
Tayanch tushunchalar :
Sa1epdarium - Kalendar atamasi lotincha - «qarz daftari» degan ma’noni beradi.
Oy - o‘lchov birligi, hafta vaqt birligi.
Oy kalendarlari - ko‘chmanchi (chorva) xalqlarda paydo bo‘lgan.
Oy - quyosh kalendarlari - O‘troq (dehqonchilik) xalqlar kalendari.
Vaqt o‘lchov birliklari - soat, minut, soniyalar.
Oy fazalari - Oyning Er atrofidagi harakatlanishi davrida Quyoshga nisbatan egallaydigan
vaziyatlari.
Tropik yil - Quyosh o‘zining ko‘rinma harakati bo‘yicha bahorgi teng kunlik nuqtasi Y dan ikki
marta ketma-ket o‘tishi uchun ketgan vaqtga aytiladi.
laugarsday - Qadimgi Skandinaviya xalqlarida shanba - «hammom kuni» degan ma’noni bildirgan.
3 - mavzu: QADIMGI YUNONISTON VA RIMDAGI KALENDARLAR. YUlian va
Grigoria n kalendar islohoti
Reja:
1. Qadimti YUnoniston kalendarlari.
2. Rimdagi kalendarlar. YUlian va Grigorian kalendarlari.
3. Zamonaviy kalendarlar.
YUnoniston kalendarlari. Qadimgi YUnonistonda miloddan avvalgi birinchi ming yillik
boshlarida Oy-quyosh kalendari tuzildi. Bu davrda har bir polis o‘z kalendarini ishlab chiqadi. Ular
12

---

bir-biriga mos kelsa-da, har bir kalendarning afzallik tomonlari bor edi. Ular bir yilni har biri YAngi
Oy bilan boshlanadigan o‘n ikki oyga bo‘lib chiqdi. Kalendarni fasllarga moslashtirish uchun
qo‘shimcha o‘n uchinchi oy ham joriy qilingan.
YUnonistonning turli shaxarlarida oylarning o‘z nomlari bo‘lsa-da, Afina kalendaridagi oy
nomlari bir-muncha keng tarqaldi. Ular: