Макон ва вақТ

O’zbekiston Respublikasi
Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi
O’zbekiston Milliy universiteti
Mirzo Ulug’bek nomidagi
Ijtimoiy fanlar yo’nalishi
Falsafa fakulteti
Taqdimot Ishi
Sirtqi ta’lim yo’nalishi 1-kurs talabasi
“Falsafaga kirish” fanidan

МАКОН ВА ВАҚТ

Reja:

• Mаkоn vа vаqt bоrliqning fundаmеntаl shаkllаri.
• Fаlsаfа tаriхidа mаkоn vа vаqt tаlqini.
• O’zgаrishlаrning umumiy хususiyati. Hаrаkаt vа hаrаkаtsizlikning o’zаrо nisbаti.
• Hаrаkаt tiplаri va shаkllаri.

Makon va vaqt. Harakat va rivojlanish
Makon va vaqt borliqning fundamental shakllari.
Bizni qurshagan dunyo mazmuni, borliqning umumiy xossasi
bo’lgan borliq haqida so’z yuritar ekanmiz, makon va vaqt
tushunchalarini chetlab o’tish mumkin emas. Zero har qanday
jism, narsa, hodisa doim borliqning boshqa predmetlari va
hodisalari bilan yonma-yon keladi, ko’lamlilik xususiyatiga ega
bo’ladi. Shuningdek ular o’z ichki va tashqi holatlarni bir-biriga
nisbatan o’zgartiradi va bu turli hollarda har xil tezlik, marom,
sur’at va davomliliik bilan yuz beradi. Alohida holda ayrim
yagona deb qaraladigan bu ko’rsatgichlar majmui bizga vaqt
haqida tasavvur beradi. Makon va zamon o’z rang-barangligida
cheksiz borliqning shakllari sifatida amal qiladi.

Substansional
Yo’nallish
Makon va vaqt falsafa tarixida
Relyatsion
Yo’nalish
Makon va zamon
materiya va ongga bog’liq
bo’lmagan mustaqil
mohiyatlar sifatida
qaralgan
Makon va vaqtni
mustaqil mohiyatlar
sifatida emas,
balki real dunyo
obektlari va jarayonlari
o’rtasidagi alohida
munosabatlar sifatida
tushunish bilan bog’lanadi
.
Substansional konsepsiya asoschilar:
Makon va zamon
materiyaga ham,
bir-biriga ham
bog’liq bo’lmagan
mustaqil mohiyatlardir
Makon atomlardan
Iborat.
U bo’shliqdir.
Makon mutlaq, bir
jinsli va harakatsiz
bo’ladi, vaqt
esa bir tekis
oqadi.